Эстәлеккә күсергә

Ҡамыш тауығы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡамыш тауығы
Рәсем
Ҡыҫҡаса атамаһы G. chloropus
Масса 348 грамм[1]
Халыҡ-ара ғилми атамаһы Gallinula chloropus L., 1758[2][3][4][…]
Таксономия рангыһы Төр[2][3][5][…]
Яҡындағы юғарыраҡ кимәлдәге таксон Камышницы[d][2]
Таксондың халыҡ атамаһы Common Moorhen[3][6][4][…], Teichhuhn[3][4][7][…], Gallineta común[3][4][8][…], Gallinule poule-d’eau[8][9], Gallinella d'acqua[3][4][8][…], Камышница[3][4][8][…], Grønbenet Rørhøne[3], Grootwaterhoender[3][4][8][…], Sivhøne[3][4][8][…], バン[3][4][8][…], Waterhoen[3][4][8][…], นกอีล้ำ[3][4][8][…], polla d'aigua comuna[3][4][8][…], vízityúk[3][4][8][…], slípka zelenonohá[3][4][8][…], tait[3][4][8][…], liejukana[3][4][10][…], iâr ddŵr[11], kokoszka (zwyczajna)[3][4][8][…], sliepočka vodná[3][4][8][…], rörhöna[3][4][8][…], galinha-d'água-comum[3][4][8][…], zelenonoga tukalica[3][4][8][…], nendrinė vištelė[3][4][8][…], Mandar batu[4][9][8], Sefhæna[4][9][8], ūdensvistiņa[3][4][8][…], курочка водяна[8][9], Láttovuonccis[8][9], Rørhøne (Grønbenet)[4][8][9], Cearc uisce, waterhoen[7], Douryar voutin, Cearc-uisge, Kiark ushtey, Lagyar, mlakuša[9], Gallinule poule-d'eau[3][4], 黑水鸡[12][13][14][…], gallineta[15], uwis[16] һәм galinha-de-água-comum[17]
Номенклатурный тип Камышницы[d]
Халыҡ-ара тәбиғәтте һаҡлау берлегенең һаҡ статусы находятся под наименьшей угрозой[d][18]
Канатлары киңлеге 52 сантиметр[19]
Төр ареалы картаһы
Status in the Red List of Threatened Species in the Czech Republic near threatened[d][20]
Вики-проект Проект:Инвазионная биология[d]
Ареал таксона Хэфэй[d][21] һәм Южно-Китайские горы[d][22]
Охранный статус NZTCS vagrant[d][23]
Размер выводка 5,8[24]
 Ҡамыш тауығы Викимилектә

Ҡамыш тауығы[25], шулай уҡ һыу[26], йәки һаҙ тауығы[27][28], һирәк лы́ска[29] (лат. Gallinula chloropusGallinula chloropus) — ҙур булмаған, күгәрсен ҙурлығында  һыу тауығы ғаиләһенә ҡараған һыуҙа йөҙә торған ҡош, Австралия менән Антарктиданан башҡа бөтә ҡитғаларҙа ла киң таралған. Торғон һәм ағын һыу ятҡылыҡтарында йәшәй.  Ғәҙәттә аҫтыртын йәшәү рәүеше алып бара — киң таралыуына ҡарамаҫтан, был ҡошто ҡырағай тәбиғәттә күреүе ҡыйын. Шулай ҙа Европаның халыҡ тығыҙ ултырған райондарында ҡоштар кешенең булыуына өйрәнә. Ҡоштоң фәнни атамаһын латинсанан «йәшел аяҡлы тауыҡ» һымаҡ тәржемә итергә була, был уның йорт тауыҡтарына оҡшашлығына күрһәтә[30].

Тасуирламаһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тышҡы күренеше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҙур булмаған 27—31 см оҙонлоҡтағы ҡош[31], ҡанаттарының ҡоласы 50—55 см һәм ауырлығы 192—493 г[32]. Муйынында ҡауырһыны һоро-ҡара йәки күкһел сағылыш менән ҡарағусҡыл-һоро, ҡабырғаларында тар аҡ һыҙыҡтар һәм аҡ  ҡойроҡ аҫтында ҡара һыҙыҡтар бар. Ҡышын башы һәм арҡаһы еңелсә һиҙелерлек һарғылт-һоро төҫмөрлөк ала, ә ҡорһағы асығыраҡ күренә. Иң мөһим елпеүес ҡанаттары ҡара-һоро. Төләү тамамланғандан һуң күкрәгендәге ҡауырынының һәм ҡорһағының алғы өлөшөнөң остары аҡ төҫ менән тамамлана, шунлыҡтан кәүҙәһенең был өлөшөндә ҡауырһыны бер аҙ сыбар күренә.  Оло ҡоштарҙың төләүе йылына ике тапҡыр: ҡышҡылыҡҡы төләү  ғинуар— февраль айында ҡышлау ваҡытында үтә, апрель-май айҙарында тамамлана; оялағандан һуңғы төләү  июль — октябрь айҙарына тура килә.

Суҡышы сағыштырмаса ҡыҫҡа, өсмөйөш формаһында, асыҡ-һары һәм ҡыҙыл ерлегендә йәки йәшкелт аҙағында. Маңлайында асыҡ-ҡыҙыл тире табы бар, ул суҡышының дауамы һымаҡ күренә. Күҙҙең төҫлө шекәрәһе ҡарығыу осоронда ҡарағусҡыл-ҡыҙыл, ә башҡа ваҡытта ҡыҙыл-һоро. Аяҡтары батҡыл ярҙарҙа йөрөү өсөн яраҡлаштырылған— оҙон һәм көслө, тырнаҡтары оҙон һәм еңелсә бөгөлгән бармаҡтар менән; сирағында ҡыҙыл дүңгәләк менән йәшкелт-һары төҫтә. Башҡа һыуҙа йөҙә  торған ҡоштарға хас бармаҡтары араһында ярылары бөтөнләй юҡ тиерлек. Инә һәм ата ҡош бер-береһенән тышҡы ҡиәфәттәре менән әллә ни айырылмай  — ата ҡош бер аҙ ҙурыраҡ, ә инә ҡоштоң ҡорһаҡ өлөшө асығыраҡ төҫтә. 

Йәш ҡоштар бер аҙ айырыла—уларҙың  һорғолт эйәге, тамағы һәм күкрәге менән ҡауырһыны аҡһыл-һоро төҫтә. Уларҙың да ҡойроҡ аҫты аҡ һәм ҡабырғаларында аҡ һыҙыҡтар бар, әммә маңлайҙарында ҡыҙыл тире тап юҡ, ә суҡышы һары менән тамамланып һоро төҫтә. Йәш ҡоштарҙың тормошоноң тәүге йылында  оялау осоро август аҙағына—сентябрь башына тулыһынса тамамлана. 

Тауышы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йәш ҡамыш тауығы

Ҡамыш тауығы ғәҙәттә шым ҡош, әммә көслө һәм киҫкен тауыш сығарыуға һәләтле. Улар араһында бер аҙ һайыҫҡан сырҡылдауына оҡшаш  — «кик-ик-ик» йәки «крррук» һәмаҡ әҙ йышлыҡ менән сырылдауҙы ишетергә була. Икенсе өнө бер ижекле, әммә шулай уҡ яңғырауыҡлы һәм ҡиҫкен — «киик» йәки «киррк». Һағайған ҡош шым ғына «курр» тигән тауыш сығара. Осошта йәки яҙ көнө төнгө ваҡытта ҡамыш тауыҡтары тиҙ темпта «крек-крек-крек» тип ҡытҡылдайҙар[33][34].

Хәрәкәте

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡош югереп китмәйенсә осоп китә; ҡанаттары менән йыш елпеп, шәп һәм тура оса. Осошта муйынын алға һәм еңелсә өҫкә, шул уҡ ваҡытта аяҡтарын артҡа һуҙа. Вертикаль тиерлек ергә төшә, йыш ҡына туранан-тура ҡыуаҡлыҡтарҙың ботаҡтарына ултыра.  Йыш ҡына шырлыҡтар араһына инеп, ҡуйы ботаҡтар араһында етеҙ йөрөй. Ҡашҡабаштарҙан айырмалы рәүештә ҡамыш тауыҡтары һыу менән тығыҙ бәйле түгел, ваҡыттарының күп өлөшөн ҡоро ерҙә, яр буйы әрәмәлектәрендә  үткәрә. Еңелсә алға эйелеп, һәм  яртылаш бөгөлгән аяҡтарында ерҙә тиҙ һәм етеҙ йөрөй. Ҡайһы саҡта ҡошто һыуҙың ситендә баҫып торғанын күрергә була. Һыуҙа йөҙөү өсөн үҙенсәлекле ярылары булмауына ҡарамаҫтан, ҡамыш тауығы бик яҡшы йөҙә: яй ғына һыутәңкәләр һәм башҡа һыу үҫемлектәре араһында, йыш ҡына хәрәкәтенең юнәлешен үҙгәртә һәм ҡайһы саҡта урынында киҫкен боролош яһай[35][36]. Һыуҙа  башын һәм сағыштырмаса оҙон ҡойроғон даими һикертә, был уның һәм башҡа төр ҡамыш тауыҡтарының, шулай уҡ ҡашҡабаштарҙың үҙенсәлекле һыҙаты булып тора.  Сума һалып бармай, күберәк тик хәүеф янағанда ғына; һыу аҫтында һыу төбө үҫемлектәренә йәбешеп тора. Аҙыҡ эҙләп, башын һыуға сумдыра. 

Таралыуы 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡамыш тауығының таралыуы     Места гнездовий      Круглогодично      Места зимовок

Ҡамыш тауытары Иҫке һәм Яңы Донъяла киң таралған

Ареалы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Европала,  Альптың бейек таулы райондарынан, төньяҡ киңлектең  66° төньяҡтараҡ Скандинавия ярымутрауынан һәм Рәсәйҙең төньяғынан тыш, бөтә ерҙә лә тиелек оя ҡора. Рәсәй Федерацияһында ареалдың төньяҡ  сиге  60° төньяҡ киңлектә —  Карел муйыны, Новгород, Рыбинск һыуһаҡлағысынан төньяҡтараҡ Вологда өлкәһе, Татарстан, Башҡортостан, Омск өлкәһе һәм Алтай крайы аша үтә. Ҡош шулай уҡ Алыҫ Көнсығышта, Приморье крайында[13], Сахалин һәм көньяҡ   Курил утрауҙарында осрай[14]. Азияла ҡош шулай уҡ Һиндостанда һәм Филиппинға тиклем  көньяҡ-көнсығышта таралған, әммә  Урта һәм Үҙәк Азияның дала һәм ҡоро ерҙәрендә, шулай уҡ Көнбайыш Себерҙә юҡ. Африкала ҡошто  ҡитғаның көньяғында ғына, Мадагаскарҙа,  Конгоның көнбайышында һәм Алжирҙа осратырға мөмкин. Төньяҡ Америкала ҡош көньяҡта һәм АҠШ-тың көнсығышында, шулай уҡ Мексикала оялай.  Ҡамыш тауыҡтары шулай уҡ Үҙәк  Америкала, Кариб диңгеҙе утрауҙарында һәм Бразилиянан алып Аргентина һәм Перуға тиклем Көньяҡ Америкала киң таралған

Йәшәү урыны

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Йәшәү урыны тәбиғи йәки ҡамыш, күрән, башҡа һыу яны үләндәре үҫкән  ярҙары менән яһалма сөсө һыу ятҡылыҡтары менән бәйле. Һыуҙа тәлмәрйен тәңкәһе үҫкән  ярҙарға һәм әрәмәлектәргә  өҫтөнлөк бирә[12]. Ҡағиҙә булараҡ,  үҙен бик йәшерен тота — көндөҙ яр буйҙарындағы әрәмәлектәрҙә була, эңер төшкәс кенә асыҡ һыу өҫтөнә килеп сыға.  

Миграцияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡамыш тауығының типи йәшәү урыны  — күл ҡамышы әрәмәлектәре 

Ареалдың ҙур өлөшөндә ҡамыш тауығы ултыраҡ  йәшәү рәүеше алып бара, һәм тик төньяҡта ғына өлөшләтә йәки тулыһынса  күсмә ҡош була.  Билдәле булыуынса, Европала миграцияға әүәҫлек көньяҡ-көнбайыштан төньяҡ-көнсығышҡа ҡарай арта:  элекке СССР илдәрендә һәм Финляндияла бөтә ҡоштар ҙа күсә, Скандинавияла, Польшала һәм төньяҡ Германияла ҡышлауға әҙ процент ҡала, ә Көнбайыш Европала ҡоштар башлыса ултыраҡ  йәшәй. Төньяҡ Европаның күсер ҡоштары ҡышын Британия утрауҙарына, Пиреней ярымутрауына, Италия, Балҡан тауҙары һәм Төньяҡ Африкаға  етеп,  көнбайышҡа йәки көньяҡ-көнбайышҡа күсә.  Үҙәк һәм Көнсығыш Европа популяцияһының  миграцияһы төньяҡтан көньяҡҡа йәки төньяҡ-көнбайыштан көньяҡ-көнсығышҡа юнәлеш ала [37]  Көнбайыш Себер ҡоштары   Каспий диңгеҙе яры буйҙарына, Урта Азия көньяғына, Ираҡ, Иран, Афғанстан һәм Яҡын Көнсығыш илдәренә күсә. Ҡамыш тауыҡтарының айырым ҡышлау урындары Африкала Сахаранан көньяҡҡа, Сенегалда, Чадтың көньяғында, Гамбияла, Малила, Суданда һәм  Нигерияның төньяғында күҙәтелгән;  әммә был урында ҡоштарҙың оялауы  өйрәнелмәгән[37].

Америка территорияһында ҡамыш тауығы Мексика ҡултығы ярҙарынан  һәм Флориданан төньяҡҡа күсә. 

Күсенгән осраҡта оялау урынына апрель-май айҙарында осоп килә, Август баштарында осоп китә[36]. Яҙғы осош ваҡытында ҡоштар күп осраҡта парлашып (бик һирәк яңғыҙ), ҙур бейеклектә һәм төндә оса. Көҙгө осоштары түбәнерәк бейеклектә, башта пар менән йәки яңғыҙ, ә һуңынан 10  ҡошҡа тиклем өйкөм менән оса[33]. 

Үрсеүе

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йомортҡалары

Ҡамыш тауығы пары бер нисә йыл һаҡлана. Үрсеү миҙгеле ултыраҡ һәм күсмә ҡоштар айырыла — бер территорияла даими йәшәгән осраҡта ул йыл әйләнәһенә, ә күсмә ҡоштарҙың тик миграция мәлендә йылы ваҡытта була[38][39]. Миграция осоронда ҡоштар оялау урынына һуң ғына, боҙ иреп бөткәс осоп килә, парҙар ҡышлау урынында уҡ барлыҡҡа килә.   Оялау өсөн үлән баҫҡан ҙур булмаған һыу ятҡылығын  — урман күлен, бәләкәй һаҙлыҡты йәки тын ғына йылғаны һайлай.  Шул уҡ ваҡытта парҙар башҡа ҡоштар менән күршелектән ҡаса — көтөлмәгән ҡунаҡтан ҡамыш тауыҡтары оялау территорияһын агрессив һаҡлай. Ҙур булмаған һыу ятҡылығында, ғәҙәттә, бер пар оялай, ә ҙур һыу ятҡылыҡтарында улар бер нисә пар булырға мөмкин. Күрше оялар араһы 25 м кәм түгел, ә үҙенең оялау территорияһы диаметрҙа 8 м тирәһе тәшкил итә.

Оя һыу ятҡылығы араһында ҙур булмаған ҡалҡыулыҡта йәки һыуҙан ҡалҡып торған түңгәк өҫтөндә, һыуға батҡан ағас ботаҡтарында, ҡамыш, екән әрәмәлектәрендә, һыу эргәһендә ҡыуаҡлыҡтарҙа урынлаша.  Әгәр яр буйында ҡуйы үҫемлектәр булһа, оя ерҙә лә  урынлашырға  мөмкин[36][38]. Оя өсөн материал сифатында бер төрлө төҙөлөш материалдары — йәнәшәлә үҫкән  үҫемлектәрҙең — ҡамыш, ҡуһа, екән, күрән, лотос, томбойоҡ һ. б. ҡоро япраҡтары һәм һабаҡтары ҡулланыла . Төҙөлөш менән ата ҡош та, инә ҡош та шөғөлләнә, әммә ҡашҡабаштарҙан айырмалы рәүештә бурыстар бүленеше айырыла  — оя төбөн эшләүҙе ата ҡош башҡара, инә ҡош улаҡты түшәү менән шөғөлләнә[33]. Америка тикшеренеүселәре билдәләгәнсә, оя өсөн төҙөлөш материалдары йыйыуҙа ата ҡош күберәк шөғөлләнә[40]  Дөйөм алғанда, ояның диаметры 21-25, бейеклеге 15 см булған шыма һәм тәрән генә улаҡ барлыҡҡа килә[36].

Ҡош балаһы

Ғәҙәттә ике миҙгелдә йомортҡа һала — Рәсәйҙә беренсе тапҡыр йомортҡа һалыу апрель аҙағында-май башында, ә икенсеһе  июнь-июль айҙарында. Һәр һалыуы 24 сәғәт интервал менән 3-15  йомортҡанан (ғәҙәттә 5-9) тора[32][41]. Йомортҡа күләме 38-50×23-34 мм, асыҡ-һары, тут йәки һары төҫтә,  ваҡ һоро төрткөләр һәм эре көрән-һоро таптар менән[42].Әгәр тәүге йомортҡалар ниндәй ҙә булһа сәбәп менән юғалһа,  инә ҡоштар ҡабат йомортҡа һалыуға һәләтле. Инкубация осоро  17-22 көн тәшкил итә; ата-әсәләре икеһе йомортҡаларҙы баҫып сығара, әммә инә ҡош ояла күберәк ултыра. Моронлап сыҡҡан ҡошсоҡтар йәшкелт-һары төҫмөрлөк менән оҙон ҡара йөн менән ҡапланған. Башындағы йөнө бик һирәк. Ҡош балалары бик иртә йөҙә башлай, әммә тәүге аҙна ярым-ике аҙнала үҙаллы аҙыҡ табыуға һәләтле булмайҙар—был осраҡта уларға ата һәм инә ҡош ярҙам итә. 42—70 көндән һуң тулыһынса ҡанаттары нығына, әммә ата-әсәһе икенсе йомортҡа һалыу менән мәшғүл булғансы әле улар үҙаллы булмайҙар[8]. Ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса, беренсе оя балалары ҡабаттан йомортҡа баҫып сығарыуҙа ҡатнашалар һәм бәләкәй туғандарын туҡландырыуға ярҙам итәләр[33].  Йәш ҡоштарҙың  енси өлгөргәнлеге киләһе йылдан башлана.

Туҡланыуы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡамыш тауығы һыу ятҡылығында үҙенә аҙыҡ эҙләй.

Ҡамыш тауығының рационы күп төрлө, тупаҫ аҙыҡтарҙы ла, үҫемлек аҙыҡтарҙы ла үҙ эсенә ала. Һыуға сумып та аҙыҡ таба, ә ҡорола үлән орлоҡтарын, ағас һәм ҡыуаҡлыҡтарҙың емешен сүпләй. Шулай уҡ түбәндән осҡан бөжәктәрҙе тота. Һыу йәки һыу яны үҫемлектәре (ҡамыш, күрән, томбойоҡлолар һ.б.), ылымыҡтар, башаҡлылар, ярым ҡыуаҡлыҡтарҙың еләктәре (миләш, һырғанаҡ, гөлйемеш, пирус), умыртҡаһыҙ хайуандар (бөжәктәр, ҡарышлауыҡтар, үрмәксе һымаҡтар, ямғыр селәүсендәре), моллюскылар һәм сүмесбаштар менән туҡлана.

Йыртҡыстары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Европала ҡамыш тауыҡтары өсөн иң хәүефлеләре булып ябай Һар, ҡара һәм һоро ҡарға, һайыҫҡан, һоро селән, һаҙ ҡамышҡараһы, филин, америка шәшкеһе, төлкөләр тора[10][23]. Бынан тыш, ҡайһы бер төбәктәрҙә ҡамыш тауыҡтарын сикләүсе фактор булып  ҡомаҡ, бесәйҙәр, эттәр һәм мангуста тора.

Ҡамыш тауығына һунар 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡамыш тауығы   һәүәҫкәр һәм спорт Һунарының объекты булып тора[43], һаҙ-болон кейек ҡошона ҡарай, Рәсәйҙә уларға  һунар  йәйге-көҙгө осорҙа асыла (август—ноябрь)[44]. Аҫтыртын йәшәү рәүеше һәм күп булмауы сәбәпле, йыш ҡына өйрәктәргә һунар иткәндә юл ыңғайы атып алалар.  Рәсәй Федерацияһы  Һалым кодексының 333.3-сө статьяһына ярашлы бер тапҡыр бирелә торған лицензия нигеҙендә тауыҡ ҡошона атыу рөхсәт ителә[45].

Төрсәләре 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Төрсә Таралыуы
G. c. chloropus (Linnaeus, 1758) Европа, Төньяҡ Африка, Канар, Азор утрауҙары, Йәшел морон утрауҙары, Азия (Көнбайыш Себер, Алыҫ Көнсығыш, Сахалин һәм Курил утрауҙары, Япония, Көньяҡ-Көнсығыш Азия   Малайзияға тиклем, Шри-Ланка)
G. c. galeata (Lichtenstein, 1818) Тринидад, Гайана, Амазонас штатынан көньяҡҡа Бразилияға, Төньяҡ  Аргентина, Уругвай
G. c. orientalis (Horsfield, 1821) Сейшел, Андаман утрауҙары, Көньяҡ Малайзия, Индонезия, Филиппин, Палау
G. c. meridionalis (C. L. Brehm, 1831) Сахаранан көньяҡҡа ҡарай Африка, Изге Елена Утрауы
G. c. pyrrhorrhoa (A. Newton, 1861)  Мадагаскар утрауҙары, Реюньон, Маврикий; Комор утрауҙары
G. c. garmani (Allen, 1876) Андтар (Перу һәм Аргентинаның төньяҡ-көнбайышы)
G. c. sandvicensis (Streets, 1877) — Гавайская камышница[46] Гавайя утрауҙарының эндемигы  
G. c. cerceris (Bangs, 1910) Антил  утрауҙары  (Тринидад и Барбадос утрауҙарынан тыш)
G. c. cachinnans (Bangs, 1915) Көньяҡ-көнсығыш  Канаданан көньяҡҡа Төньяҡ Америка һәм  Көнбайыш  Панаманан төньяҡҡа, Бермуд и Галапагос утрауҙары
G. c. pauxilla (Bangs, 1915) Көнсығыш Панаманан төньяҡта Америка    Төньяҡ-Көнбайыш Перуға тиклем көньяҡта
G. c. guami (Hartert, 1917) Төньяҡ Мариан утрауҙарының эндемигы
G. c. barbadensis (Bond, 1954) Барбадос эндемигы
  • Һыуҙа
    Һыуҙа
  • Йәш ҡош
    Йәш ҡош
  • Яр буйы әрәмәлектәрендә
    Яр буйы әрәмәлектәрендә
  • йомортҡа баҫып ултырған ҡамыш тауығы
    йомортҡа баҫып ултырған ҡамыш тауығы
  • Күкһел ҡауырһын менән
    Күкһел ҡауырһын менән

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Lislevand T., Figuerola J., Székely T. Avian body sizes in relation to fecundity, mating system, display behavior, and resource sharing (ингл.) // Ecology / Ecological Society of America — USA: ESA, 2007. — Vol. 88, Iss. 6. — P. 1605—1605. — 1 p. — ISSN 0012-9658; 1939-9170 — doi:10.1890/06-2054
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Integrated Taxonomic Information System (ингл.) — 1996.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 IOC World Bird List Version 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 World Bird List (ингл.): IOC World Bird List — 6.4 — IOU, 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
  5. ↑ IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
  6. ↑ Красная книга — 1964.
  7. ↑ 7,0 7,1 Бельгийский список видов
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 IOC World Bird List. Version 10.1 — 2020. — doi:10.14344/IOC.ML.10.1
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 IOC World Bird List. Version 10.2 — 2020. — doi:10.14344/IOC.ML.10.2
  10. ↑ https://laji.fi/taxon/MX.27364 — 2012.
  11. ↑ Gwefan Llên Natur
  12. ↑ (unspecified title) — doi:10.17520/BIODS.2021201
  13. ↑ (unspecified title) — doi:10.17520/BIODS.2021396
  14. ↑ 李家兴, 周丽萍, 孙家杰, 谭筱彩, 蒋爱伍 广西山地农业化背景下鸟类多样性比较, Bird diversity in different habitats under agriculturalization in Guangxi, China (ҡыт.) // 生物多样性 — 2022. — Т. 30, вып. 5. — Б. 21515. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2021515
  15. ↑ http://www.sabencia.net/nomenclator.php
  16. ↑ https://www.sunstar.com.ph/pampanga/local-news/189-native-birds-rescued-in-bulacan
  17. ↑ https://ec.europa.eu/translation/portuguese/magazine/documents/folha66_separata1_pt.pdf
  18. ↑ The IUCN Red List of Threatened Species 2021.3 — 2021.
  19. ↑ https://app.bto.org/birdfacts/results/bob4240.htm
  20. ↑ https://portal.nature.cz/publik_syst/nd_nalez-public.php?idTaxon=1163 (чеш.) — Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
  21. ↑ (unspecified title) — doi:10.17520/biods.2021445
  22. ↑ 王丽媛, 胡慧建, 姜杰, 胡一鸣, 胡一鸣 南岭哺乳类和鸟类物种丰富度空间分布格局及其影响因子, Species richness patterns of mammals and birds and their drivers in the Nanling Mountain Range (ҡыт.) // 生物多样性 — 2024. — Т. 32, вып. 1. — Б. 23026. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2023026
  23. ↑ New Zealand Threat Classification System Database (ингл.) — Department of Conservation.
  24. ↑ Jetz W., Sekercioglu C. H., Böhning-Gaese K. The worldwide variation in avian clutch size across species and space (ингл.) // PLoS Biol. — PLoS, 2008. — Vol. 6, Iss. 12. — P. 2650—7. — ISSN 1544-9173; 1545-7885 — doi:10.1371/JOURNAL.PBIO.0060303 — PMID:19071959
  25. ↑ Коблик Е. А., Редькин Я. А., Архипов В. Ю. Список птиц Российской Федерации. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2006. — 256 с. ISBN 5-87317-263-3
  26. ↑ Брандт Э. К. Водяная курочка // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  27. ↑ Птицы СССР. Курообразные, журавлеобразные / Потапов Р. Л., Флинт В. Е. (отв. редакторы) — Л.: Наука, 1987. — 528 с.
  28. ↑ Брандт Э. К. Болотные курочки // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  29. ↑ Чаще применяется к лысухе, см Лыска // Словарь русских народных говоров / Гл. ред. Ф. П. Филин. — Л.: Наука, 1982. — Т. 17 (Лесокаменный — Масленичать). — С. 224.
  30. ↑ Francesca Greenoak. British Birds: Their Folklore, Names and Literature. — London: A & C Black, 1997. — 239 p. — ISBN 0-7136-4814-7.
  31. ↑ Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, & Peter J. Grant. Birds of Europe. — Princeton, NJ: Princeton University Press, 1999. — P. 116. — 392 p. — ISBN 978-0-691-05054-6.
  32. ↑ 32,0 32,1 Taylor, B. Rails: A Guide to the Rails, Crakes, Gallinules and Coots of the World. — London: Yale University Press, 1998.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 Р. Л. Бёме, Н. П. Грачев, Ю. А. Исаков. Птицы СССР. Курообразные, Журавлеобразные. — Л.: Наука, 1987.
  34. ↑ Common Moorhen (ингл.). Oiseaux.net. Дата обращения: 27 октябрь 2017.
  35. ↑ Бутурлин С. А. и др. Птицы. Животный мир СССР. — М.—Л., 1940.
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Боголюбов А. С., Жданова О. В., Кравченко М. В. Определитель птиц и птичьих гнёзд средней полосы России. — М.: Экосистема, 2006.
  37. ↑ 37,0 37,1 Global Register of Migratory Species. Species fact sheet «Gallinula chloropus 2007 йыл 27 ноябрь архивланған.» Прочитано 2007-10-26(недоступная ссылка) Проверено 27 октябрь 2017.
  38. ↑ 38,0 38,1 Conservation Management Institute «(DRAFT) — Taxonomy Species MOORHEN, COMMON, HAWAIIAN 2005 йыл 29 ғинуар архивланған.» Прочитано 2007-10-27(недоступная ссылка) Проверено 27 октябрь 2017.
  39. ↑ Hawaiian common gallinule (Gallinula galeata sandvicensis) (ингл.). Environmental Conservation Online System. U.S. Fish & Wildlife Service. Дата обращения: 27 октябрь 2017.
  40. ↑ Nagata, S. E. Status of the Hawaiian gallinule on lotus farms and a marsh on Oahu, Hawaii (инг.) // Master of Science Thesis. — Colorado: Colorado State University, 1983. — С. 87.
  41. ↑ Bannor, B. K., and E. Kiviat Common Moorhen (Gallinula chloropus) (инг.) // The Birds of North America / A. Poole and F. Gill, eds.. — Philadelphia, PA: The Birds of North America, Inc., 2002. — № 685.
  42. ↑ Андрей Байкалов. Камышница. birds.sfu-kras.ru. Дата обращения: 27 октябрь 2017.
  43. ↑ Б. Е. Цеплюм «Нунрю Мю Анкнрмсч Х Ксцнбсч Дхвэ». Пняяхияйхи Нунрмхвхи Онпрюк Hunter.Ru 2010 йыл 2 апрель архивланған.(недоступная ссылка) Проверено 27 октябрь 2017.
  44. ↑ Постановление Правительства РФ № 18 от 10.01.2009, Приложение 2
  45. ↑ «Налоговый кодекс Российской Федерации (часть вторая)» от 05.08.2000 N 117-ФЗ (принят ГД ФС РФ 19.07.2000) (ред. от 03.06.2006, с изм. от 13.06.2006)(недоступная ссылка)(недоступная ссылка) Проверено 27 октябрь 2017.
  46. ↑ Фишер Д., Саймон Н., Винсент Д. Красная книга. Дикая природа в опасности / пер. с англ., под ред. А. Г. Банникова. — М.: Прогресс, 1976. — С. 303—304. — 478 с.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Ҡамыш_тауығы&oldid=1187059» битенән алынған