Яңы Арыҫланбәк

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Яңы Арыҫланбәк
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Туймазы районы

Координаталар

54°30′02″ с. ш. 54°13′13″ в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 251 845 002

ОКТМО коды

80 651 445 116

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Яңы Арыҫланбәк (Рәсәй)
Яңы Арыҫланбәк
Яңы Арыҫланбәк
Яңы Арыҫланбәк (Башҡортостан Республикаһы)
Яңы Арыҫланбәк

Яңы Арыҫланбәк (рус. Новоарсланбеково) — Башҡортостандың Туймазы районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 156 кеше[1]. Сәйрән ауыл Советы составына инә. Почта индексы — 452791, ОКАТО коды — 80251845002.

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡобау улусы ауылдары шулай уҡ 16-сы тирмәгә буйһона. Ҡобауҙарҙың Генераль ыҙанлау йылдарында 39 000 дисәтинә ере була. Ҡобауҙарҙың өс тораҡ пунктының береһе Арыҫланбәк ауылы XVIII быуат уртаһында этник яҡтан ҡатнаш булып китә, 1758 йылдың 12 октябрендәге һәм 1781 йылдың 1 мартындағы керҙәшлек килешеүҙәренә ярашлы, аҫаба-ҡобауҙар типтәрҙәрҙе ҡабул итә.

1905-1919 йылдар араһында Яңы Арыҫланбәк ауылы барлыҡҡа килә. Унда Бәләбәй өйәҙе территорияһында ошо өйәҙҙең Арыҫланбәк ауылы (хәҙер Иҫке Арыҫланбәк ауылы) кешеләре бүлендек ауыл булараҡ нигеҙ һала, аҫабалар күсеп килә. 1920 йылда 140 ихатала 714 кеше иҫәпләнә[2].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август 714
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 385
1959 йыл 15 ғинуар 284
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 127
2002 йыл 9 октябрь 130
2010 йыл 14 октябрь 150

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Милли состав

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса күпселек милләт — башҡорттар (88 %) йәшәй[3][4].

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Алыҫлығы:[5]

  • Район үҙәгенә тиклем (Туймазы): 47 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Сайрән): 5 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ҡандра): 17 км.

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урам исеме[6]:

  • Хеҙмәт урамы (рус. улица Трудовая)
  • Мәктәп урамы (рус. улица Школьная)
  • Ферма Элит-Птица биләмәһе (рус. территория Ферма Элит-Птица)

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Кашаф Ғәзи (ысын исеме Кәшшәфетдинов Мирғәзи Солтан улы; 2.4.1907, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Яңы Арыҫланбәк ауылы (Башҡортостан Республикаһының Туймазы районы) — 9.12.1975, Ҡаҙан], әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Филология фәндәре кандидаты (1960). Көнсығыш педагогия институтын тамамлағандан һуң Ҡаҙанда эшләй: 1939 й. алып Татарстан китап нәшриәтенең, 1942—45 йылдарҙа һәм 1950—58 йылдарҙа “Совет әҙәбиәте” журналының баш мөхәррире, 1947—50 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Ҡаҙан филиалының Тел, әҙәбиәт һәм тарих институты хеҙмәткәре.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.
  2. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 260. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  3. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка)  (рус.)
  4. Яңы Арыҫланбәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
  6. «Налог Белешмәһе» системаһында Яңы Арыҫланбәк ауылы