Ҡолоҡас

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Ҡолоҡас
Ҡолоҡас
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Әбйәлил районы

Координаталар

53°16′56″ с. ш. 58°25′28″ в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 201 810 004

ОКТМО коды

80 601 410 111

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Ҡолоҡас (Рәсәй)
Ҡолоҡас
Ҡолоҡас
Ҡолоҡас (Башҡортостан Республикаһы)
Ҡолоҡас

Ҡолоҡас (рус. Кулукасово) — Башҡортостандың Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 77 кеше[1]. Почта индексы — 453620, ОКАТО коды — 80201810004.


Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Халыҡ иҫәбе
2002[2]2009[2]2010[3]
867977
Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — башҡорттар 97 % тәшкил итә[4].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 77 39 38 50,6 49,4

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 10 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Асҡар): 10 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Магнитогорск): 57 км

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Тау урамы (рус. Горная (улица))
  • Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))
  • Шишмә урамы (рус. Чишма (улица))[5]

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ярлыҡап халҡының Ҡолоҡас (Ҡолҡан ауылы) исемле утары булған. 66 кеше йәшәгән 13 йорттан торған. 1812 йылда, 12 ғаилә күсеп килгәс, утар үҙенең ауыл башлығы, сотнигы булған ауылға әйләнә. Тәүге төпләнеүсенең исеме асыҡ түгел, әммә уның улдары Ишдәүләт һәм Ҡушдәүләттең исемдәре билдәле. 1834 йылда уға 70 йәштән өлкән була.

Х ревизия мәғлүмәттәре буйынса, ауылда 39 йортта 240 кеше йәшәгән. 1920 йылда был исем аҫтында ике ауыл күрһәтелгән, әммә халыҡ һаны күрһәтелмәгән. 1926 йылда беренсеһендә 23 хужалыҡ, икенсеһе — 4 хужалыҡ була.

Рәсәй яҙмышын Наполеонды илдән ҡыуып сығарыуҙа һәм үҙ баш ҡалаһында уның ғәскәрҙәрен ҡыйратыуҙа күрһәткән батырлығы өсөн көмөш миҙалдар менән бүләкләнгән Ишдәүләт Тайсынов, Шәмиғол Илдәүләтов, Һөйәрғол Йомағолов бүлешкән.

Хәтмулла Ҡасҡынов, Ҡотлобай Дауытбаев, Ишҡужа Ҡалҡаманов, Ишморат Алламоратов рус-төрөк һуғышы йылдарында империяның көнбайыш сиктәрен һаҡлаған.

Малсылыҡ — төп, әммә халыҡтың берҙән-бер шөғөлө булмай. 44 йорттоң 40-ы йәйләүгә сыҡҡан. Яйыҡбай, Һарысай, Яманйылға, Ирағайлы йылғалары буйлап күсеп йөрөйҙәр. Бөтә халыҡтың 180 аты, 120 һыйыры, 30 һарығы, 5 кәзәһе була. Бөтә ауылға 19 дисәтинә һөрөнтө ер тура килә. XIX быуаттың 40-сы йылдары башында 56 бот ужым һәм 184 бот яҙғы иген сәселгән. Ул саҡта 16-сы йорттоң ошо ауылы эргәһендә генә Оло Ҡыҙыл йылғаһында ике тирмән булған[6].

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]