Эстәлеккә күсергә

Мөхәммәттең христиандарға ҡарашы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ислам

Ислам тарихы

Иман шарттары

Тәүхид
Фәрештәләр
Китаптар
Пәйғәмбәрҙәр
Яуап көнө
Тәҡдир

Исламдың биш нигеҙе

Шәһәҙәт
Намаҙ
Ураҙа
Зәкәт
Хаж

Шәхестәр

Мөхәммәт
Ислам пәйғәмбәрҙәре
Сәхәбәләр
Хәлифәләр

Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең христиандарға ҡараштары — улар менән үҙ-ара аралашыу һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән.Мөхәммәт, дөйөм алғанда, христиандарға уртаса ҡарашта була һәм уларҙы Ибраһимдың үәхиҙәрен алған ҡәрҙәштәр — Китап әһелдәре тип ҡарай.

Тарихи фарманы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Төп мәҡәлә: Мөхәммәттең фарманы
Мөхәммәттең фарманы

Мөхәммәт Пәйғәмбәр, дөйөм алғанда, христиандарҙы Ибраһимдың үәхиҙәрен алған ҡәрҙәштәр — Китап әһелдәре тип ҡараһа ла, шулай уҡ уларҙы ҡайһы бер инаныстары өсөн тәнҡитләй. Ул христиан донъяһы лидерҙарына «Аллаһҡа, исламға буйһонорға» саҡырып төрлө хаттар ебәрә[1][2][3] Ислам риүәйәттәренә ярашлы, ул Мәккәлә христиандар менән аралаша.

Мөхәммәттең фарманы (Аштинамә) — ул Изге Екатерина монастырының христиан монастырына тейелгеһеҙлек, унда ғибәҙәт ҡылыу иреклеге гарантияһы, шулай уҡ синай монахтарына һалым ташламалары бирелгән фарман йәки указ[4]. Ул Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең ҡул эҙе менән раҫланған[5]. Монах хәтирәләре буйынса, Мөхәммәт йыш ҡына монастырға йөрөгән, шулай уҡ Синай руханиҙары менән бик яҡшы мөнәсәбәттә булып, әңгәмәләр ҡорған[6]

Тәүге үәхиҙәргә тиклем

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Туғыҙ йәшендә, йәки, ҡайһы бер сығанаҡтар буйынса, ун ике йәшендә, Мөхәммәт үҙенең бабаһы Әбү Талип менән Сүриәгә юллана һәм христиандар менән аралаша. Мөһим бәйләнештәрҙең береһе булып хәҙерге Сүриәнең Босра ҡалаһындағы несториан монах Баһира тора, ул үҫмер Мөхәммәткә үҙенең буласаҡ пәйғәмбәрлек карьераһын алдан әйтә[7]. Был хикәйә сүриә әҙәбиәтенең күп сығанаҡтарында осрай.

Византиялылар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Традицион ислам сығанаҡтарына ярашлы, 628 йылда Мөхәммәт Ираклийға ислам динен ҡабул итергә саҡырыусы хат ебәрә.[8]

Эфиопиялылар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Риүәйәттәргә ярашлы, иртә мосолман общинаһы ағзалары Мәккәлә эҙәрлекләүҙәргә дусар булалар, Мөхәммәт Пәйғәмбәр уларға һыйыныу эҙләргә кәңәш итергә Аҡсуме. Иң тәүге хәбәрҙе 8-се быуат тарихсыһы Ибн Исхаҡ бирә:[9][10]

Мөхәммәттең көрәштәштәре Аксум батшалығында исламды хәүефһеҙ тота алыуҙарын белеп, һижрәт ҡылғас, ҡорайыштар, ҡасаҡтарҙы биреүҙе талап итер өсөн, Негусҡа делегация ебәрә[11][12]. Делегация составына Ғәмер ибн Хишам инә. Мәккәләр, мосолман мигранттары яңы дин эҙләүсе «ахмаҡ егеттәр», уларҙы кире ҡайтарыуҙы һорап мөрәжәғәт итә. Негус Нәжәши мосолмандарҙы саҡырып ала ла үҙҙәре менән Алланан килгән берәй нәмә бармы, тип һорай. Шунан һуң мосолмандарҙың береһе, Жәғәфәр, Мәрйәм сүрәһенән өҙөк уҡый . Быны ишеткәс, негус: «Ысынлап та, был да, Ғайсаның (Инжил) алып килгәндәре лә бер үк яҡтылыҡ сығанағынан килгән». Шунан ул мосолмандарҙан бер ҡасан да баш тартмаясағын белдерә.[13][14]. Һуңғараҡ Мөхәммәт пәйғәмбәр мосолмандарҙы ҡотҡарған христиан ән-Нәжәши батшаға рәхмәтле хат яҙа.

Нәжрән христиандарының Мөхәммәт менән бәйләнеше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Боронғо ҡала Нәжрән, ул бөгөн Ухдуд тип атала, хәҙерге Наджрандан алыҫ түгел, Мәҙинәнән көньяҡҡа табан яҡынса 1200 миль алыҫлыҡта урынлашҡан. Боронғо Нәжрән ике төп каруан юлы киҫешкән урында урынлашҡан христиан ҡалаһы була. Ҡала шулай уҡ уңайлы географик урында урынлашҡан, был уға ауыл хужалығы һәм сәнәғәт үҫешен көсәйтергә мөмкинлек бирә, идеаль сауҙа үҙәгенә әйләндерә. Был Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ҡалаға ҡарата ҡыҙыҡһыныуында ҙур роль уйнаған тигән һығымта яһарға мөмкин. Был ҡыҙыҡһыныу арҡаһында христианлыҡ берҙәйлеге башта Әммә Мәҙинә осоронда ғына Нәжрән менән Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең христиандары үҙ-ара аралашҡан[15].

Мөхәммәт Мәҙинәгә һижрәт ҡылғас, төрлө төркөмдәрҙе ислам ҡабул итергә саҡыра башлай. Ул Нәжрәнгә махсус рәүештә ике илсе ебәрә; уларҙың береһе ислам лидеры була, ул ислам хөкүмәте ваҡытында кешеләрҙең христиан динен тотоу мөмкинлеген яҡларға тейеш була[16].

Шуға күрә яуап итеп Нәжран Пәйғәмбәрҙең үәхиҙәрен өйрәнергә теләгән христиандарҙан торған делегация ебәргән. Уларҙың төркөмөн ҡунаҡсыллыҡ һәм Пәйғәмбәрҙе ҡурсыуы менән ҡаршы алғандар. Шулай итеп, ҡайһы бер сығанаҡтар буйынса, делегация менән Мөхәммәт үҙ диндәре тураһында тыныс ҡына фекер алышҡан. Дебаттар һәр диндең икенсеһен тыныслыҡта ҡалдырасағын аңлау менән тамамлана[17].

Шулай уҡ ҡарағыҙ

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ The Life Of Muhammad: A Translation of Ishaq's Sirat Rasul Allah.
  2. ↑ In Pictures: Prophet Mohammed's letters that were sent to rulers. Al Arabiya English (14 май 2017).
  3. ↑ Sahih al-Bukhari 2940, 2941 - Fighting for the Cause of Allah (Jihaad) - كتاب الجهاد والسير. sunnah.com.
  4. ↑ Brandie Ratliff, «The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate.» Sinaiticus. The bulletin of the Saint Catherine Foundation (2008) 2015 йыл 13 февраль архивланған..
  5. ↑ Ratliff, «The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate.»
  6. ↑ Mohammed and the Holy Monastery of Sinai. Дата обращения: 9 сентябрь 2013. Архивировано из оригинала 13 ноябрь 2013 года. 2013 йыл 13 ноябрь архивланған.
  7. ↑ Haykal, The Life of Muhammad, American Trust Publications, p.54
  8. ↑ Siddiqui (2007)
  9. ↑ Ibn Ishāq. Sīratu Rasūlillāh (tr. Alfred Guillaume). — Oxford University Press, 2004. — P. 146.
  10. ↑ W. Montgomery Watt. Muhammad at Mecca. — Oxford University Press, 1980. — P. 110–111.
  11. ↑ Martin Lings. [Martin Lings Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources]. — Inner Traditions, 2006. — P. 81–84.
  12. ↑ Ibn Ishāq. [Ibn Ishāq Sīratu Rasūlillāh (tr. Alfred Guillaume)]. — Oxford University Press, 2004. — P. 150–153.
  13. ↑ Ibn Ishāq. [Ibn Ishāq Sīratu Rasūlillāh (tr. Alfred Guillaume)]. — Oxford University Press, 2004. — P. 150–153.
  14. ↑ Martin Lings. [Martin Lings Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources]. — Inner Traditions, 2006. — P. 81–84.
  15. ↑ Shahid, Irfan, "Nadjran", Encyclopedia of Islam, Second Edition., Brill Online, 2013., <http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/nadjran-SIM_5729>. Проверено 3 ноябрь 2013. 
  16. ↑ Tobi Joseph. The Jews of Yemen: Studies in Their History and Culture. — Leiden, Netherlands: Koninklijke Brill NV, 1999. — P. 20. — ISBN 9004112650.
  17. ↑ Acar, Ismail Interactions between Prophet Muhammad and Christians. The Fountain on Life, Knowledge, and Belief. Дата обращения: 3 ноябрь 2013.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Әл-Джибури, Ясин Т. Хадиджа, Хувайлидтың ҡыҙы, (мөрәжәғәт итеү датаһы 2007 йылдың 8 ғинуары)Сиддики, Мозаммил.
  • Мөхәммәт пәйғәмбәр сәйәси лидер булараҡ (мөрәжәғәт итеү датаһы-2007 йылдың 8 ғинуары)
Ислам Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Мөхәммәттең_христиандарға_ҡарашы&oldid=1225260» битенән алынған