Фарыз
Уҡыу көйләүҙәре
(Ғәмәл битенән йүнәлтелде)
Иман шарттары |
Исламдың биш нигеҙе |
Шәхестәр |
Ислам дине буйынса бәндәләрҙең ғәмәлдәре һигеҙ төргә бүленә. Фарыз, Важиб, Сөннәт, Мөстәхәб. Мөбах, Харам, Мәкрүһ, Мөстәҡрәһ.
- Фарыз — ислам дине буйынса мосолмандар өсөн мотлаҡ үтәлергә тейеш ғәмәл.
Фарыз ғәмәлдәрҙе үтәгән кеше — сауаплы, үтәмәгән кеше — гонаһлы була. Фарыз ғәмәлгә ышанмаған кеше ҡафыр тип иҫәпләнә. Фарыз ғәмәлдәр: Ислам диненең барлығына ышаныу, һәр көн биш тапҡыр намаҙ уҡыу, Рамаҙан айында ураҙа тотоу, йыл һайын зәкәт биреү,дәүләте етерлек кеше. ғүмерендә бер мәртәбә, Мәккәи Мөкәрәмәгә барып, Хаж ҡылыу.
- Важиб — уны ҡылған кеше сауаплы булыр, ҡылмағаны гонаһлы булыр. ВАжиблығына ышанмаған кеше ҙур гонаһлы булыр. Важиб ғәмәлдәр: Витр намаҙын уҡыу, Ғәйет намаҙҙарын уҡыу, фытыр саҙаҡаһы биреү,ҡорбан салыу.
- Сөннәт — уны ҡылған кеше сауаплы булыр, әммә ҡылмаған кеше гонаһлы булмаҫ.Ләкин Мөхәммәт СҒС шәфғәттәренә лайыҡ булмаҫ. Ғәмәлдәр: һәр эште бисмилланан башлау,Көрьән уҡыр алдынан «Әүҙү».. не әйтеү, сөскөргәндә «Әлхәмдүиллаһ» тип әйтеү, иманы кешегә сәләм биреү һ. б.
- Мөстәхәб — уны ҡылған кеше сауаплы булыр, ҡылмаған кеше гонаһлы булмаҫ. Мөстәхәб ғәмәлдәр: нәфел намаҙҙары уҡыу, нәфел ураҙалар тотоу, нәфел саҙаҡалар биреү, буш ваҡытта Ҡөрьән уҡыу кеүек ғәмәлдәр.
- Мөбах — уны ҡылған кеше лә, ҡылмаған кеше лә сауаплы ла булмаҫ, гонаһлы ла булмаҫ. Мөбәх ғәмәлдәр: хәләл ризыҡты туйғансы ашау, эсеү, ултырыу. тороу, зарарһыҙ һүҙҙәрҙе һөйләмәү.
- Харам — уны ҡылған кеше ҙур гонаһлы булыр, уны хәләл тигән кеше кафыр булыр. Харам ғәмәлдәр: йән эйәһен үлтереү, кешене йә хайуанды йәберләү, ғәйбәт һөйләү, уғырылыҡ ҡылыу, иҫерткес эсемлектәр эсеү кеүек ғәмәлдәр.
- Мәкрүһ — уны ҡылған кеше гонаһлы булыр. Уны дөрөҫ тигән кеше лә гонаһлы булыр. Мәҡрүһ ғәмәлдәр: отош уйындары уйнау, әҙәпһеҙ йырҙар йырлау, кеше алдында әҙәпһеҙ ҡыланыу.
- Мөстәҡраһ — уны ҡылған кеше гонаһлы булмаһа ла, әҙәпһеҙлек ҡылған булыр. Мөстәҡраһ ғәмәлдәр: баҙарҙа йәки урамда ашау, ауыҙҙы ҡапламайынса иҫнәү, ҡысҡырып кикереү
Тағы ла ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Боголюбов А.С. Фард // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 252..
- Ҡалып:ВТ-ИЭС
- Ильшад Нурмиев. Фард // Словарь исламских понятий и слов. — Işık Yayıncılık Ticaret, 2014. — ISBN 9789752788695.
- Reinhart, A. Kevin. Ethics and the Qurʾān // Encyclopaedia of the Qurʾān / Jane Dammen McAuliffe (gen. ed.). — Georgetown University, 2006.
- Ҡалып:Энис2
Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |