Ҡансура Карьеры
| Ҡансура Карьеры | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Ҡыуандыҡ районы[1] |
| Почта индексы | 462205 |
 | |
Ҡансура Карьеры (рус. Канчеровский Карьер) — Рәсәй Федерацияһы Ырымбур өлкәһе Ҡыуандыҡ ҡала округындағы ҡасаба.
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡасаба округ үҙәге Ҡыуандыҡ ҡалаһынан көнбайыш-төньяҡ-көнбайыштараҡ, яҡынса 17 километр алыҫлыҡта урынлашҡан.
Климаты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡасабаның климаты, Ҡыуандыҡ районына хас булғанса, уртаса-континенталь. Йыл миҙгелдәре аныҡ айырылып тора. Район буйынса уртаса температура +4,0оС -тән +4,8оС-ҡа тиклем үҙгәрә. Йылдың иң һалҡын айы — ғинуар, уртаса айлыҡ температураһы яҡынса −20,5оС — 35 оС. Атмосфера яуым-төшөмө бер йыл эсендә 300-ҙән алып 450—550 миллиметрға етә, шуның менән бергә күпселек өлөшө яҙғы-йәйге осорға (70 процент самаһы) тура килә. Ҡар япмаһы тотороҡло, уның дауамлылығы уртаса 150 көн тәшкил итә[2].
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡасабаға совет осоронда ҡырсынташ сығарыу урыны янында нигеҙ һалынған. Торама эргәһендә урынлашҡан Башҡорт Ҡансураһы ауылы исеменән алып бирелгән[3]. 2016 йылға тиклем Ҡыуандыҡ районы Ейәнсура ауыл Советына ингән, муниципаль берәмектәрҙе үҙгәртеп ҡороуҙарҙан һуң Ҡыуандыҡ ҡала округы составында ҡалған.
Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Карьерға исем Башҡорт Ҡансураһы ауылы исеменән бирелгән, сөнки ҡырсынташ ошо ауылдан йыраҡ түгел сығарылған. С. М. Стрельников - Ырымбур өлкәһенең топонимикаһы белгесе, уның «Кувандыкский край в географ ических названиях» тигән китабында биргән мәғлүмәт буйынса, Ҡансура - башҡорт исеме, был исем менән Башҡорт Ҡансураһы һәм Урыҫ Ҡансураһы тигән ойконимдар барлыҡҡа килгән. Т. Кусимова, С. Бикҡолова төҙөгән "Башҡорт исемдәре" һүҙлегендә Ҡансура исеме, хан+сура һүҙҙәренән хасил булған; батыр, ҡыйыу; хаким тигән мәғәнәләр бирә, тигән аңлатма бирелгән[4][5].
Икенсе исеме "Ҡансыра ҡырсынташ карьеры ҡасабаһы".
Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2002 йылдың халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса 38 кеше (урыҫтар 87%) даими йәшәгән, 2010 йылда 34 кеше ҡалған[6].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Схема территориального планирования муниципального образования Кувандыкский район. Материалы по обоснованию (2011).(недоступная ссылка)
- ↑ Стрельников С.М. Кувандыкский край в географических названиях. — Златоуст: Издательство С. М. Стрельникова, 1994.
- ↑ Т. Кусимова, С. Бикҡолова. Башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006 — 70-се бит
- ↑ Башкирское Канчерово — именуется так по преобладающему башкирскому населению — в отличие от расположенной в этой же сельской администрации д. Русское Канчерово, где живут русские. В «Списке населенных мест» 1871 г. — д. Канчурина (Кончурина, Кипчак). В списках 1901 г. — хутор Канчуринский. В речи жителей района — Башканчерово, а по-башкирски — Кансура — Стрельников С.М. Кувандыкский край в географических названиях. — Златоуст: Издательство С. М. Стрельникова, 1994.
- ↑ Численность и размещение населения Оренбургской области. Статистический сборник // Оренбургстат. — 2012.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Стрельников С.М. Кувандыкский край в географических названиях. — Златоуст: Издательство С. М. Стрельникова, 1994.
- Т. Кусимова, С. Бикҡолова. Башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006 — 70-се бит
.png)