Ҡара Африка

Ҡара Африка
регион
Экологик ҡаршылыҡ фонында дәүләттәрҙең сиктәрен күрһәтеүсе сәйәси карта (ҡара Африка йәшел менән билдәләнде)
10° ю. ш. 23° в. д.
Ҡара Африка Викимилектә

Ҡара Африка, йәки Тропик Африка, йәки Сахаранан көньяҡтағы Африка — Африка ҡитғаһының Сахара сүллегенән көньяҡтараҡ урынлашҡан бер өлөшөнөң исеме. Африканың был өлөшөндә күбеһенсә негроид халыҡтар (Төньяҡ Африка европеоидтарынан айырмалы рәүештә) йәшәй, исем өсөн шул нигеҙ була ла инде.

Халҡы

2018 йылға ҡарата төрлө илдәрҙә медиан йәш картаһы. Ерҙәге иң йәш халыҡ башлыса Сахаранан көньяҡҡараҡ Африка илдәрендә тупланған.

Донъя илдәренең картаһы

2020 йылға ҡарата тыуымдың дөйөм коэффициенты буйынса донъя илдәре картаһы. Ерҙәге иң юғары дөйөм тыуым коэффициенты Башлыса Сахаранан Көньяҡ Африка илдәрендә күҙәтелә.

7-8 детей      6-7 детей      5-6 детей      4-5 детей

3-4 детей      2-3 детей      1-2 детей      0-1 детей

2018 йылда тыуымды, үлемде, иммиграцияны һәм эмиграцияны иҫәпкә алып, халыҡтың үҫеш темпы буйынса донъя илдәренең картаһы. Ерҙәге халыҡтың иң юғары үҫеш темпы башлыса Сахаранан көньяҡ Африка илдәрендә күҙәтелә.

Африка континентының бүленеүен яҡынса б. э. т. 3-сө мең йыллыҡтар уртаһы тип һанайҙар, сөнки Сахара ҡорой башлағас, мәҙәни бәйләнештәр өсөн еңеп сыҡҡыһыҙ ҡаршылыҡ килеп тыуа. Берҙән-бер бәйләүсе юл булып Нил үҙәне ҡала, уның ярҙары буйлап Боронғо Мысыр менән бәйләнештә булған бер нисә цивилизация барлыҡҡа килә.

Ҡара Африкала б.э. т. 1-се мең йыллыҡта тимер металлургияһы бөтә ерҙә лә тарала. Тимерҙең таралыуы яңы территорияларҙы, иң элек тропик урмандарҙы, үҙләштереүгә булышлыҡ итә, һәм күпселек осраҡта Тропик һәм Көньяҡ Африканың күпселек өлөштәрен банту телдәрендә һөйләшкән халыҡтарҙың таралыу сәбәптәренең береһе булып тора, улар эфиопия һәм капоид расаһы вәкилдәрен төньяҡҡа һәм көньяҡҡа ҡыҫырыҡлаған.

Хәҙерге сәйәси бүленеш буйынса Ҡара Африка 48 илде үҙ эсенә ала. Ҡайһы берҙә был исемлеккә, географик яҡынлығы арҡаһында, Мадагаскарҙы ла өҫтәйҙәр, әммә был ил континентта түгел, ә утрауҙа урынлашҡан.

Тулыһынса Сахаранан көньяҡта ята

• Ангола
• Бенин
• Ботсвана
• Буркина-Фасо
• Бурунди
• Габон
• Гамбия
• Гана
• Гвинея
• Гвинея-Бисау
• Джибути
• Замбия
• Зимбабве
• Кабо-Верде (шартлы)
• Камерун
• Кения
• Коморы (шартлы)
• Конго Республикаһы
• Конго Демократик Республикаһы
• Кот-д’Ивуар
• Лесото
• Либерия
• Маврикий (шартлы)
• Мадагаскар (шартлы)
• Малави
• Мозамбик
• Намибия
• Нигерия
• Руанда
• Сан-Томе һәм Принсипи (шартлы)
• Сейшель Утрауҙары (шартлы)
• Сенегал
• Сомали
• Сьерра-Леоне
• Танзания
• Того
• Уганда
• Үҙәк Африка Республикаһы
• Экваториаль Гвинея
• Эритрея
• Эсватини
• Эфиопия
• Көньяҡ Африка Республикаһы
• Көньяҡ Судан

Өлөшләтә Сахаранан көньяҡта ята

• Судан
• Чад
• Нигер
• Мали
• Мавритания

Галереяһы

• 
  Эфиоп яйлаһы һәм Рас-Дашэн тауы
• 
  Тис-Ысат шарлауығы, Эфиопия
• 
  Хомбори янындағы пейзаж, Мали
• 
  Сахель регионы, Мали
• 
  Камерун яр буйы - Гвинея ҡултығы һәм горизонтта Биоко утрауы
• 
  Камерун вулканы
• 
  Намиб сүлендәге дюна, бейеклеге 383 м — донъялағы иң бейек дюна
• 
  Виктория шарлауығы
• 
  Мадагаскар, баобабтар.
• 
  Цинги-де-Бемараха — Мадагаскарҙағы ҡурсаулыҡ

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Көньяҡ Африка
• Төньяҡ Африка
• Көнсығыш Африка
• Көнбайыш Африка
• Мәғриб
• Африка дәүләттәре

Иҫкәрмәләр

Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.