Ярлыҡап

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ярлыҡап
Ярлыҡап
Рәсем
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Асҡар ауыл Советы (Әбйәлил районы)
Почта индексы 453620
Карта
 Ярлыҡап Викимилектә

Ярлыҡап (рус. Ярлыкапово) — Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 54 кеше[1]. Почта индексы — 453620, ОКАТО коды — 80201810006.


Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Халыҡ иҫәбе
2002[2]2009[2]2010[3]
646454
Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 100 % тәшкил итә[4].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 54 28 26 51,9 48,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 11 км
  • Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Асҡар): 11 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Магнитогорск): 58 км


Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ғәббәс Ырыҫҡолов урамы (рус. Габаса Рыскулова (улица))
  • Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))[5].

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ярлыҡап, Ҡолоҡас һәм Ҡолғана ауылдары туғандаш булған. Ярлыҡап ауылы ерле халыҡ була. Ул 1737 — 39 йй. ихтилалда ҡатнашыусы, Тамъян улусы старшинаһы Мәсәғүт Кәбәсов исеме менән Мәсәғүт тип аталған. V ревизия уны Ярлыҡап тип йөрөтә, әммә «Мася-гот тож» тип йәйә эсендә яҙылған. Яндырылғаны урынына яңы исем менән яңы ауыл барлыҡҡа килгән. Ауылдың килеп сығышы, икенсе исеме лә билдәле. Уның икенсе атамаһының килеп сығышы ла билдәле. Ярлыҡап Ҡунаҡбаев исемен йөрөтә. 1778 йылда уҡ Ярлыҡап Өфө сауҙагәре Подячевтан бурысҡа аҡса һәм тауар алған.

V ревизия Ярлыҡапта 214 кеше йәшәгән 39 йортто күрһәтә. 1859 йылдан алып 45 йортта 252 кеше йәшәгән. Бынан тыш, 55 керҙәш ир кеше булған. Совет иҫәбен алыу халыҡ иҫәбенең һәм ихаталар һанының кәмеүен билдәләне: 173 кеше һәм 34 ихата.

1812 йылғы һуғышта ҡатнашыусылар Мөхәмәтрәхим Әлмөхәмәтов һәм Ишбирҙе Юламанов көмөш миҙалдар менән бүләкләнә.

Малсылыҡ — халыҡтың төп шөғөлө. 145 кеше 175 ат, 83 һыйыр, 100 һарыҡ тотҡан. Кәзәләр булманы. Йәйләүгә 26 йорттан 22 кибит сыҡҡан. Күсмә тормош (Яманйылға йылғаһы буйында), Кәркәбәт, Кәбәк Айрасы һәм Уртайылға шишмәләре буйлап үткәрелгән. 1842 йылда барлыҡ 26 хужалыҡҡа 340 бот яҙғы иген сәселә[6].

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. 2,0 2,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
  3. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  4. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивланған..
  5. Улицы
  6. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 36. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  7. Рыскулов Габбас Шайхлисламович (1894). Сайт «Открытый список»(недоступная ссылка) (рус.) (Тикшерелеү көнө: 2 март 2019)
  8. Илһамов Марат Әҡсән улы

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]