Ҡаҙмаш (Әбйәлил районы)
| Ҡаҙмаш | |
| Ҡаҙмаш | |
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Амангилде ауыл советы (Әбйәлил районы), Әбйәлил районы һәм Тамьян-Ҡатай кантоны |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+05:00[d] |
| Халыҡ һаны |
564 кеше (1968)[1], 333 кеше (2002)[2], 627 кеше (2009)[2], 538 кеше (2010)[3] |
| Почта индексы | 453625 |
 | |
 Ҡаҙмаш Викимилектә | |
Ҡаҙмаш (рус. Казмашево) — Башҡортостандың Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 538 кеше[4]. Почта индексы — 453625, ОКАТО коды — 80201807003.
Халыҡ һаны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Халыҡ иҫәбе | ||
|---|---|---|
| 2002[5] | 2009[5] | 2010[6] |
| 333 | ↗627 | ↘538 |
- Милли составы
2002 йылғы иҫәп алыуға ярашлы, халыҡтың күпселеге — башҡорттар (100 %)[7].
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 538 | 266 | 272 | 49,4 | 50,6 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 22 км
- Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Амангилде): 3 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Магнитогорск): 74 км
Урамдары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Бейеш батыр урамы (рус. Бииш Батыра (улица)
- Көнсығыш урам (рус. Восточная (улица)
- Комсомол урамы (рус. Комсомольская (улица)
- Партизан урамы (рус. Партизанская (улица)
- Шәғәле Шаҡман урамы (рус. Шагале Шакмана (улица)
- Шишмә урамы (рус. Шишма (улица)
- Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица)
- Шаһиғәле Ишбулатов урамы (рус. Шагигали Ишбулатова (улица)[8]
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Оло Ҡыҙыл ҡушылдығы Ҡаҙмаш йылғаһы буйында Ҡаҙмаш ауылы бар. V ревизия мәғлүмәттәре буйынса, унда 90 кеше йәшәгән 17 ихата булған. 1859 йылда 35 ихатала 260 кеше йәшәгән. 1920 йылда 745 кеше һәм 145 йорт булған. Халыҡ араһында бер ҡыҙыҡлы фамилия — Папанин бар. Баҡтиһәң, Бәпәнәй Мырағолов исеменән килеп сыҡҡан.
Ҡаҙмаштар Ҡола ҡашҡа, Кәркәбар, Ялалыҡылы йылғалары буйлап йәйләүгә сыҡҡан. 30 йортта йәшәгән 190 кешелә 217 ат, 146 һыйыр, 200 һарыҡ, 50 кәзә була. Ни бары 32 сутый ер эшкәртәләр, унда 1842 йылда 56 бот ужым һәм 240 фунт яҙғы бойҙай сәселә. Шул уҡ ваҡытта Оло Ҡыҙыл йылғаһы янында тирмән булған[9].
Билдәле шәхестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ишбулатов Нәғим Хажғәле улы (10.08.1928—7.02.2006), башҡорт тел белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Филология фәндәре докторы (1975), профессор (1981). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1980).
- Фәйзуллина Зөһрә Хәдит ҡыҙы (29.07.1946—27.10.2020), педагог, журналист, шағир. Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостан Республикаһының Яҙыусылар Журналистар союздары]ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы. Рамаҙан Өмөтбаев, Ким Әхмәтйәнов, Хөсәйен Әхмәтов исемендәге премиялар лауреаты.
- Ямал Исхаҡова — Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре
Матбуғатта
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Шоңҡар Ҡаҙмаштың даланлы ҡыҙы[10]
- Башҡортостан. Ҡаҙмаш ветераны[11]
- Йәшлек. 23 ноябрь 2021 Йырҙарың күп һинең, моңдарың күп, әйҙә, йырла, башҡорт балаһы![12]
Видеояҙмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
- Казмашево на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.)
- Ҡаҙаныштары таң ҡалырлыҡ(недоступная ссылка)
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 января 1969 года (урыҫ) — Уфа: 1969. — 429 с. — 5000 экз.
- ↑ 2,0 2,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (урыҫ)
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ 5,0 5,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
- ↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивланған..
- ↑ [1]
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 37. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ [2]
- ↑ [3]
- ↑ [4]
|
Портал «Башҡортостан ауылдары» |
|---|---|
|
Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала |
|
Ҡаҙмаш (Әбйәлил районы) Викимилектә |
|
Проект «Башҡортостан ауылдары» |
.png)
