Бәҙер һуғышы

Бәҙер һуғышы
Урын	Бәҙер (Сәғүд Ғәрәбстаны)
Ваҡиға ваҡыты	12 март 624
Ҡатнашыусылар	Мәҙинә йәмәғәте һәм Мәккә
Вики-проект	Проект:Ислам, Проект:Военная история[d] һәм WikiProject Saudi Arabia[d]
Бәҙер һуғышы Викимилектә

Бәҙер һуғышы (ғәр. غزوة بدر‎) — мосолмандар һәм мәжүси ҡорайыштар араһындағы һуғыш, Һижрәттең икенсе йылында Рамаҙан айының 17-се көнөндә, йома көндә (624 йыл, 17 март) Хижазда, Бәҙер ҡоҙоҡтары янында килеп сыҡҡан. Ғәмәлдә һынылыш барлыҡҡа килтергән һуғыш. Был һуғышта еңеү Исламдың таралыуын көсәйтә

Ҡорайыштар менән һуғыш сәбәптәре

Мөхәммәт Пәйғәмбәргә рисаләт килгәс, Мәккәлә мосолмандарҙы мәсхәрәләү, ҡыйырһытыу, үлем ҡурҡынысына дусар башлана. Мөхәммәт Пәйғәмбәр мосолмандарҙы Хәбәшстанға, унан һуң Йәсрибкә (Мәҙинәгә) күсерергә мәжбүр була. Мәҙинәләр Ислам ҡабул итеү сәбәпле, мосолмандарҙың хәле арыулана: ғәскәр барлыҡҡа килә, ләкин ҡорайыштарҙың ғәскәре күберәк һанлы була.

Мәҙинә ҡалаһы янынан Мәккә каруандары йөрөгән, мосолмандар башта шуларға һөжүм итәләр. Шул рәүешле ҡорайыштарҙың башлыҡтарына баҫым яһалган, мосолмандарҙың Мәккәлә тартып алынған малдарының бер өлөшө кире ҡайтарылған.

Һуғыштың үҙенсәлектәре

Ҡатмарлығына ҡарамаҫтан, ҡорайыштарҙың бер мең тирәһе яугирынан (Г. Лебон 2000 тип күрһәтә) 70 кеше генә һәләк була (Ибн Исхаҡ әйтеүенсә — 50 кеше), ә 300 тирәһе мосолмандарҙан — 14. Йәғни, һуғышта ҡатнашыусыларҙың 6,4 %ы ғына һәләк була. Шулай ҙа, бәғзе мосолмандар, мәҫәлән, Сәғит ибне Мүғәз, дошманнарҙы иҫән ҡалдырыу менән риза булмағандар. Мөхәммәт Пәйғәмбәр ҡайһы берәүҙәрҙең һуғышҡа үҙ теләге менән инмәгәнен белгәнгә күрә, күп ҡорбан килтереүҙе тыя.

Яҙмаларҙа был һуғышта фәрештәләрҙең ҡатнашыуы ла әйтелә. Фәрештәләр ҡатнашҡан берҙән-бер һуғыш була был (уларҙың булыуын мөшриктәр ҙә таныған, мәҫәлән, Әбү Суфыян).

Был һуғышта мосолмандарҙың төп дошмандарының береһе — Әбу Йәһел (Жәһел) үлтерелә.

Әсирҙәргә мөнәсәбәт

Мөхәммәт Пәйғәмбәр исеме

Әсирҙәрҙән ике кешегә яза бирәләр — улар мосолмандарға дошманлыҡтары менән айырылып торған Укбә ибне Әбү Мүғәйт һәм ән-Нәдр ибне- л-Харис. Әсирҙәрҙе сәхәбәләр араһында бүлешәләр. Мөхәммәт Пәйғәмбәр әсирҙәргә йомшаҡ мөғәмәлә итергә ҡуша. Мосолмандар был әмерҙе үтәйҙәр: үҙҙәре хөрмә ашағанда ла, әсирҙәргә икмәк ашатҡандар (хөрмә фәҡирҙәр аҙығы булып һаналған).

Әсирләрҙе бер кеше өсөн меңдән алып дүрт меңгәсә дирһәмгә азат иткәндәр. Ә аҡсаһыҙ фәҡирҙәрҙе түләүһеҙ иреккә ебәрәләр.

Әҙәбиәт

• Али-заде, А. А. Бадр (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.