Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы

Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы
Категория МСОП — Ia (Ҡәтғи тәбиғи резерват)
Төп мәғлүмәт
Майҙаны	64 316,3 га, шул иҫәптән 63 000 — диңгеҙ акваторияһы
Нигеҙләнгән ваҡыты	24 март 1978 йыл
Килеүселәр һаны	2016 йылда 21732 кеше, 2017 йылда 5579 кеше
Идара итеүсе ойошма	«Леопард ере» федераль дәүләт бюджет учреждениеһы
Урынлашыуы
42°35′00″ с. ш. 131°12′48″ в. д.
РФ субъекты	Диңгеҙ буйы крайы
Яҡындағы ҡала	Владивосток
morskoyzapovednik.ru
Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы
Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы Викимилектә

Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы (рус. Дальневосточный морской заповедник) — Япон диңгеҙенең Бөйөк Петр ҡултығында 1978 йылдың 24 мартында ойошторолған һаҡланыусы тәбиғәт биләмәһе, диңгеҙ тәбиғәт мираҫы объекты.

Ҡурсаулыҡтың дөйөм майҙаны — 64316,3 гектар, дүрт һаҡлау режимы бар, шул иҫәптән 63 000 гектар диңгеҙ акваторияһы, диңгеҙ сиктәре тирәләй 3 миль, ҡоро ер сиктәре тирәләй киңлеге 500 метр булған һаҡлау зонаһы раҫланған.

Ул Рәсәйҙә майҙанының 98 процентын һыу тәшкил иткән берҙән-бер ҡурсаулыҡ. Унда 5000-дән ашыу төр үҫемлек һәм хайуан иҫәпләнә.

2003 йылдың сентябрендә Алыҫ Көнсығыш диңгеҙ ҡурсаулығы ЮНЕСКО-ның «Кеше һәм биосфера» программаһына инә һәм биосфера ҡурсаулығы статусы ала.

Ҡурсаулыҡтың төп эшмәкәрлеге:

• хайуандарҙың һәм үҫемлектәрҙең генофондын, шулай уҡ мәҙәни-тарихи мираҫ объекттарын һаҡлау;
• һыу майҙанын һәм территорияһын һаҡлау;
• диңгеҙ һәм утрау биогеоценоздарын һаҡлау һәм тергеҙеүҙең фәнни нигеҙҙәре һәм диңгеҙҙе һаҡлау буйынса фәнни тәҡдимдәр әҙерләү;
• хайуандар һәм үҫемлектәрҙең диңгеҙ һәм утрау биоценоздарын өйрәнеү һәм күҙәтеү;
• экологик-ағартыу эшмәкәрлеге һәм танып-белеү туризмы.

2021 йылда ҡурсаулыҡ Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 18.10.2019 2467-р указына ярашлы Рәсәй Тәбиғәт ресурстары министрлығы ҡарамағына тапшырыла.

Һаҡлау, фәнни эшмәкәрлек

Ҡурсаулыҡ ҡултығы

Ҡурсаулыҡтың төп проблемаһы бөтә Рәсәй ғилми һәм тәбиғәтте һаҡлау ойошмалары һәм учреждениелары өсөн уртаҡ — бюджет финанслауы етешмәй. Шуға ла флоты һәм транспорт саралары түбән ҡеүәтле һәм аҙ һанлы, ҡорамалдар етешмәй һәм башҡалар. Әммә ҡурсаулыҡ хеҙмәткәрҙәренең энтузиазмы һәм фиҙакәрлеге арҡаһында ҡурсаулыҡты һаҡлау һәм тикшереү туҡталмай. Һаҡлауҙа сик һаҡсылары һәм полиция ярҙам күрһәтә, әммә һуңғы йылдарҙа браконьерлыҡтың артыуы техник ҡорамалдарҙы камиллаштырыуҙы талап итә.

Фәнни эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре:

• биотөрлөлөктө өйрәнеү;
• антропоген һәм тәбиғи факторҙарҙың йоғонтоһон күҙәтеү һәм баһалау;
• һирәк осрай торған һәм юғалыу хәүефе янаған төрҙәрҙең биологияһын өйрәнеү.

Әҙәбиәт

• Дальневосточный морской биосферный заповедник. Исследования Отв. ред. А. Н. Тюрин. Владивосток: Дальнаука Т. 1. 848 с. 2004
• Дальневосточный морской биосферный заповедник. Биота Отв. ред. А. Н. Тюрин. Владивосток: Дальнаука Т. 2. 848 с. 2004
• Тюрин А. Н. Дальневосточный государственный морской заповедник  (урыҫ). www.fegi.ru. Дата обращения: 18 июль 2022.