Чапаев (Туймазы районы)

Чапаев
	Ауыл
	Чапаев
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Туймазы районы
Координаталар	54°19′46″ с. ш. 53°38′54″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 251 815 006
ОКТМО коды	80 651 415 126
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Чапаев

Чапаев (рус. Чапаево) — Башҡортостандың Туймазы районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 60 кеше^[1]. Үрге Троицк ауыл Советы составына инә. Почта индексы — 452784, ОКАТО коды — 80251815006. 2005 йылдан хәҙерге статусына эйә.

Исеме

Ауыл исеме Чапаев фамилияһынан алынған^[2] (Василий Иванович Чапаевтың).

Тарихы

1925 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙан һуң барлыҡҡа килгән^[3]. Ауыл биләмәһе, Башҡортостан Республикаһының 2005 йылдың 20 июлендәге N 211-з һанлы «Яңы тораҡ пункттары барлыҡҡа килеү, берләштерелеү, бөтөрөлөү һәм статусы үҙгәреү, административ үҙәктәрҙе күсереү менән бәйле, Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролошона үҙгәрештәр индереү тураһындағы» Законына ярашлы, «ауыл» статусы ала, 1-се статья:

6. Ауыл тибын билдәләп, түбәндәге тораҡ пункттарҙың статусын үҙгәртергә: 1) Туймазы районында: р) Үрге Троицк ауыл Советының Чапаев ҡасабаһының

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь	58
2010 йыл 14 октябрь	56

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Алыҫлығы:^[4]

Район үҙәгенә тиклем (Туймазы): 35 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Үрге Троицк): 8 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Туймазы): 35 км.

Урамдары

Урам исеме^[5]:

Үҙәк урам (рус. улица Центральная)
Йылға урамы (рус. улица Речная)
Баҫыу урамы (рус. улица Полевая)
Таулы урамы (рус. улица Горная)

Иҫтәлекле урындары

Шумилов шарлауыҡтары — шарлауыҡ Шумилов шишмәләренән барлыҡҡа килә. Яҡындағы тауҙарҙан алыҫ ятыуы менән ғәҙәти булмаған шарлауыҡ, һыуы бейек булмаған ҡаялы ҡалҡыулыҡ битләүенән яртыһы тиерлек кимәле бейеклегенән ағып төшә. Шарлауыҡ һыуҙары бер шишмәгә ҡушылып, Оло Ҡыҙаш йылғаһына ҡоя. 2010 йылдан тәбиғәт ҡомартҡыһы^[6]^[7]^[8].

Һылтанмалар

Иҫкәрмәләр

↑ Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.
↑ Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 265. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 267. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
↑ «Налог Белешмәһе» системаһында Чапаев (Туймазы районы) ауылы
↑ Шумиловский водопад 2017 йыл 21 февраль архивланған.
↑ Постановление Правительства Республики Башкортостан от 14 декабря 2010 г. № 480 "О памятниках природы республиканского значения"
↑ Туймазинский район «Водопад Шумиловский»

[белешмә_китабы-1] Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.

[автоссылка1-2] Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 265. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.

[3] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 267. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[ATU-4] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[5] «Налог Белешмәһе» системаһында Чапаев (Туймазы районы) ауылы

[6] Шумиловский водопад 2017 йыл 21 февраль архивланған.

[7] Постановление Правительства Республики Башкортостан от 14 декабря 2010 г. № 480 "О памятниках природы республиканского значения"

[8] Туймазинский район «Водопад Шумиловский»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]