Мөжтәһид

Мөжтәһид (ғәр. مُجْتَهِدٌ‎; рус. Муджтахид — тырыш, ҙур белемле) — юғары дәрәжәле фаҡиһ (ислам дине белгесе). Мөжтәһид дин һәм шәриғәттең мөһим мәсьәләләре буйынса фәтүә сығарыу хоҡуғына эйә (фиҡһ). Ул башҡа дин әһелдәренең (фаҡиһтар) фекер йөрөтөүенә түгел, ә Ҡөрьән аяттарына һәм Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең хәҙистәренә таянырға тейеш.

Сөнниҙәр һуңғы мөжтәһидтәр тип дүрт сөнни мәҙһәбкә нигеҙ һалыусыларҙы (Әбү Хәнифә, Мәлик ибн Әнәс, Мөхәммәт әш-Шәфиғи һәм Әхмәт ибн Хәнбәл) иҫәпләйҙәр. «Ижтиһад ҡапҡаһы ябылыу менән» тере сағында мөжтәһид дәрәжәһенә өлгәшеү мөмкин түгел тиерлек. Шиғыйҙарҙа мөжтәһид тип Ҡөрьәнде шәрехләүҙә (тәфсир), шәриғәтте, хәҙистәрҙе һәм ислам хоҡуғын (фиҡһты) белеүҙә камиллыҡҡа өлгәшкән фаҡиһтар иҫәпләнә. Тик бик аҙ фаҡиһтар ғына мөжтәһид тип танылған.

Мотлаҡ сифаттар

Мөжтәһит эйә булырға тейешле сифаттар ошолай:

• ғәрәп телен һәм ғәрәп грамматикаһын, синтаксисын, морфологияһын һ.б. иркен белеү;

• Ҡөрьәнде һәм хоҡуҡи ҡарарҙарға ҡағылышы булған хәҙистәрҙе яттан белеү (хафиз) ;

• ниндәй ҙә булһа мәсьәләләрҙә берҙәм фекер булған барлыҡ һорауҙар буйынса мәғлүмәтле булыуы (ижмә);

• аналогия буйынса фекерләү алымын ҡуллана белеү (ҡыяс);

• иманлылыҡ һәм ихлас ниәт.

Әҙәбиәт

• Али-заде, А. А. [544 Муджтахид] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
• Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
• Ньюби Г. Краткая энциклопедия ислама = A Concise Encyclopedia of Islam / Пер. с англ.. — М.: Фаир-пресс, 2007. — 384 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-8183-1080-0.
• Муджтахид / Рощин М. Ю. // Монголы — Наноматериалы. — М. : Большая российская энциклопедия, 2013. — С. 382. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 21). — ISBN 978-5-85270-355-2<.

Һылтанмалар

• Кто такие муджтахиды?  (билдәһеҙ) Ислам.by (1 август 2012). Дата обращения: 25 июнь 2013. Архивировано из оригинала 2 апрель 2015 года. 2015 йыл 2 апрель архивланған.