Яуымбай
Ауыл | |
Яуымбай Яуымбай | |
Ил | |
---|---|
Федерация субъекты | |
Муниципаль район | |
Координаталар | |
Сәғәт бүлкәте | |
Һанлы танытмалар | |
Автомобиль коды |
02, 102 |
ОКАТО коды | |
ОКТМО коды | |
Яуымбай (рус. Яумбаево) — Башҡортостан Республикаһының Бөрйән районындағы ауыл. Байназар ауыл Советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 436 кеше булған[1]. Почта индексы — 453591, ОКАТО коды — 80219810005.
Хәҙерге торошо
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ауылда биш һатыу нөктәһе, икмәк бешереү цехы, мәҙәниәт йорто, китапхана, фельдшерлыҡ пункты бар. Һуңғыһы 1969 йылда асыла, беренсе мөдире- Салауат медицина училищеһын тамамлаған йәш белгес Ғүмәрова Гөлсирә Арыҫланбәк ҡыҙы.
Яуымбай урта мәктәбе (9 йыллыҡ) һәм балалар баҡсаһы эшләй.
Халыҡ һаны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
1859 йыл | 160 | ||||
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
1920 йыл 26 август | 345 | ||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ғинуар | |||||
1959 йыл 15 ғинуар | |||||
1970 йыл 15 ғинуар | |||||
1979 йыл 17 ғинуар | |||||
1989 йыл 12 ғинуар | |||||
2002 йыл 9 октябрь | 443 | ||||
2009 йыл 1 ғинуар | 496 | ||||
2010 йыл 14 октябрь | 436 | 226 | 210 | 51,8 | 48,2 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Собханғол): 36 км
- Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Байназар): 7 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет): 110 км
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Яуымбай ауылының атамаһы Яуымбай Ҡошйетәров (Ҡужъетәров) исеме менән бәйле. Яуымбай ҡарт был ауылға нигеҙҙе яҡынса 1800—1815 йылдар араһында һалған булырға тейеш, тип фаразлана. Уның улы Шәһивәли, ҡустылары Үҙәнбай, Мөхәмәтәмин 1812 йылғы Ватан һуғышында ҡатнашалар. 1859 йылда бында 27 йортта 160 кеше йәшәгән. 1920 йылда 72 йортта 345 кеше йәшәгән. Был ерҙәрҙә йылҡы көтөүлектәре өсөн уңайлы була.[2],[3],[4]
Яуымбай ауылының тарихы буйынса риүәйәттәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Яуымбай ауылы (АБЛАСКИН)
- Бер саҡ шулай урыҫ байы килә лә Аблас ҡарттан ер һорай. -,, Үгеҙ тиреһендәй ер бир, башҡаһы миңә кәрәкмәй,, -тип әйтте, ти. -,, Үгеҙ тиреһе хәтлем? Һы була ул!,, Шул ерҙә былар килешеү яһайҙар. Теге бай эшкә керешә. Үгеҙ тиреһен нәп -нәҙек итеп телдертә лә, тегеләрҙе ялғап-ялғап һуҙып сығып китә был. Эй бара, эй бара. Аблас ҡарт, күҙҙәре аларып, бынан ҡалмай эйәреп бара. Үлсәй торғас, кругом егерме саҡырым ерҙе уратып та алған теге. Бына һиңә, Абласҡа бер баҫыр ер ҙә ҡалмаған. Ни хәл итәһең? Эш һуң, килешелгән. Аблас йәшәгән ерен ташлап китергә мәжбүр була. Теге урыҫ байы завод һалдыра башлай. Әүжән заводы шулай барлыҡҡа килгән. Аблас ҡарт хәҙерге Яуымбай ауылы урынына килеп ауыл ҡора. Ул үлгәс, Яуымбай тигән кешенең исеме бирелә ауылға.[5]
- Бөрйән р-ны Яуымбай ауылы Сәлихов Мөхәмәҙиә Ҡарам улынан йылда БДУ талибы Ш. Бикмөхәмәтов яҙып алған бер риүәйәттә Яуымбай һәм уның байлығы хаҡында түбәндәгесә һөйләнелә:
«Уның (Яуымбайҙың. — Ф. Н.) күп кенә һауын һыйыры, бер көтөү һарығы булған, ә инде йылҡы малының һаны булмаған. Ауылдың көнсығышында ҙур ғына „Баҙ яланы“ тигән урын бар. Ана шул яландың ситенән ситенә уратып алынған кәртәлә Яуымбайҙың йылҡылары тулып йөрөгән. Иртәнсәк тороп ҡарағанда, шул кәртәһе тулы булһа, малын теүәлгә иҫәпләгән.
Яҙ етеп, үлән ҡалҡыуға Яуымбай йәйләүгә сығыр булған. Уның йәйләүе ауылдан 15 саҡрым алыҫлыҡта, Үҙән йылғаһы буйында булған, йәйләүгә күскән ваҡытта ул шәп атҡа атланып, алдан төшөп барыр булған, йылҡылары артынан эйәргән. Үҙе бер өс саҡрым китеп, Әсеү исемле яланға еткәндә, йылҡы малдарының икенсе осо әле ауылда булған, ти. Бына шундай бай булған ул ҡарт. Шул кешенең исеменән ауыл да Яуымбай булып киткән.
Йәйләүгә күскәнендә Яуымбай үҙе сығарған көйҙө ҡурайҙа уйнар булған. Ул көйҙө әле лә „Яуымбай көйө“ тип йөрөтәләр. Хәҙер инде ул көй онотолоп та бара. Атаҡлы ҡурайсы Мөхәмәҙиә Сәлихов ҡарт ҡына уны уйнай».[6]
Ауыл халҡы ҡыпсаҡ һәм түңгәүер ҡәбиләләренә ҡарай. Урман-ҡарағай-ҡыпсаҡ ырыуына ҡарайҙар.
Мәктәп тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1934 йылдарҙа ауылдың 2 бүлмәле мәсетен мәктәп итеп үҙгәртәләр. Иң беренсе уҡытыусы Ғәббәсов Нәғим була.
Һуғыш осоронда, 1941—1946 йылдарҙа Иҫәнғәлин Шәриф уҡыта. Ул сығышы менән Байназар ауылынан була. Шәриф Иҫәнғәлин иң беренсе булып һалдат ҡатындарына яҙырға өйрәтә.
Һуғыштан һуңғы ауыр йылдарҙа (1947—1949) ауылға килен булып төшкән Исмәғилева Ғәрибә белем бирә.
1950—1951 йылдарҙа Шәрипова Нурия уҡыта.
1952—1953 йылдарҙа Ғафури районы Сәйетбаба ауылынан килгән Абдуллина Асия уҡыта.
1954—1956 йылдарҙа Биҡҡолова Ҡәмәриә уҡыта. Ул үҙе Баймаҡ районында үҫкән.
1957 йылда ауылға Аллабирҙин Абдулхаҡ уҡытыусы булып килә. Ул хаҡлы ялға сыҡҡанға тиклем эшләй.
1964 йылда Хисамитдинова Бикә уҡытыусы булып эшләй. 1967 йылдан Бәшәрова Тәнзилә эшкә килә.
1967—1969 йылдар араһында Шәмсетдинова Флүрә тигән уҡытыусы ла эшләй.
1969 йылда киң бүлмәләре булған яңы мәктәп төҙөлөп сафҡа индерелә.
Был мәктәптә Аллабирҙин Абдулхаҡ менән бер рәттән 1969 йылдарҙан Сыңғыҙова Маһинур, Сураҡова Ғәлиә, Шәмиғолова Зәкиә Мөҙәрис ҡыҙы, Абдуллина Гүзәл Рәхимйән ҡыҙы эшләйҙәр.
1979 йылдан алып Мәсәғутова Айһылыу, 1987 йылдан Назарова Хәлиҙә Мазһар ҡыҙы уҡыта. 1990 йылдан Айгөл Ғәлимйән ҡыҙы Сәлихова уҡыта.
1992 йылдың 18 декаберендә тулы булмаған мәктәп асыла. Уның директоры Муллағолов Марат Ғизетдин улы була.
1993 йылдың 1 сентябренән мәктәп урта мәктәп итеп үҙгәртелә.
1998 йылдың март айынан мәктәптең директоры итеп Яҡшыбаева Фәниә Солтангәрәй ҡыҙы тәғәйенләнә.
2001—2002 йылдарҙа Теләүбаев Рөстәм Сафа улы, унан һуң 2006 йылға тиклем Ғәбитов Ибраһим Рауил улы эшләй.
2006—2014 йылдарҙа мәктәп менән Исмәғилева Флүзә Ишбулды ҡыҙы етәкселек итә.
2014 йылдың сентябрь айынан мәктәп етәксеһе — Мөхәмәтйәнов Мәүлит Рысйән улы.[7]
Билдәле шәхестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Байназаров Баязит Рәмзи улы — Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған йырсыһы.
- Мортаза Маликов — Башҡортостандын атҡаҙанған механизаторы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры
- Маликов Фәрүк Ғүмәр улы— Бөйөк Ватан һуғышы ветераны. Ҡыҙыл Йондоҙ, 1-се дәрәжә Ватан һуғышы, Дан ордендары кавалеры, «Праганы азат иткән өсөн» һәм «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалдары менән бүләкләнгән.
- Назаров Айнур Басир улы — «Айбар» Башҡорт экстрада-фольклор төркөмө етәксеһе.
- Хәмитова Әлфиә Солтанғәле ҡыҙы — «Йәшлек» гәзитенең баш мөхәррире урынбаҫары, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре.
- Бәшәров Фәрит Әҙеһәм улы— Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986). 1973 йылдан редакцияға ауыл хужалығы бүлеге мөдире итеп тәғәйенләнә, аҙаҡ «Таң» район гәзитенең мөхәррир урынбаҫары итеп күсерелә. Хеҙмәт ветераны (1987).
- Асылбаев Юныс Баһауетдин улы (1908—1981) — 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия рядовойы. Ҡыҙыл Йондоҙ, 2-се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) ордендары кавалеры.[8]
Урамдары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Булған урам исемдәрен[9].
- Ҡарт өй (урамы) (рус. Картуй (улица)
- Йәштәр (урамы) (рус. Молодёжная (улица)
- Салауат Юлаев (урамы) (рус. Салавата Юлаева (улица)
- Муса Мортазин (урамы) (рус. Муса Мортазина (улица)
- Баҙялан (урамы) (рус. Базялан (улица)
Тирә — яҡ мөхит
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Был мәғлүмәт ауыл кешеләренән һорап яҙылды[10].
- Ҡайнөй — йылға, ауылдың уртаһынан ағып үтә. Яуымбай ҡарт үҙенә өй һалырға булған. Өй нигеҙен ҡайындан башлаған. Нигеҙ урынын ҡаҙа башлағас, был урындан урғылып һыу сыға башлаған. Һәм үҙенә юл алып, йылға булып ағып киткән. Яуымбай ҡарт тап был һыу урғылған ергә өйөн һалмай, арыраҡ нигеҙ ҡороп ултыра. Ә йылға Ҡайнөй тип атала башлаған.
- Ҡолош — ауылдан арҡа яланы яғына сыға торған үҙәк. Был үҙәктә кәкре ҡайын ағасы үҫә. Ололарҙың һөйләүе буйынса, ошо ҡайын төбөндә Ҡолош исемле ҡарт ерләнгән, шуға күрә был үҙәкте Ҡолош үҙәге тип йөрөтәләр.
- Ташөй мәмерйәһе ауылдан Ҡайнөй йылғаһы буйлап түбәнгә ҡарай ике- өс саҡырым алыҫлыҡта урынлашһа, Сыңғырауыҡ Олотау буйынан алты- ете саҡырым алыҫлыҡта ята. Ололарҙың һөйләүе буйынса Ташөй менән Сыңғырауыҡ ер аҫты юлдарынан тоташ булырға тейешле. Элегерәк Сыңғырауыҡ соҡорона ике эт төшөрөп ебәргәндәр. Бер аҙна тигәндә генә, икеһе лә хәле бөтөп Ташөй мәмерйәһе ауыҙынан килеп сығалар, әммә шунда уҡ һуҡыраялар имеш. Элегерәк Сыңғырауыҡ соҡорона таш ырғытһаң сыңғырлатып, оҙаҡ тауыш сығарып төшөп китер булған, шунлыҡтан был урынды Сыңғырауыҡ соҡоро тип йөрөтәләр. Ташөй мәмерйәһе инде Яуымбай һәм башҡа ауыл халҡын үҙенең матурлығы менән арбап, үҙенә саҡырып торһа ла, бөгөнгө көдә лә асылмаҫ сер булып һаҡлана.
- Аҡбейек тауы. Яуымбай ауылын тирә- яҡлап күп тауҙар уратып алған: Олотау, Шәрифә , Сусаҡтау, Ҡыҙылташ, Өкө ҡаяһы, Бурама тауы, Аҡбейек һ.б. Шул тауҙар араһында иң бейек ғорур тау ул Аҡбейек. Был тау исеменең килеп сығышы ике төрлө. Берәүҙәр әйтеүенсә, ул тау алыҫтан бик бейек булып ағарып күренеп торғас, уны Аҡбейек тип исемләгәндәр. Икенселәр әйтеүенсә, бер ҡарт ике улын алып, урманға сығып киткән. Алдарында ҙур тау торған. Был тауға улдары йүгереп кенә менеп киткәндәр. Ҡарт менә торғас артта тороп ҡалған. Ул бик арыған һәм кәпәсен сисеп, бер ташҡа ултырған да: «Ах, бейек», тип әйткән, имеш. Шунан был тауҙы Аҡ бейек тип атағандар.
- Шәрифә тауы.
Беренсе вариант. Ауылда элек бик матур Шәрифә исемле ҡыҙ йәшәгән. Уны ата- әсәһе көсләп үҙе яратмаған кешегә кейәүгә бирер булғас, өйөнән ҡасып китә. Тауҙа йәшенеп йәшәй. Шунан бирле был тау ҡыҙҙың исемен йөрөтә.
Икенсе вариант. Элек ауылда Шәрифә исемле ҡатын йәшәгән. Төндә уны ендәр осороп алып китә. Ләкин уның балаһы бар икәнлеген белгәс, уны кире осороп бер тауға ташлап китәләр. Ауыл халҡы ҡатындың юғалғанын белгәс, эҙләргә сығалар. Оҙаҡ эҙләй торғас ошо тауҙа табалар. Шунан бирле тау Шәрифә исемен йөрөтә.
- Өмөткән. Борон Яуымбай ҡарт малдарына бесәнде өмә менән саптырған. Гел генә өмә менән саптырғанға ул бесән эшләгән яланды, Өмә иткән тип атағандар. Һуңғараҡ ябайлаштырып телдән- телгә күсә килеп Өмөткән тип үҙгәреп киткән.
- Баҙялан урамы.Элекке ваҡытта ауылға терәлеп ятҡан яланда тәрән баҙҙар ҡаҙып ҡайын туҙынан дегет ҡайнатҡандар. Дегет хужалыҡ эштәре өсөн кәрәкле әйберҙәренән иҫәпләнгән булған. Мал ауырыуҙарына ла дегет яҡшы дауа булған. Шул осорҙан бирле был яланды Баҙялан тип йөрөтә башлағандар. Бөгөнгө көндә лә бында барлыҡҡа килгән урамды Баҙялан урамы тип йөрөтәләр.
- Ҡыҙылташ тауы.. Элек, граждандар һуғышы осоронда, ҡыҙылдар яғынан бер яралы кеше ҡасып, бер тауға барып ята. Яраһынан аҡҡан ҡан ташҡа һеңә һәм ул ҡыҙыл төҫкә инә. Шунан бирле был тауҙы Ҡыҙылташ тип йөрөтәләр. Икенсе вариант буйынса, шул осорҙа ҡыҙылдарҙың ҡулында аҡтарҙың ике һалдаты торған. Бер мәл аҡтар ҡыҙылдарҙан ҡасҡан. Аҙаҡ уларҙы ҡыҙылдар күреп ҡалғандар һәм баҫтыра башлағандар. Аҡтар был мәлдә был тауҙа бер таш артында йәшеренеп тәмәке тартып ятҡандар. Был ике һалдатты табып атып ебәргәндәр. Шул ташҡа ҡып- ҡыҙыл булып уларҙың ҡандары аҡҡан. Аҙаҡ был тауҙы Ҡыҙылташ тип йөрөтә башлағандар.
- Өкө ҡаяһы. Борон бер өкө таш-ҡая араһында йәшәгән, ти. Ул таш-ҡая араһынан төрлө ҡорттарҙы ашар булған. Бер ваҡыт һунарсы һунарға сыҡҡан. Ул, оҙаҡ ҡына йөрөй торғас, бер мышы атып алған һәм ҡайтыр юлға сыҡҡан. Тағы берәй нәмә осрамаҫмы тип килә торғас, өкөгә тап була. Өкө таш- ҡая араһына инеп китә. Ҡарт был хәлде ауылдаштарына һөйләп бирә. Ауыл кешеләре был урынды Өкө ҡаяһы тип йөрөтә башлайҙар.
- «Сәфәр соҡоро». 1980-90 йылдарҙа ат менән ер һөрөп йөрөгәндәр. Унда Назаров Ҡотлоғәлләм олатай менән Сәфәр исемле олатай ҙа була. Улар яланда төнгөлөккә йоҡларға ҡалалар. Төндә өшөмәҫ өсөн ҡайын төбөнә ут яғалар. Оҙаҡ эшләп арығас, икеһе лә ҡаты йоҡоға тала. Бер ваҡыт ут ҡайынға күсә. Ҡайын янып Сәфәр олатайҙың өҫтөнә йығыла.Ҡотлоғәлләм олатай Сәфәр олатайҙы көскә ҡайын аҫтынан һөрәп сығара. Шул мажара иҫтәлегенән Сәфәр соҡоро тип йөрөтәләр. «Ҡарасура» ҡәбере йәки «Бабай үлеге» Борон бик уҡымышлы, дин тотҡан Ҡарасура исемле ҡарт йәшәгән. Ул бик изге күңелле, йомарт булған. Үлер алдынан ул: «Мине Яуымбай ауылы менән Байназар ауылы уртаһындағы иң ҡалҡыу ергә ерләгеҙ» тип васыят әйткән. Ике ауыл мәсетенән аҙан тауышын тыңлап ятырмын тигән ул. Уның теләгенә ҡаршы килмәй, бер ҡалҡыу ергә ерләгәндәр. Әлеге ваҡытта был ҡәберлек бар һәм тәрбиәләп тотола. Быуындар алмашынған һайын исемдәрҙә үҙгәрә килеп, хәҙер «Ҡарасура» ҡәбере- "Бабай үлеге"нә әйләнеп киткән[11]
- Сәңгелде яланы.Борон ошо яланда йәйләү тотоп ятҡандар. Низам исемле бик уҡымышлы кеше лә йәйләгән булған. Ошо йәйләүҙән туғыҙ ирҙе иҫән- һау ҡайтыуҙарын теләп һуғышҡа оҙатҡандар. Уларҙың барыһы ла иҫән- һау ҡайтҡандар. Шул хөрмәткә был яланды Иҫәнкилде тип атағандар. Яйлап телдән- телгә күсә килә, Сәңгелде тип атап йөрөтә башлағандар.
- Олотау. Был тау ауылдағы иң ҙур тау. Уны халыҡ Олотау тип атап йөрөтә. Уның башынан бөтә ауыл ус төбөндәгеләй генә күренеп тора.
- Бураматау. Был тау Олотау буйлап барғандан һуң башлана. Унда элек кемдер бура бураған.
Тағы уҡығыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Яуымбай ауылы ер-һыуы тарихы мәғлүмәттәре викидәреслектә[12]
Ауыл лаҡаптары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ленинград. — Яуымбай ауылынан бер ҡыҙ бала Өфөлә уҡыуын тамамлап, Ленинградҡа эшкә урынлаша. Бер ваҡыт ауылға ҡунаҡҡа ҡайтып төшкәнендә, таныштарының береһенә маҡтанып «Уфа не город, вот исмаһам Ленинград город» — тип әйтеп һала. Күп тә үтмәй үҙ ауылы егетенә кейәүгә сығып яңы төҙөлөп барған урамға өй һалып сығалар. Шул ваҡыттан алып был урамды Ленинград тип алып йөрөтәләр.
Бөйөк Ватан һуғышы яугирҙары исемлеге
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]№ тәртип буйынса | Яуымбай ауылынан. Фамилияһы, исеме атаһының исеме | Тыуған йылы | һуғышҡа киткән йылы | Вафат булған йылы | |
1 | Аҫылбаев Юныс Баһауитдин улы | 1908 | 1941 | 1980 | |
2 | Аҫылбаев Бахтийәр Мөхәмәтсәлим улы | 1906 | 1941 | 1944 | |
3 | Аҫылбаев Фитрат Мөхәмәтсәлих улы | 1908 | 1941 | 1974 | |
4 | Аҫылбаев Зөлфәр Зиннәт улы | 1914 | 1941 | 1941 | |
5 | Аҫылбаев Мөҙәрис Шәриф улы | 1906 | 1941 | ||
6 | Аҫылбаев Хәләф Шәйәхмәт улы | 1908 | 1941 | 1943 | |
7 | Аҫылбаев Ильяс Шәйәхмәт улы | 1922 | 1941 | 1989 | |
8 | Аҫылбаев Шаһыбал Шәйәхмәт улы | 1924 | 1942 | 1943 | |
9 | Аҫылбаев Ғариф Шәрәфетдин улы | 1897 | 1942 | 1946 | |
10 | Аллабирҙин Абдулхак Мөхәмәтйән улы | 1916 | 1942 | 1994 | |
11 | Бәшәрев Әҙеһәм Ғәзизйән улы | 1910 | 1941 | 1997 | |
12 | Вәлитов Нуриман Хәфиз улы | 1898 | 1942 | 1942 | |
13 | Вәлитов Янсаф Сәйәх улы | 1905 | 1941 | 1943 | |
14 | Вәлитов Хәсән Сәфәр улы | 1926 | 1944 | 1980 | |
15 | Ғәбитов Нуриман Ғәбит улы | 1916 | 1941 | 1941 | |
16 | Исмәғилов Хайрулла Хәжиәхмәт улы | 1906 | 1941 | 1943 | |
17 | Исмәғилов Лофулла Хәжиәхмәт улы | 1902 | 1941 | 1945 | |
18 | Исмәғилов Вәлиулла Хәжиәхмәт улы | 1909 | 1941 | 1943 | |
19 | Исмәғилов Ғәлимйән Хаммат улы | 1922 | 1941 | 1942 | |
20 | Исмәғилов Хәкимйән Хаммат улы | 1926 | 1970 | ||
21 | Исмәғилов Шәйхетдин Низаметдин улы | 1902 | 1941 | 1943 | |
22 | Исмәғилов Муллағәләм Низаметдин улы | 1902 | 1941 | 1976 | |
23 | Исмәғилов Шәйхәләм Низаметдин улы | 1918 | 1941 | 1980 | |
24 | Исмәғилов һиҙиәт Ғиниәт улы | 1915 | 1941 | 1983 | |
25 | Карағолов Вилдан Фәхрислам | 1908 | 1941 | 1943 | |
26 | Ҡарасурин Сәләхетдин Сәйфетдин улы | 1904 | 1941 | 1942 | |
27 | Карасурин Ғилметдин Сәйфетдин улы | 1908 | 1942 | 1993 | |
28 | Карасурин Ғилфан Ямалетдин улы | 1922 | 1941 | 1952 | |
29 | Кинйәкәев Йәмилха Мөхәмәҙей улы | 1919 | 1939 | 2007 | |
30 | Кинйәкәев Нурислам Лоҡман улы | 1923 | 1942 | 2000 | |
31 | Кирамов Исрафил Әхмәҙинур улы | 1926 | 1944 | 1956 | |
32 | Маликов Әхтәм Миһран улы | 1908 | 1941 | 1943 | |
33 | Маликов Фәруҡ Ғүмәр улы | 1923 | 1942 | 1990 | |
34 | Мырҙағолов Шәһит һиҙиәт улы | 1915 | 1941 | 1996 | |
35 | Мырҙағолов Мотаһар һиҙиәт улы | 1919 | 1941 | 2007 | |
36 | Мәсәғүтов Исмәғил Исхак улы | 1915 | 1941 | 1969 | |
37 | Назаров Котлоғәлләм Йыһанур улы | 1908 | 1941 | 1990 | |
38 | Назаров Сәлмән Йыһанур улы | 1902 | 1941 | 1943 | |
39 | Назаров Абуталип Хәлил улы | 1901 | 1941 | 1943 | |
40 | Нафиҡов Әхмәт Абдулла улы | 1916 | 1941 | 1942 | |
41 | Рәхмәтуллин Хөбөтдин Заһит улы | 1909 | 1942 | 1977 | |
42 | Сәлихов Йыһангир Кираметдин улы | 1902 | 1941 | 1987 | |
43 | Сәлихов Юныс Билал улы | 1910 | 1941 | 1942 | |
44 | Сәлихов Ғариф Минһаж улы | 1919 | 1941 | 1976 | |
45 | Сафин Баязит Ғиниәт улы | 1924 | 1942 | 1944 | |
46 | Сафин Ишбулды Сафиулла улы | 1924 | 1942 | 1943 | |
47 | Ураҙғолов Хәбир Фәтих улы | 1908 | 1941 | 1977 | |
48 | Ураҙғолов Мөхәмәтхужа Латиф улы | 1909 | 1941 | 1962 | |
49 | Ураҙғолов Ғәлимйән Латиф улы | 1915 | 1941 | 1943 |
Рәсемдәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Балалар баҡсаһы
-
Ҡарт өй урамынан төшөрөлгән фото
-
Шәрифә тауы, ҡышҡыһын
-
Тәбиғәт
-
Тау башында шау сәскә
-
Күбәләр
-
Бесәндең ҡыҙыу сағы
-
Бесәнлектән дә ғорур тауҙар күренә
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа: Китап, 2009. — 744 с. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)
- Яуымбай ауылы халҡының шәжәреһе тураһында видио
- Яуымбай ауылы тарихы 2021 йыл 7 октябрь архивланған.
- Яуымбай ауылының күренекле кешеләре
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ —Асфандияров, 1990. С. 114.
- ↑ Яуымбай ауылы тарихы. Виртуальный музей краеведения 2021 йыл 7 октябрь архивланған.
- ↑ Башҡорт халыҡ ижады. Риүәйәттәр. Легендалар.ỊỊ том.—Өфө:"Китап",1997.—440 бит.
- ↑ 1969 йылда Белорет районы Бельский поселогы Йыһангир Сәлиховтан(1903 йылғы) Ә.М. Сөләйманов яҙып алған. Ғилми архив, ф. 3,оп. 63,д. 56,л. 29-3:; Башҡорт халыҡ ижады. Риүәйәттәр. Легендалар.ỊỊ том.—Өфө:"Китап",1997.—440 бит.
- ↑ — Ғилми архив, ф. 3, оп. 63, д. 56.
- ↑ [1](недоступная ссылка)
- ↑ https://vk.com/topic-20747696_23462019
- ↑ Батырова Миләүшә Ғаяз ҡыҙынан яҙып алынды
- ↑ Мәғлүмәт биреүсе кешеләр: Ғабдулхаева Зифа Ғаяз ҡыҙы
- ↑ Яуымбай ауылы халҡының шәжәреһе тураһында видио
- ↑ Яуымбай ауылы ер-һыуы тарихы мәғлүмәттәре
Портал «Башҡортостан ауылдары» | |
Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала | |
Яуымбай Викимилектә | |
Проект «Башҡортостан ауылдары» |