Абдул (Көйөргәҙе районы)

Абдул
	Ауыл
	Абдул
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Көйөргәҙе районы
Координаталар	52°37′42″ с. ш. 55°28′26″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 239 865 010
ОКТМО коды	80 639 465 106
ГКГН номеры	0661031
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Абдул

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Абдулла.

Абдул — Башҡортостандың Көйөргәҙе районындағы ауыл, Яҡшымбәт ауыл советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны — 408 кеше^[1]. Почта индексы — 453352, ОКАТО коды — 80239805001 (2002 й.).

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	408	194	214	47,5	52,5

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Көйөргәҙе районының көньяҡ-көнбайышында урынлашҡан.

Район үҙәгенә тиклем (Ермолаево): 27 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Яҡшымбәт): 9 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ермолаево): 27 км

Урамдары

Дүртөйлө урамы (рус. Дюртюлинская (улица))
Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
Т. Ноғоманов урамы (рус. Т.Нугуманова (улица))
Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))^[2]

Видеофильмдар

Абдул ауылының «Айыҡ ауыл» конкурсына презентацияһы^[3]
Абдуллала мәсет асыу тантанаһы үтте^[4]
Абдулла ауылында имам-хатиптар семинары^[5]

Ауыл тарихы

Абдул ауылы Яҡшымбәт ауыл Советына инә, Бәләкәй Көйөргәҙе йылғаһы буйында (Оло Көйөргәҙе йылғаһы бассейны) район үҙәгенән һәм Ермолаево тимер юлы станцияһынан 27 км көньяҡ-көнбайышта урынлашҡан. Халҡы 1900 йылда 677 кеше,1920 — 833, 1939—734, 1959—439, 1989—368, 2002 йылда 398 кеше йәшәгән. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (1989). Ауыл «Искра» ауыл хужалығы кооперативына ҡарай. Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушер пункты, клуб, китапхана эшләй. Ауыл тәүҙә Бәбәкә (ауылға тәүге нигеҙ һалыусы) исеме менән 19-сы быуаттың 40-сы йылдарында Ырымбур өйәҙенең Бөрйән волосы ерендә нигеҙләнә. Хәҙер ауыл Абдул (ул тәүҙә Ғабдулла тип йөрөтөлгән) антропонимын (ауылға нигеҙ һалыусының улы исемен) йөрөтә. 1866 йылда 66 йортта 508 кеше йәшәгән. Улар малсылыҡ, баҫыусылыҡ менән шөғөлләнгән. Мәсет эшләгән. 1900 йылда шулай уҡ мәҙрәсә, һыу тирмәне барлығы теркәлгән.

Фоторәсемдәр

Абдул ауылы

Билдәле кешеләр

Ғайсин Илгиз Сөләймән улы (8.07.1937) — Көйөргәҙе районы тоҡомсолоҡ совхозының элекке механизаторы, III дәрәжә Хеҙмәт Даны, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Райондың почётлы гражданы.
Әҙеһәмов Зөфәр Бикмөхәмәт улы — техник фәндәр кандидаты.

Һылтанмалар

Абдул, Көйөргәҙе районы. Авторҙар: Нəсибуллина А. М., Əсфəндиəров Ə.З. Тəржемә: З. Н. Алтынбаева. Башҡорт Энциклопедияһы.(недоступная ссылка)

Иҫкәрмәләр

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Центральная (улица)Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 25 по Республике Башкортостан

[3] YouTube сайтында Видео

[4] YouTube сайтында Видео

[5] YouTube сайтында Видео

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]