Тупаҡ

Тупаҡ
Тупаҡ
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Таштимер ауыл Советы (Әбйәлил районы)
Халыҡ һаны	556 кеше (1968), 684 кеше (2002), 706 кеше (2009), 718 кеше (2010)
Почта индексы	453622
Тупаҡ Викимилектә

Тупаҡ (рус. Тупаково; боронғо атамалары Алдағол, Ҡуҡай, Тупаҡ Башай) — Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 718 кеше булған. ОКАТО коды — 80201837010.

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
684	↗706	↗718

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 99 % тәшкил итә.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1795 йыл	139
1866 йыл	341
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1900 йыл	414
1920 йыл 26 август	634
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	466
1959 йыл 15 ғинуар	435
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	687
2002 йыл 9 октябрь	684
2010 йыл 14 октябрь	718	367	351	51,1	48,9

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 26 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Михайловка): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Магнитогорск): 34 км

Урамдары

• Дуҫлыҡ урамы (рус. Дружбы (улица))
• Йылға аръяғы урамы (рус. Заречная (улица))
• Тимерсе урамы (рус. Кузнечная (улица))
• Тыныслыҡ урамы (рус. Мира (улица))
• Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
• Яңы төҙөлөш урамы (рус. Новостройка (улица))
• Еңеү урамы (рус. Победы (улица))
• Йәйғорло урам (рус. Радужная (улица))
• Дан урамы (рус. Славы (улица))
• Фәйзрахман Хисмәтуллин урамы (рус. Файзрахмана Хисматуллина (улица))
• Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))
• Шоссе урамы (рус. Шоссейная (улица))

Билдәле шәхестәре

• Бикйәнов Рәил Садиҡ улы (1936), дәүләт хеҙмәте, комсомол, партия һәм ауыл хужалығы ветераны. 1977 йылдан КПСС-тың Әбйәлил район комитетының икенсе, 1982 йылдан — беренсе секретары; 1991—1996 йылдарҙа Әбйәлил районы буйынса һалым инспекцияһы начальнигы. Башҡорт АССР-ының ун беренсе саҡырылыш (1985—1990) Юғары Советы депутаты. КПСС-тың XXVII съезы делегаты (1986). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986).

Матбуғатта

• Венгрҙар тарихын өйрәнә

Видеояҙмалар

• Әбйәлил районы Тупаҡ ауылында яңы мәктәп асылды
• Xsun Team в Тупаково. Поездка в Башкортостан на совместную тренировку.

Фото

Ҡөрйән уҡыусылар ярышы — Тупаҡ ауылы

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Һылтанмалар

• Тупаҡ // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 14 март 2021)
• Тупаково на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 14 март 2021)