Унлар

Унлар

Файл:Тамги унларцев.png Тамғалары
Һаны һәм йәшәгән урыны
Рәсәй Федерацияһы Башҡортостан Асҡын, Балтас, Борай, Ҡариҙел һәм Мишкә райондары
Тел	башҡорт (төньяҡ-көнбайыш диалект)
Дин	ислам

Унлар (ун, һыу-ун, һунарсы) — башҡорт ҡәбиләһе.

Телдәре башҡорт теле төньяҡ-көнбайыш диалектының ҡариҙел һөйләшенә ҡарай.

Ырыу составы

• байҡы
• ҡыр-ун
• һыу-ун
• ун

Тарих

Башҡортостандың Рус дәүләтенә ҡушылғандан һуң, ҡәбиләнең ерҙәре Ҡыр-Унлар, Унлар улусын барлыҡҡа килтерә, был улус Себер һәм Уҫы даруғалары составында теркәлгән. Һуңыраҡ Унлар ҡәбиләһенең ерҙәре Ырымбур губернаһының Бөрө өйәҙе составына керә, ә 1865 йылда был өйәҙ Өфө губернаһына инә. 1798—1854 йылдарҙа, Башҡортостанда идара итеүҙең кантон системаһы осоронда — 5-се (артабан 10-сы, 11-се) башҡорт кантондарына ҡарай. Көнсығышта — дыуан һәм мырҙалар, төньяҡта — танып һәм балыҡсы, көнбайышта — таҙлар, көньяҡта — көҙәй, йәлдәк һәм ҡаңлы ҡәбиләләре уларға күрше була.

Хәҙерге ваҡытта унлар ҡәбиләһе вәкилдәре Башҡортостандың Асҡын, Балтас, Борай, Ҡариҙел һәм Мишкә райондарында йәшәй.

Урынлашыуы

Тораҡ пункттар
РФ субъекты	Район	Тораҡ пункттар
Башҡортостан	Асҡын районы	Упҡанкүл
	Борай районы	Баҡалы (Имәнкүпер), Дауытлар, Иҫке Киҙгән, Иҫке Ҡарағош, Кәшкәләү, Яңы Киҙгән, Яңы Ҡарағош
	Ҡариҙел районы	Абдулла, Дүртөйлө, Иҫке Аҡбүләк, Йәнсәйет (Иҫке Йәнсәйет), Кантон, Кеҙесе, Ҡараяр, Малик, Маты, Тигермән, Туйыш, Хәлил, Шамрат, Юлдаш, Яҡуп, Яңы Аҡбүләк, Яңы Бәрҙәш, Яңы Йәнсәйет

Әҙәбиәт

• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)
• История башкирских родов. Унлар. Том 4 / С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, И. Р. Саитбатталов, В. Г. Волков, А. А. Каримов, Р. М. Рыскулов, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2014. — 288 с. — ISBN 978-5-85051-619-2. (рус.)
• Йәнғужин Р. З. Башҡорт ҡәбиләләре тарихынан. — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1995. — 96 с. — ISBN 5-295-02551-3.
• Кузеев Р. Г. Происхождение башкирского народа: Этнический состав, история расселения. — М.: Наука, 1974. — 572 с. (рус.)
• Янгузин Р. З. Ун. // Башкортостан: краткая энциклопедия. — Уфа: Научное издательство «Башкирская энциклопедия», 1996. — 672 с. — С.586.

Һылтанмалар

• Йәнғужин Р. З. Ун // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Видеояҙмалар

• YouTube сайтында Башкирское родословие: Унлар