Нәфес

Нәфес (ғәр. النفس‎; рус. Нафс) — исламда — кешенең асылы, уның "мин"е, уның эгоһы. Кешегә һәм ендәргә хас булған барлыҡ кире сифаттарҙы ла нәфес тип атайҙар, башҡорт телендә ул нәфсе (нәпсе) варианты менән йөрөй^[1].

Нәфсе булараҡ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Нәфес йыш ҡына шәриғәт ҡанундарына ҡаршы килгән теләктәрҙең сығанағы менән бер үк — йәғни, нәфсе итеп ҡарала. Ҡөрьән Кәримдәге Ән-Нәзиғәт сүрәһе аяттарында нәфсеһен еңеп сығыусыларға ожмах баҡсалары вәғәҙә ителгән.

Үә әммә берәү Аллаһ алдына баҫып Уға яуап биреүҙән ҡурҡһа, үә үҙен нәфесе теләгән гонаһлы эштәҙдән тыйһа,

әлбиттә, йәннәт уға урындыр

Ән-Нәзиғәт 79:40, 41

.

^[2]. Һәр бер мосолман бөтә ғүмере буйына үҙ нәфсеһе менән көрәшергә тейеш^[3].

Нәфес һәм рух[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иртә ғәрәп шиғриәтендә нәфес «шәхес» йәки «кеше» тигәнде, "ә «рух» һүҙе «һулыш алыу» йәки «ел» тигәнде аңлатҡан. Ҡөрьәндә нәфес һүҙе менән "йән"де, ә рух һүҙе менән Рәсүлдең махсус фәрештәһе һәм айырым илаһи сифат аңлатыла.Ҡөрьән иңгәндән һуңғы әҙәбиәттә нәфс менән рухтың әһәмиәте үҙ-ара бәйле һәм кеше рухына, фәрештәләргә һәм ендәргә ҡарата ҡулланыла^[4].

Нәфес Ҡөрьәндә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Нәфес һүҙе (күпл. әнфүс һәм Нүфүс) Ҡөрьәндә биш мәғәнәлә ҡулланыла^[4].

Кеше йәненең 3 ҡылыҡһырламаһы бар:^[5]:

ул яманлыҡҡа этәрә^[6], ҡоторта^[7]; кеше уны сикләргә тейеш^[8], сабыр булырға^[9] һәм ҡарун булмаҫҡа^[10];
шелтәләй^[11];
ул оялсан була^[12] һәм тыныслана ала^[13].

Шуныһы иғтибарға лайыҡ: нәфес фәрештәләргә ҡарата ҡулланылмай^[4].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, «Русский язык», 1993. — 1-се том, 30-сы бит — ISBN 5-200-01108-6
↑ Ән-Нәзиғәт 79:40, 41
↑ Али-заде, 2007
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopaedia of Islam, 1993
↑ Encyclopaedia of Islam, 1993, с. 880
↑ Йусуф 12:53 ^{(Кулиев)}
↑ Ҡаф 50:16 ^{(Кулиев)}
↑ Ән-Нәзиғәт 79:40 ^{(Кулиев)}
↑ Әл-Кәһф 18:27 ^{(Кулиев)}
↑ Әл-Хәшр 59:9 ^{(Кулиев)}
↑ әл-Ҡийәмә 75:2 ^{(Кулиев)}
↑ Әт-Тәүбә 9:118 ^{(Кулиев)}
↑ Әл-Фәджр 89:27 ^{(Кулиев)}

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Али-заде, А. А. Нафс // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8 (рус.).
Nafs / Calverley, E.E. and I.R. Netton // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)

	Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

[1] Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, «Русский язык», 1993. — 1-се том, 30-сы бит — ISBN 5-200-01108-6

[2] Ән-Нәзиғәт 79:40, 41

[Али-заде—2007——-3] Али-заде, 2007

[Encyclopaedia_of_Islam—1993——-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopaedia of Islam, 1993

[Encyclopaedia_of_Islam—1993——880-5] Encyclopaedia of Islam, 1993, с. 880

[6] Йусуф 12:53 ^{(Кулиев)}

[7] Ҡаф 50:16 ^{(Кулиев)}

[8] Ән-Нәзиғәт 79:40 ^{(Кулиев)}

[9] Әл-Кәһф 18:27 ^{(Кулиев)}

[10] Әл-Хәшр 59:9 ^{(Кулиев)}

[11] әл-Ҡийәмә 75:2 ^{(Кулиев)}

[12] Әт-Тәүбә 9:118 ^{(Кулиев)}

[13] Әл-Фәджр 89:27 ^{(Кулиев)}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Суфыйлыҡ
Тәриҡәттәр	Бәдәүилек Бекташиҙар Дәсүҡилек Ҡадирилек Күбрауыйлыҡ Мәүләүи Нәҡшбәндиә Рифәғилек Сүһрәүәрдилек Хәлүәтилек Шиштиә Шәҙилилек Йәсәүилек
Персоналиҙар	Ибрахим ибн Адхам Зу-н-Нун аль-Мисри ат-Тустари аль-Джунайд Халладж Майхани аль-Кушайри әл-Ғазали Ибн Ғәрәби Руми
Терминология	Үәжд Үәхдәт әл-вүжүд Үәхдәт әш-шүһүд Ғәйбәт Зекер Камил инсан Маҡам Нәфес Сәма Силсилә Тәриҡәт Хәҡиҡәт Фани Хәл
Ранги	Әүлиә Ғариф Дәрүиш Ишан Ҡотоб Мөршид Мөрит Бәйер Фәҡир Әфәнде
Категория Commons