Кесе Һарыкүл

Кесе Һарыкүл
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Силәбе өлкәһе

Кесе һарыкүл - рус.  Малый Сарыкуль - Рәсәй Федерацияһы Силәбе өлкәһенең Эткүл районындағы күл.

Географияһы

Кесе Һарыкүл Силәбе өлкәһенең Эткүл районында урынлашҡан, Ҡаратабан ауылынан 1,5 км алыҫлыҡта. Был төбәк Көнбайыш Себер уйһыулығының көнбайыш сиге, урман-дала зонаһына инә.

Географические координаттары: киңлеге - 54°41′58″N (54.699534), оҙонлоғо - 61°36′49″E (61.61351)

Ярындағы тораҡ пункт - Һарыкүл ауылы .

Тасуирламаһы

Кесе Һарыкүл оҙонса соҡорло, көньяҡ-көнбайыштан төньяҡ-көнсығышҡа һуҙылған.

Уртаса тәрәнлеге - 0,5 м. Максималь тәрәнлеге - 2м. Майҙаны - 24,4 км² (БС буйынса кимәленең абс. билдәһендә - 205,5 м). Һыу массаһы күләме 12,1 млн м³. Һыуйыйғыс майҙаны ҙур ғына - (219 км²).

Һыуы бик үтәҙек түгел, болғансығыраҡ.

Ярҙары түбән һәм һөҙәк, ситтәре һаҙмырт. Һыу көҙгөһөнөң күпселек өлөшөн (95%) менән ҡапланған бата төшкән үҫемлектәр менән ҡапланған.

Торғон күл, һыу балансы буйынса ямғыр менән тулыланып, һыуы быуланып китеп торған ятҡылыҡтарға ҡарай.

Һыуы тоҙ тәме итә (минераллашыуы 6,5 г/л), хлоридлы-натрийлы, бик ҡаты. Рыбалка на озере: карась, карп, чебак, окунь, щука, пелядь

Тупрағы — һелтеле һәм ябай ҡара тупраҡ, тоҙло урындар бар.

Төбө тигеҙ, ҡеүәтле сапропель ятҡылыҡтары менән ҡапланған, органик һәм минераль матдәләргә бай. Улар медицинала, ветеринарияла, аҙыҡ өҫтәмәләре, ашлама сифатында ҡулланыла ала.

Флораһы һәм фаунаһы

Күл тирәһен дала үҫемлектәре һәм уның ҡайын урмандары ҡаплаған. Күл ярҙары ҡуйы ҡамышлыҡ менән ҡапланған.

Күлдә һыу ҡоштары, шул иҫәптән күсеп йөрөй торған төрҙәре күп - һунар рөхсәт ителгән. Бай орнитофаунаһы иҫәбенән - өйрәктәр, ҡаҙҙар, аҡсарлаҡтар, көйөлдөләр һәм башҡа һыу ҡоштары оя ҡора.

Күлдә алтынһыу табан, сабаҡ үрсетелә; алабуға, суртан тереклек итә.

Этимологияһы

Һарыкүл - башҡорт тамырлы икәне күренеп тора - "һары" һәм "күл" һүҙҙәренән яһалған. Урыҫ телендә Сари-Куль, Сир-Куль, Сыровое, Сыровское тигән боҙолған варианттары ла осрай, тип яҙа Силәбе өлкәһе географы, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең "От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь" тигән һүҙлегендә.

Сығанаҡтар

• Шувалов Н. И. Караси // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7

Һылтанмалар

• Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы 2015 йыл 26 май архивланған.
• От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [1]
• Озеро Малый Сарыкуль//Энциклопедия Челябинской области [2]