Мәмбәтҡол

Мәмбәтҡол
	Ауыл
	Мәмбәтҡол
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Көйөргәҙе районы
Координаталар	52°52′39″ с. ш. 55°58′06″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 239 825 005
ОКТМО коды	80 639 425 121
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Мәмбәтҡол

Мәмбәтҡол (рус. Мамбеткулово) — Башҡортостандың Көйөргәҙе районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 149 кеше^[1]. Почта индексы — 453351, ОКАТО коды — 80239825005.

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 100 % тәшкил итә^[2].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл	93
1920 йыл 26 август	136
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	123
1959 йыл 15 ғинуар	199
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	159
2002 йыл 9 октябрь	158
2010 йыл 14 октябрь	175

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Район үҙәгенә тиклем (Ермолаевка): 34 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Бөгөлсән): 7 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 25 км

Урамдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Тау урамы (рус. Горная (улица))
Зәки Вәлиди урамы (рус. Заки Валиди (улица))
Салауат урамы (рус. Салавата (улица))^[3]

Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Мәмбәтҡол (Ҡ а л м а ҡ) Ленин ауыл Советына ҡарай. Район үҙәгенән төньяҡ‑көнсығышта 34 саҡрым һәм Мәләүез тимер юл станцияһынан 25 саҡрым алыҫлыҡта Ағиҙел йылғаһы буйында урынлашҡан. Ауылға XVIII быуаттың 2‑се яртыһында Нуғай даруғаһы Тамъян улусы башҡорттары аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һала^[4]. Тәүге төпләнеүсе Тамъян ырыуының күренекле кешеһе Мәмбәтҡол Мостафин нигеҙләй. Уның Рәхимғол тигән улы булған. Рәхимғолдан Нәзир, Ибраһим, Исхаҡ, Зәбир, Сәфәрғәле, Мөхәмәтғәле, Арыҫланғәле тигән балаларынан нәҫел тармаҡтары таралып китә.1795 йылдағы рәүиз мәғлүмәттәрендә ауылда 9 йорт барлығы, һәр йортта 6 кеше йәшәгәнлеге теркәлгән.1859 йылда 23 йортта 5-әр кеше йәшәгән. Совет ревизияһында 27 йортта 5-әр кеше йәшәүе теркәлгән. 1842 йылда 642 бот ужым, 336 бот ашлыҡ сәскәндәр, мал, умарта тотҡандар. 1865 йылда Мәмбәтҡолда (Ҡалмаҡта) 22 йортта — 136 кеше йәшәгән. Ауыл халҡы малсылыҡ, игенселек, урман кәсептәре менән шөғөлләнгән. 1906 йылда мөгәзәй теркәлгән, шөғөлдәр араһында ылаусылыҡ булған. Ауылда Сирмешев фамилиялы кешеләр бар. Уларҙың килеп сығышы сирмеш (мари) этнонимына бәйле^[5]. Халҡы: 1906 йылда — 93 кеше; 1920 йылда—136 кеше; 1939 йылда—123 кеше; 1959 йылда —199 кеше; 1989 йылда—159 кеше; 2002 йылда—158 кеше; 2010 йылда—175 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Бөгөлсән урта мәктәбе филиалы), фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, мәсет бар^[4].