Эстәлеккә күсергә

Йәйге Олимпия уйындарында футбол

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Йәйге Олимпия уйындарында футбол
Нигеҙләү датаһы 1900[1]
Рәсем
Спорт төрө футбол
Ваҡиға йышлығы 4 йыл
Ойоштороусы Халыҡ-ара олимпия комитеты
Рәсми сайт olympic.org/football
Тасуирлау биттәре sports-reference.com/oly…
 Йәйге Олимпия уйындарында футбол Викимилектә

Йәйге Олимпия уйындарында футбол буйынса ярыштар тәүге тапҡыр 1900 йылда Парижда үткән уйындарҙа ойошторола һәм артабан һәр береһенең программаһына индерелә башлай. 1932 йылда Лос-Анджелестағы уйындарына индерелмәй.

Башта ирҙәр ярыштар араһында үткәрелә, айырым ҡатын-ҡыҙҙар турниры 1996 йылда Атланталағы йәйге Олимпия уйындарына башлап индерелә.

Футбол буйынса Франция йыйылма командаһы — 1900 йылғы уйындарҙың көмөш призёры

Футбол спорт төрө булараҡ тәүге тапҡыр Париждағы Олимпия уйындарында барлыҡҡа килә. Франция, Бельгия һәм Бөйөк Британияның өс клубы ике уйын үткәрә. Инглиздәр француздарҙы 4:0 иҫәбе менән еңә һәм беренсе олимпия чемпионы тип иғлан ителә. Франция икенсе, Бельгия өсөнсө була.

Шулай уҡ 1904 йылда Сент-Луистағы Олимпиадала өс команда уйнай. Турнирҙа Канаданың «Галт» клубы һәм ике Америка командаһы ҡатнаша. Канадалылар чемпион була, ә АҠШ-тың ике командаһы көмөш һәм бронза миҙалдар яулай.

Әлеге ваҡытта Халыҡ-ара олимпия комитеты был ярыштарҙың икеһен дә Олимпия уйындарының рәсми программаларының бер өлөшө тип һанай, шул уҡ ваҡытта ФИФА һәм IFFHS уларҙы күргәҙмә ярыштары тип һанай һәм статистикаға индермәй.

1904 йылда ФИФА ойошторола, һәм 1908 йылда Лондонда үткән йәйге Олимпия уйындарынан башлап Олимпия уйындарында футбол ярыштары менән идара итә. Шул ваҡыттан алып футбол турнирында милли йыйылма командалар һәм илдән берешәр команда ғына ҡатнаша (1908 йылғы Уйындарҙа Францияның ике командаһының ҡатнашыуы берҙән-бер иҫкәрмә). Шулай уҡ ярыштың форматы сифатында «Олимпия системаһы» индерелә (командалар төшөп ҡала бара) һәм турнирҙа һәүәҫкәр уйынсылар ғына ҡатнаша ала тигән ҡарар ҡабул ителә.

1930 йылда футбол буйынса беренсе донъя чемпионаты үткәрелгәнгә тиклем, Олимпиядала футбол турниры ошо спорт төрө буйынса мөһим халыҡ-ара ярыш була, әммә профессиональ уйынсыларҙың ҡатнашыуы тыйылғанлыҡтан, был статус донъя чемпионатына күсә. ФИФА 1924 һәм 1928 йылғы Олимпия турнирҙарын «һәүәҫкәрҙәр араһында донъя чемпионаты», йәғни хәҙерге донъя чемпионатының тәүгеләре тип рәсми рәүештә таный[2].

1960 йылғы Йәйге Олимпия уйындарынан башлап ярыш форматы үҙгәртелә һәм ҡатнашыусылар һаны сикләнә. Ошо мәлдән алып 16 команда дүрт команданан торған дүрт төркөмгә бүленә һәм үҙ төркөмдәре эсендә бер-береһенә ҡаршы уйын үткәрә. Төркөмдәге иң яҡшылары плей-оффҡа сыға.

Профессиональ уйынсыларға (тик Азия, Африка, КОНКАКАФ зонаһы һәм Океания илдәре генә) 1984 йылдағы Лос-Анджелеста үткән йәйге Олимпия уйындарынан башлап ҡатнашырға рөхсәт ителә. Тыйыу 1992 йылда тулыһынса бөтөрөлә, шул уҡ ваҡытта уйынсылар өсөн өлөшләтә йәш сиге индерелә — улар 23 йәштән өлкән булырға тейеш түгел. 1996 йылдан һәр командала төрлө йәштәге өс уйынсы уйнай ала, ҡалғандары 23 йәштән өлкән булмаҫҡа тейеш.

Йыл Үткәрелеү
урыны
Финал 3-сө урын өсөн матч
1-се урын Иҫәп 2-се урын 3-сө урын Иҫәп 4-се урын
19001 Франция Париж
Бөйөк Британия
4:0
Франция

Бельгия
19041 Флаг США (46 звёзд) Сент-Луис
Канада

АҠШ

АҠШ
1908 Бөйөк Британия флагы Лондон
Бөйөк Британия
2 : 0
Дания

Нидерланд
2 : 0
Швеция
1912 Швеция Стокгольм
Бөйөк Британия
4 : 2
Дания

Нидерланд
9 : 0
Финляндия
1920 Бельгия Антверпен
Бельгия
2
Испания

Нидерланд

Италия
1924 Франция Париж
Уругвай
3 : 0
Швейцария

Швеция
1 : 1
ҡабаттан уйнау
3 : 1

Нидерланд
1928 Нидерланд Амстердам
Уругвай
1 : 1
ҡабаттан уйнау
2 : 1

Аргентина

Италия
11 : 3
Египет
1936 Красный флаг, в центре которого находится белый круг с чёрной свастикой Берлин
Италия
2 : 1
Өҫтәлмә ваҡыт

Австрия

Норвегия
3 : 2
Польша
1948 Бөйөк Британия флагы Лондон
Швеция
3 : 1
Югославия

Дания
5 : 3
Бөйөк Британия
1952 Финляндия Хельсинки
Венгрия
2 : 0
Югославия

Швеция
2 : 0
Германия
1956 Австралия флагы Мельбурн
СССР
1 : 0
Югославия

Болгария
3 : 0
Һиндостан
1960 Италия Рим
Югославия
3 : 1
Дания

Венгрия
2 : 1
Италия
1964 Япония Токио
Венгрия
2 : 1

Чехословакия

Берләштерелгән Германия командаһы
3 : 1
Египет
1968 Мексика флагы Мехико
Венгрия
4 : 1
Болгария

Япония
2 : 0
Мексика
1972 Германия Мюнхен
Польша
2 : 1
Венгрия
ГДР 1972 йәйге Олимпия уйындарында ГДР һәм СССР 1972 йәйге Олимпия уйындарында СССР
2 : 23
1976 Канада Монреаль
ГДР
3 : 1
Польша

СССР
2 : 0
Бразилия
1980 СССР Мәскәү
Чехословакия
1 : 0
ГДР

СССР
2 : 0
Югославия
1984 Америка Ҡушма Штаттары Лос-Анджелес
Франция
2 : 0
Бразилия

Югославия
2 : 1
Италия
1988 Корея Республикаһы Сеул
СССР
2 : 1
Өҫтәлмә ваҡыт

Бразилия

ФРГ
3 : 0
Италия
1992 Испания Барселона
Испания
3 : 2
Польша

Гана
1 : 0
Австралия
1996 Америка Ҡушма Штаттары Атланта
Нигерия
3 : 2
Аргентина

Бразилия
5 : 0
Португалия
2000 Австралия флагы Сидней
Камерун
2 : 2
пенальти буйынса
5 : 3

Испания

Чили
2 : 0
АҠШ
2004 Греция Афины
Аргентина
1 : 0
Парагвай

Италия
1 : 0
Ираҡ
2008 Ҡытай Халыҡ Республикаһы флагы Пекин
Аргентина
1 : 0
Нигерия

Бразилия
3 : 0
Бельгия
2012 Бөйөк Британия флагы Лондон
Мексика
2 : 1
Бразилия

Корея Республикаһы
2 : 0
Япония
2016 Бразилия Рио-де-Жанейро
Бразилия
1 : 1
пенальти буйынса
5 : 4

Германия

Нигерия
3 : 2
Гондурас
2020 Япония флагы Токио
Бразилия
2 : 1
Өҫтәлмә ваҡыт

Испания

Мексика
3 : 1
Япония
1. Халыҡ-ара олимпия комитеты тарафынан рәсми тип танылған турнирҙар; ФИФА уларҙы күргәҙмә тип һанай, сөнки уға нигеҙ һалынмаҫ элек үткәрелгән.
2. Финал матчының беренсе яртыһында (Бельгия — Чехословакия), бельгиялылар файҙаһына 2:0 иҫәбе менән чехословак уйынсылары, арбитрға ризаһыҙлығын белдереп, майҙанды ташлап сыға, бының өсөн улар дисквалификациялана. Ике еңеүсене билдәләү өсөн өҫтәмә турнир үткәрелә, финал матчында Испания йыйылма командаһы Голландия йыйылма командаһын еңә (3:1) һәм икенсе урынды биләй. Голландтар 3-сө урында ҡала.
3. Ойоштороу комитеты ҡарарына ярашлы, бронза миҙал өсөн матчта тигеҙ иҫәпкә уйнаған командалар өҫтәмә матчтан азат ителә, икеһе лә бронза миҙалдар менән бүләкләнә.
Йыл Үткәрелеү
урыны
Финал 3-сө урын өсөн матч
1-се урын Иҫәп 2-се урын 3-сө урын Иҫәп 4-се урын
1996
Күҙәтеү
Америка Ҡушма Штаттары Атланта
АҠШ
2 : 1
Ҡытай

Норвегия
2 : 0
Бразилия
2000
Күҙәтеү
Австралия флагы Сидней
Норвегия
3 : 2
Өҫтәлмә ваҡыт

АҠШ

Германия
2 : 0
Бразилия
2004
Күҙәтеү
Греция Афины
АҠШ
2 : 1
Өҫтәлмә ваҡыт

Бразилия

Германия
1 : 0
Швеция
2008
Күҙәтеү
Ҡытай Халыҡ Республикаһы флагы Пекин
АҠШ
1 : 0
Өҫтәлмә ваҡыт

Бразилия

Германия
2 : 0
Япония
2012
Күҙәтеү
Бөйөк Британия флагы Лондон
АҠШ
2 : 1
Япония

Канада
1 : 0
Франция
2016
Күҙәтеү
Бразилия Рио-де-Жанейро
Германия
2 : 1
Швеция

Канада
2 : 1
Бразилия
2020
Күҙәтеү
Япония флагы Токио
Канада
1 : 1
пенальти 3 : 2

Швеция

АҠШ
4 : 3 Файл:Австралия
Австралия
Урын Страна Алтын Көмөш Бронза Бөтәһе
1
АҠШ
4 2 2 8
2
Венгрия
3 1 1 5
3
Бөйөк Британия
3 0 0 3
4
Бразилия
2 5 2 9
5
Аргентина
2 2 0 4
6
СССР
2 0 3 5
7
Канада
2 0 2 4
8
Уругвай
2 0 0 2
9
Югославия
1 3 1 5
10
Испания
1 3 0 4
11
Швеция
1 2 2 5
12
Польша
1 2 0 3
13
Германия
1 1 3 5
14
ГДР
1 1 1 3

Нигерия
1 1 1 3
16
Чехословакия
1 1 0 2

Франция
1 1 0 2
18
Италия
1 0 2 3

Норвегия
1 0 2 3
20
Бельгия
1 0 1 2

Мексика
1 0 1 2
22
Камерун
1 0 0 1
23
Дания
0 3 1 4
24
Болгария
0 1 1 2

Япония
0 1 1 2
26
Швейцария
0 1 0 1

Австрия
0 1 0 1

Ҡытай
0 1 0 1

Парагвай
0 1 0 1
30
Нидерланд
0 0 3 3
31
Гана
0 0 1 1

Чили
0 0 1 1

Берләштерелгән Германия командаһы
0 0 1 1

ФРГ
0 0 1 1

Корея Республикаһы
0 0 1 1
Бөтәһе 32 32 33 97
Урын Страна Алтын Көмөш Бронза Бөтәһе
1
Венгрия
3 1 1 5
2
Бөйөк Британия
3 0 0 3
3
Бразилия
2 3 2 7
4
Аргентина
2 2 0 4
5
СССР
2 0 3 5
6
Уругвай
2 0 0 2
7
Югославия
1 3 1 5
8
Испания
1 3 0 4
9
Польша
1 2 0 3
10
ГДР
1 1 1 3

Нигерия
1 1 1 3
12
Чехословакия
1 1 0 2

Франция
1 1 0 2
14
Швеция
1 0 2 3

Италия
1 0 2 3
16
Бельгия
1 0 1 2

Мексика
1 0 1 2
18
Канада
1 0 0 1

Камерун
1 0 0 1
20
Дания
0 3 1 4
21
АҠШ
0 1 1 2

Болгария
0 1 1 2
23
Швейцария
0 1 0 1

Австрия
0 1 0 1

Германия
0 1 0 1

Парагвай
0 1 0 1
27
Нидерланд
0 0 3 3
28
Норвегия
0 0 1 1

Япония
0 0 1 1

Гана
0 0 1 1

Чили
0 0 1 1

Берләштерелгән Германия командаһы
0 0 1 1

ФРГ
0 0 1 1

Корея Республикаһы
0 0 1 1
Бөтәһе 26 26 27 79
Урын Страна Алтын Көмөш Бронза Бөтәһе
1
АҠШ
4 1 1 6
2
Германия
1 0 3 4
3
Канада
1 0 2 3
4
Норвегия
1 0 1 2
5
Бразилия
0 2 0 2
6
Ҡытай
0 1 0 1

Япония
0 1 0 1

Швеция
0 2 0 2
Бөтәһе 7 7 7 21
  1. http://olympics.com
  2. Уругвай — четырёхкратный чемпион мира по футболу. Дата обращения: 19 июль 2012. Архивировано 29 сентябрь 2021 года.