Ермолаевка (Көйөргәҙе районы)

Ермолаевка
	Ауыл
	Ермолаевка; рус. Ермолаево
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Көйөргәҙе районы
Ауыл биләмәһе	Ермолаевка ауыл Советы (Көйөргәҙе районы)
Координаталар	52°42′08″ с. ш. 55°48′14″ в. д.HGЯO
Нигеҙләнгән	1783
Халҡы	↘6397 кеше (2010)
Милли состав	урыҫтар — 69%, башҡорттар — 11%
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Телефон коды	+7 34757
Почта индексы	453360-453361
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	80 239 812 001
Код ОКТМО	80 639 412 101
Номер в ГКГН	0013338
	Ермолаевка Аудио, фото и видео Викимилектә

Ермолаевка (урыҫса Ермолаево) — Башҡортостан Республикаһының Көйөргәҙе районындағы ауыл, Ермолаевка ауыл Советына ҡарай. 2010 йыллдың 14 октябренә халыҡ һаны ???? кеше булған^[2] Почта индексы — 452530, ОКАТО коды — 80 223 822 001.

Почта индексы — 453360, ОКАТО коды — 80253815001.

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 11 % рустар 69 % тәшкил итә^[3].

Дөйөм халыҡ һаны^[4],^[2] (кеше)
Халыҡ һаны				2002—2010 халыҡ үҙгәреше
Иҫәп алыу йылы	1959	2002	2010	кеше	%
Бөтәһе	6791	6342	6397
Ир-егеттәр
Ҡатын-ҡыҙҙар

Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Юшатыр йылғаһы буйында урынлашҡан. Йылға ике урында быуылып алынған.

Өфөгә тиклем 245 км.

Предприятиелары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Араҡы-спирт комбинаты
Кирбес заводы
Район юл төҙөкләндереү идаралығы
«Көйөргәҙеһөт» һөт комбинаты
Тирмән(элеватор)
Ергән МТСының Ермолаево бүлексәһе
Коммуналь хужалыҡ идаралығы

Уҡыу йорттары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1-се, 2-се дөйөм тулы белем биреү мәктәптәре
Ярҙамсы интернат-мәктәп

Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Шотт баярынан ҡалған ял паркы
«Рамаҙан» мәсете
Сиркәү

Урамдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

8 Март урамы (рус. 8 Марта улица))
Әлмөхәмәтов урамы (рус. Альмухаметова (улица))
Биктимеров урамы (рус. Биктимирова (улица))
Ватунин урамы (рус. Ватутина (улица))
Көнсығыш урам (рус. Восточная (улица))
Гагарин урамы (рус. Гагарина (улица))
Тау урамы (рус. Горная (улица))
Инеү юлдарын урынлаштырыу өсөн (биләмә) (рус. Для размещения подъездных путей (территория))
Дуҫлыҡ урамы (рус. Дружбы (улица))
Тимер юл урамы (рус. Железнодорожная (улица))
Завод урамы (рус. Заводская (улица))
Йылға аръяғы урамы (рус. Заречная (улица))
Йылға аръяғы тыҡрығы (рус. Заречный (переулок))
Заслонов урамы (рус. Заслонова (улица))
Йәшел урам (рус. Зеленая (улица))
Йәшел тыҡрығы (рус. Зеленый (переулок))
Калинин урамы (рус. Калинина (улица))
Кинйә Арыҫланов урамы (рус. Кинзи Арсланова (улица))
Кооператив урамы (рус. Кооперативная (улица))
Космонавтар урамы (рус. Космонавтов (улица))
Красная Горка урамы (рус. Красная Горка (улица))
Көйөргәҙе урамы (рус. Куюргазинская (улица))
Ленин урамы (рус. Ленина (улица))
Лермонтов урамы (рус. Лермонтова (улица))
Урман урамы (рус. Лесная (улица))
М. Горький урамы (рус. М.Горького (улица))
Бәләкәй Чкалов урамы (рус. Мало-Чкалова (улица))
маршал Жуков урамы (рус. Маршала Жукова (улица))
Матросов урамы (рус. Матросова (улица))
Менделеев урамы (рус. Менделеева (улица))
Тыныслыҡ урамы (рус. Мира (улица))
Мичурин урамы (рус. Мичурина (улица))
Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
Мохненко урамы (рус. Мохненко (улица))
Яр буйы урамы (рус. Набережная (улица))
Яңы Күпер урамы (рус. Ново-Мостовая (улица))
Йырын урамы (рус. Овражная (улица))
Йырын урамы ({{lang-ru|Овражный (переулок)
Октябрь урамы (рус. Октябрьская (улица))
Парк урамы (рус. Парковая (улица))
Беренсе Май урамы (рус. Первомайская (улица))
Урман яны урамы (рус. Подлесная (улица))
Почта урамы (рус. Почтовая (улица))
Почта тыҡрығы (рус. Почтовый (переулок))
Дауахана яны урамы (рус. Прибольничная (улица))
Вокзал яны урамы (рус. Привокзальная (улица))
Урал алды урамы (рус. Приуральская (улица))
Пролетар урамы (рус. Пролетарская (улица))
Пушкин урамы (рус. Пушкина (улица))
Салауат урамы (рус. Салавата (улица))
Төньяҡ урамы (рус. Северная (улица))
Совет урамы (рус. Советская (улица))
Ҡояшлы урамы (рус. Солнечная (улица))
Төҙөүселәр урамы (рус. Строителей (улица))
Күмер урамы (рус. Угольная (улица))
Хохлов урамы (рус. Хохлова (улица))
Сәскәле урам (рус. Цветочная (улица))
Чапаев урамы (рус. Чапаева (улица))
Чкалов урамы (рус. Чкалова (улица))
Шахтер урамы (рус. Шахтерская (улица))
Шахтер тыҡрығы (рус. Шахтерский (переулок))
Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))
Мәктәп тыҡрығы ({{lang-ru|Школьный (переулок)
Энергетиктар урамы (рус. Энергетиков (улица))
Юбилей урамы (рус. Юбилейная (улица))
Көньяҡ урам (рус. Южная (улица))^[5]

Ауыл тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ермолаевка быуаһы

Ермолаевкалағы Изге Тихон ғибәҙәтханаһы

Ермолаевка эшселәр ҡасабаһы (Көйөргәҙе) 1783 йылда алпауыт крәҫтиәндәре ауылы булараҡ барлыҡҡа килә. Ауылдың икенсе исеме гидронимға бәйле. Майор А. Т. Ермолаев һәм надворный советник Е. С. Толбузин башҡорттарҙан Көйөргәҙе йылғаһы буйындағы ерҙе һатып ала, унда Көйөргәҙе улусы үҙәге. 1931—1965 һәм 1990—1992 йылдарҙа Күмертау районының адмимистратив үҙәге. 1949 йылдан алып ҡасаба, 2005 йылдан хәҙерге статусын ала.

V ревизияла Ермолаевкала 136 ир-ат һәм 142 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән 14 йорт билдәләнгән. 1838 йылда крәҫтиәндәрҙең 26 хужалығында 130 ат, 160 эре мөгөҙлө мал, 490 һарыҡ, 170 сусҡа була. Уларҙың 630 дисәтинә һөрөнтө ерҙәре булған. 1866 йылда 60 йорт хужалығында 215 ир-ат һәм 205 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. Беренсе совет халыҡ иҫәбен алыуҙа 989 кеше йәшәгән 186 йорт хужалығы күрһәтелгән.

Артабан ҙур алпауыт — дворян Шотттың имениеһы урынлаша. XIX быуаттың 70 — 80-се йылдарҙа ерҙең бер өлөшөн ул күскенселәргә һата. Килемде ауыл хужалығын үҫтереүгә һала. Уның имениеһы 18 000 дисәтинәнән торған. Һөрөнтө ерҙәрҙең бер өлөшөн ул үҙ иҫәбенә дүрт баҫыу системаһы (пар, арыш, картуф, яҙғы баҫыу) буйынса эшкәрткән. 1902 йылда 1850 тиҫтә иген сәселә. 610 йылҡыһы, 402 баш һыйыр малы булған. Ялланма хеҙмәт менән файҙаланған. Йәй утарҙа 125 эшсе айлап эшләй, ҡыш аҙыраҡ. Уның имениеһында 63 һабан, 120 һуҡа, 69 тимер һәм 150 ағас тырма, 5 сәскес, 5 урғыс, көлтә бәйләгес, 35 бесән сабыу, 36 ат тырмаһы, пар һәм ат менән һуҡтырғыс, 3 елгәргес, сорттарға айырыусы һәм һалам ҡырҡыусы булған; ҡеүәтле шарап ҡыуыу заводы булған. 1903 йылда икенсе тирмән шарап ҡыуыу заводын энергия менән тәьмин иткән электр станцияһы итеп үҙгәртелә, шулай уҡ Ермолаевка ауылында сиркәүҙе һәм уның эргәһендәге баҡсаның бер өлөшөн яҡтырта. Уның имениеһында телеграф элемтәһе булған. Бөтә икмәк һәм картуф шарап ҡыуыу заводы өсөн сеймал булып хеҙмәт иткән. Йыллыҡ саф килем 92 мең һум тәшкил иткән. Был ҙур капиталистик хужалыҡ^[6].

2002 йылда халыҡ иҫәбен алыу буйынса 69 % урыҫтар, 11 % башҡорттар йәшәй, 2010 йылда 6397 кеше иҫәпкә ингән. 2 урта мәктәп, музыка мәктәбе, сәнғәт мәктәбе, Балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбе, коррекция мәктәбе, 2 балалар баҡсаһы, Пионерҙар һәм уҡыусылар йорто, үҙәк район дауаханаһы һәм китапханаһы, мәҙәниәт йорто (10 үҙешмәкәр сәнғәт коллективы), балалар китапханаһы, Көйөргәҙе музейы, 2 мәсет һәм сиркәү бар. Ермолаевка дендропаркы — тәбиғәт ҡомартҡыһы.^[7]

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Недошивин Вениамин Георгиевич (5.10.1917—25.01.1988), Совет-фин (1939—1940) һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. 1944—1963 йылдарҙа СССР дәүләт именлеге һәм эске эштәр органдары хеҙмәткәре. Подполковник. Советтар Союзы Геройы (1944).
Шикина (Михалкова) Людмила Васильевна (20.01.1932—15.10.2021), педагог, шағир, тәржемәсе. Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы, «Сталинград» премияһы (2004), А. Т. Твардовский (2004) һәм А. Платонов исемендәге премиялар лауреаты. Халыҡтар Дуҫлығы ордены кавалеры (1984)^[8].
Аксаков Анатолий Геннадьевич (28 ноябрь 1957 йыл) — Рәсәй дәүләт һәм сәйәсәт эшмәкәре. Рәсәй Федерацияһы Федераль Йыйылышының Дәүләт думаһы депутаты. «Справедливая Россия» партияһынан. Дәүләт Думаһының 6-сы саҡырылышында, 2015 йылдың 21 апреленән 2016 йылдың 5 октябренә тиклем — иҡтисади сәйәсәт, инновация үҫеше һәм эшҡыуарлыҡ буйынса комитет рәйесе, Дәүләт Думаһының 7-се саҡырылышында (2016 йылдың 5 октябренән) Дәүләт Думаһының Финанс баҙары буйынса комитеты рәйесе^[9]. «Рәсәй» банктар ассоциацияһы Советы рәйесе. Рәсәй сәнәғәтселәр һәм эшҡыуарҙар союзы идараһы ағзаһы. «Справедливая Россия» партияһы Президиумы ағзаһы. Рәсәй Хөкүмәте ҡарамағындағы Финанс университетының кредит-иҡтисад факультеты ғилми етәксеһе. 2002—2009 йылдарҙа — Дәүләт Думаһы квотаһы буйынса Рәсәй Федерацияһы Үҙәк банктың Милли финанс советы ағзаһы (2016 йылдан)^[10].^[11]
Валигамси Ринат Фазлетдин улы — Ринат Волигамси (6 март 1968 йыл) — Рәсәй рәссам-сюрреалисы. Уның ысын фамилияһы, исеме һәм атаһының исеме — Исмәғилев Ринат Фазлетдин улы, ә псевдонимы фамилияһының кире йүнәлеше^[12].
Лоҡманова Клара Абдулла ҡыҙы (4 ғинуар 1945) — микробиолог, фармаколог. Медицина фәндәре докторы (2000). БАССР‑ҙың атҡаҙанған табибы (1986), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы.
Сәхипова Земфира Ғизетдин ҡыҙы (13 апрель 1940 йыл) — ғалим-педагог, юғары мәктәп уҡытыусыһы, шағир. Педагогия фәндәре кандидаты. РСФСР-ҙың мәғариф отличнигы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы һәм мәғариф отличнигы. Салауат Юлаев ордены кавалеры.
Артемьев Ринат Александрович (20 июль 1958 йыл) — совет һәм хужалыҡ эшмәкәре, «АЖИО» финанс компанияһының президенты. Өфө ҡалаһының Орджоникидзе районы 48-се Нева һайлау учаткаһы буйынса Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты.
Михелёв Борис Андреевич (20 июль 1921 йыл — 8 март 2005) — хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР-ҙың атҡаҙанған төҙөүсеһе (1974). Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Красноусол быяла заводында: смена началнигы, 1953 йылдан алып бүлек началльнигы, 1957 йылдан — баш инженер, 1962 йылдан — директор, 1982—1991 йылдарҙа граждандар оборонаһы буйынса инженер. 1-се дәрәжә Ватан һуғышы (1945), Хеҙмәт ҡыҙыл Байраҡ (1966, 1968), Ҡыҙыл Йондоҙ (1942, 1945) ордендары кавлеры^[13].
Ульянов Пётр Васильевич (2 июнь 1952 йыл) — тренер. Самбо буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2004) һәм Рәсәйҙең спорт мастеры (1993), дзюдо буйынса бөтә Рәсәй категориялы судья (1997) һәм СССР‑ҙың спорт мастеры (1974). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (1998). Рәсәй Федерацияһының физик культура һәм спорт отличнигы (1999). Дзюдо буйынса РСФСР чемпионы (1979—1980), РСФСР чемпионаттарының көмөш (1978) һәм бронза (1976—1977) призёры, СССР чемпионатының бронза призёры (1976). Самбо оҫталары араһында донъя (1992, 1996) һәм Рәсәй (1992—1995) чемпионы.^[14]
Шляхов Дмитрий Юрьевич (15 февраль 1967 йыл — 3 ноябрь 2016 йыл) — спортсы. Парашют спорты буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1993). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (2004). 1994 йылдан Рәсәй Хәрби‑һауа көстәре өсөн сығыш яһай .РСФСР‑ҙың (1991), Рәсәйҙең (1995, 2008), Рәсәй Хәрби‑һауа көстәренең (1999, 2004 — 2005) абсалют чемпионы, донъя (1995) һәм Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе (БДБ) (1998, 2007) кубоктарын абсалют яулаусы. Билдәләнгән урынға аныҡ төшөү буйынса парашют менән яңғыҙ һикереүҙә һәм акробатикала РСФСР (1991) һәм Рәсәй (1993) чемпионы, Рәсәй чемпионаттарының көмөш (1995, 1997, 2001) һәм бронза (1993, 2008, 2015) призёры, БДБ кубоктарының күп тапҡыр көмөш һәм бронза призёры, билдәләнгән урынға аныҡ төшөү буйынсаса парашют менән төркөмләп һикереүҙә Европа (1995), СССР (1990—1991), СССР халыҡтары спартакиадаһы (1991) чемпионы, команда зачётында Европа (1995), СССР (1990—1991) һәм Рәсәй (2013) чемпионы. Билдәләнгән урынға аныҡ төшөү буйынсаса төркөмләп һикереүҙә (1996), команда зачётында (1996—1997) Рәсәй Ҡораллы көстәре чемпионы. СССР йыйылма командаһы ағзаһы (1989—1991).^[15]

Ваҡытлы матбуғатта[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

«Көйөргәҙе районы үҙәге Ермолаево ауылы кешеһе»^[16]
«Республикабыҙҙың Көйөргәҙе районы үҙәге Ермолаево ауылында Емельян Пугачевтың көрәштәше, 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы башлыҡтарының береhе Кинйә Арыҫлановҡа тантаналы рәүештә һәйкәл асылды. Скульптура район үҙәгенең төп майҙанында — хакимиәт йорто һәм мәҙәниәт һарайы ҡаршыһында урынлашҡан. Уның авторы Өлфәт Ҡобағошов был эшкә биш йыл ғүмерен арнай һәм уны тормошоноң төп хеҙмәте тип һанай»^[17].
Башҡортостан. 31 ғинуар 2020, "Мәрхәмәтле мәктәп"тә — үҙенсәлекле балалар^[18]