Поло

Поло уйнау. Урта быуат фарсы миниатюраһы

Игра в поло

Поло уйнау

Аргентинала поло буйынса чемпионат

Ҡышҡы поло. Рәссамы С. Л. Кожин

По́ло (фарс. چوگان) (ингл. Polo) — туп менән командалы спорт төрө, бында ҡатнашыусылар аттарға менеп тупты майҙансыҡ буйлап махсус сәкән ярҙамында күсереп йөрөтәләр. Көнәркәш ҡапҡаларына ни тиклем күберәк туп индереү — уйындың маҡсаты булып тора.

Тарихы

Беҙҙең эраның беренсе мең йыллығында командалы уйын — човган (човган-поло) уйыны булараҡ барлыҡҡа килгән. Быуаттар дауамында човган уйыны Урта Азияла, Иранда, Әзербайжанда, Төркиәлә, Ираҡта, Ҡаҙағстанда һәм уларға сиктәш төрки илдәрҙә популяр була. Уйындан күренештәр боронғо миниатюраларҙа йыш ҡына һүрәтләнә, шулай уҡ боронғо ҡулъяҙмаларҙа уның тураһында ентекле тасуирлама һәм уйын ҡағиҙәләре бирелә. Човган буйынса тәүге халыҡ-ара ярыштар XII быуатта Бағдад ҡалаһында Урта Көнсығыш һыбайлылары араһында ойошторола.

Уйындың Европала һәм бөтә донъяла таралыуында һәм үҫешендә инглиздәр ҙур роль уйнай. XIX быуатта Һиндостандан Англияға килтерелгән човган уйыны бик тиҙ популярлыҡ яулай, ә яңы ҡағиҙәләр индереү был уйындың Европала һәм Америкала тиҙ таралыуына булышлыҡ итә.

Инглиздәрҙең инициативаһы буйынса был уйын хәҙерге атама менән — атлы поло тип атала һәм 1900 йылда Парижда үткән II Олимпия уйындары программаһына кертелә. Был ярыштарҙа өс илдән 5 команда ҡатнаша. Артабан 1908, 1920, 1924, 1936 йылдарҙағы Олимпия уйындары программаларында була.

Был спорт төрө бигерәк тә Бөйөк Британияла, АҠШ-та, Һиндостанда, Пакистанда, Аргентинала һәм Австралияла таралған.

1987 йылдан поло буйынса донъя чемпионаттары уҙғарыла. Аргентина, Бразилия, Чили һәм АҠШ командалары иң юғары уңыштарға өлгәшәләр.

Ҡағиҙәләре

Команда дүрт чабандан тора. Асыҡ һауала уйын өсөн туптың диаметры 3¼ дюйм (8.3 сантиметр), ауырлығы — 4 унция (113,4 грамм). Сәкән традицион рәүештә бамбук йәки тал таяҡтарынан яһала. Уйын өсөн пони аттарының махсус тоҡомдарын үҫтерәләр һәм өйрәтәләр.

Матч чакка (ингл. chukka) тип аталған периодтарҙан тора, уларҙың дауамлылығы — 7 минут. Теге йәки был ярыштың ҡағиҙәләренә ҡарап, матч 4, 6, йәғни 8 периодтан торорға мөмкин. Бигерәктә 6 периодтан торған матч бик популяр.

Майҙансыҡ

Уйын майҙансығының оҙонлоғо 300 ярд, ә киңлеге − 160 ярд (яҡынса 5-6 футбол майҙансыҡтарына тиң). Ҡапҡалар майҙансыҡтың ситке һыҙыҡтарҙың уртаһында ҡуйыла, улар бер-береһенән 8 ярд алыҫлығында урынлашҡан ике штанганан тора.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Һыу полоһы

Һылтанмалар

• Викимилектә Поло темаһы буйынса медиафайлдар бар.
• Халыҡ-ара Поло Федерацияһы (инг.)
• Интервью об игре в конное поло с президентом Московского Поло Клуба: правила, нюансы, расчет гандикапа и советы для начинающих игроков
  

Был спорт тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.
Мөмкин булһа был иҫкәрмәне анығырағы менән алыштырыр кәрәк.