Бикбау (Ейәнсура районы)
Ауыл | |
Бикбау рус. Бикбау | |
Ил | |
---|---|
Федерация субъекты | |
Муниципаль район | |
Ауыл советы | |
Координаталар | |
Халҡы | |
Сәғәт бүлкәте | |
Почта индексы |
453384 |
Һанлы танытмалар | |
Автомобиль коды |
02, 102 |
ОКАТО коды | |
ОКТМО коды | |
ГКГН номеры | |
Бикбау, Аҡҡужа (рус. Бикбау) — Башҡортостандың Ейәнсура районындағы ауыл. Почта индексы — 453384, ОКАТО коды — 80226810006.
Географик урыны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Бикбау ауылы Кесе Һүрәм йылғаһы буйында урынлашҡан.
- Район үҙәгенә тиклем (Иҫәнғол): 17 км
- Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Трушин): 4 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Һарыҡташ): 71 км[2]
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ауылға Нуғай даруғаһы Үҫәргән улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һала, 1775 йылдан алып билдәле. Марат Түләбаевтың «Үҫәргәндәр ере — Ейәнсура» китабында былай тип яҙылған: "Үҫәргән башҡорто Нәҙерғәле Хәсән улы Аҡъюловтың яҙыуына ҡарағанда, Үҫәргәндең ике улы Болоҡ менән Таймаҫ урыҫ батшаһы Иван III (1425—1505) хакимлыҡ иткән осорҙа йәшәгән. Таймаҫтың ете улы булған: Шишәй, Бишәй, Аҫҡаҡ, Ҡунаҡ, Абаҙа, Сураш һәм Ҡыҙрас. Шишәй менән Бишәй хәҙерге Хәйбулла районы ауылдарын нигеҙләй. Аҫҡаҡтың улдары Бикбау, Үтәғол, Ҡыуат, Буранғол (Ырымбур өлкәһендә) ауылдарына нигеҙ һала[3].
Үҫәргән ырыуы башҡорттарының Гөбөрлө йылғаһы буйында (хәҙерге Ырымбур өлкәһенең Гай районы) Бикбау (Аҡҡужа) исемле ауылдары булған. Башҡорт ихтилалдарын баҫтырыу барышында ауыл каратель отрядтары тарафынан юҡ ителгән. Ә уның халҡының бер өлөшө Кесе Һүрәм буйына (хәҙерге Башҡортостандың Ейәнсура районы) Бикбау ауылына, икенсе өлөшө — Һаҡмар буйында (хәҙерге Башҡортостандың Хәйбулла районы) Бикбау ауылына нигеҙ һала[4].
Улус старшинаһы Бикбау Исхаҡов (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, Бикбау бей) исеме менән аталған. Икенсе исеме йорт старшинаһы ярҙамсыһы Аҡҡужа Хоҙайғолов менән бәйле. 1795 йылда 19 йортта 120 кеше йәшәгән, 1866 йылда 40 йортта — 199 кеше. Малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. 1900 йылда мәсет теркәлгән[5].
Хәҙерге осор
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]«Тораҡ пункттарҙың барлыҡҡа килеүе, берләшеүе, бөтөрөлөүе һәм статусы үҙгәреүе менән бәйле Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролоштарына үҙгәрештәр индереү тураһында» 2005 йылдың 20 июлендәге 211-з Законы ҡарар итә:
10. Түбәндәге ауыл советтарының административ үҙәктәрен күсерергә: 5) Ейәнсура районының Бикбау ауыл советын Бикбау ауылынан Трушино ауылына;
Билдәле шәхестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Әлмөхәмәтов Рәшит Вәлиәхмәт улы (25.04.1934) — педагог-методист һәм тел белгесе, мәғариф һәм юғары мәктәп эшмәкәре. Педагогия фәндәре кандидаты (1967), профессор (1988). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1994), Башҡорт АССР-ы мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1980), СССР‑ҙың мәғариф (1976) һәм юғары мәктәбе отличнигы (1988), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы (1967) һәм Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (1994), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2006). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1981).
- Итбаев Марс Салауат улы (21.01.1970—21.09.2020)[6] — театр артисы. 1991 йылдан Арыҫлан Мөбәрәков исемендәге Сибай башҡорт дәүләт драма театры актёры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2005), «Театр яҙы» республика конкурсының «Өмөт» номинацияһы лауреаты (1995).
- Итбаев Валерий Ҡәйүм улы (21.01.1947) — инженер-механик. Техник фәндәр докторы (1996), профессор (2000). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе (1997).
Халыҡ һаны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Халҡы: 1900 йылда — 237 кеше; 1920 йылда — 363 кеше иҫәпләнгән. 1925 йылда (аслыҡ йылдарынан һуң) 70 кеше генә теркәлгән[3].
|
- Милли составы
2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, Бикбауҙа башҡорттар йәшәй (100 %)[12].
Урамдары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Болон урамы (рус. улица Луговая)
- Мәктәп урамы (рус. Школьная улица)
- Үҙәк урам (рус. Центральная улица)[13]
Тирә-яҡ мөхит
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ер-һыу атамалары
Тау-таштар
- Ҙур урман тауы
- Имсәктау
- Мәктәп тауы
- Сусаҡ тау
- Ҡартбаш тауы
- Киленсәкташ
- Ҡыҙылташ тауы
Урмандар исеме
- Аҙаҡҡол урманы
- Дөрөс ҡайындары
Башҡа урындар
- Зөһрә ятыуы
- Сыған буйы
- Өкө ҡабығы аҫты
- Мәҫкәү буйы
- Ҡарағашморон
- Мәҫкәү быуаһы
Йылғалар
- Кесе Һүрәм йылғаһы
- Әсташ йылғаһы
- Биртабан йылғаһы
- Ҡушат йылғаһы[14]
Видеояҙмаларҙа
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ревизия материалдарында
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1816[15], 1850[16] һәм 1859 йылдарҙа[17] Бикбау ауылында ла рәүиз (ревизия) үткәрелә һәм уның материалдары Башҡортостандың Милли архивында һаҡлана.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
- Бикбау (Ейәнсура районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ревизия материалдары(недоступная ссылка)
- ревизия материалдары(недоступная ссылка)
- ревизия материалдары(недоступная ссылка)
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан . Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
- ↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
- ↑ 3,0 3,1 Түләбаев М. С. Үҫәргәндәр ере — Ейәнсура.— Өфө, 2000. — 240 бит. ISBN 5-85051-175-Х.
- ↑ Абсалямова Ю. А. Оренбургские башкиры: историко-этнографическое исследование. — Уфа, 2016. — С. 66-67. — 184 с. — ISBN 978-5-9613-0424-4.
- ↑ Бикбау (Ейәнсура районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ В Башкирии безвременно скончался актер Сибайского театра Марс Итбаев. ИА «Башинформ», 21 сентября 2020 года (рус.)
- ↑ Населенные пункты Башкортостана в 4 т. Т.1 / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. // Өфө — Китап, 2018. — Т. 1.
- ↑ 8,0 8,1 Населенные пункты Башкортостана в 4 т. Т.2 / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. // Өфө — Китап, 2018. — Т. 2.
- ↑ 9,0 9,1 Населенные пункты Башкортостана в 4 т. Т.3 / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. (урыҫ) // Уфа — Китап, 2018. — Т. 3.
- ↑ 10,0 10,1 Населенные пункты Башкортостана в 4 т. Т.4 / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. (урыҫ) // Уфа — Китап, 2018. — Т. 4.
- ↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
- ↑ Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 25 по Республике Башкортостан
- ↑ Башҡортостан Республикаһының топонимдар һүҙлеге
- ↑ ревизия материалдары(недоступная ссылка)
- ↑ ревизия материалдары(недоступная ссылка)
- ↑ ревизия материалдары(недоступная ссылка)
Портал «Башҡортостан ауылдары» | |
Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала | |
Проект «Башҡортостан ауылдары» |