Индий
Индий | |
![]() | |
Хөрмәтенә аталған | Индиго[d] |
---|---|
Ауырлығы | 114,818 ± 0,001[1] |
Асыусы йәки уйлап табыусы | Райх, Фердинанд[d][2] һәм Рихтер, Теодор[d][2] |
Асыу датаһы | 1863[2] |
Элемент символы | In[3] |
Химик формула | In[4] |
Каноническая формула SMILES | [In][4] |
Атом һаны | 49[5] |
Электр кирелеге | 1,78 |
Тығыҙлыҡ | 7,31 ± 0,01 грамм на кубический сантиметр |
Иреү температураһы | 314 ± 1 Фаренгейт градусы[6] |
Ҡайнау нөктәһе | 3767 ± 1 Фаренгейт градусы[6] |
Давление пара | 0 ± 1 миллиметр ртутного столба[6] |
Временное среднее значение предела допустимого воздействия | 0,1 ± 0,1 миллиграмм на кубический метр[6] |
PGCH коды | 0341 |
Позиция в Юникоде | 92A6[7] |
![]() |
Индий (лат. Indium, In) — Менделеевтың периодик таблицаһының 5-се осор, 13-сө төркөм элементы. Тәртип номеры — 49. Атом номеры 49.
Ябай матдә индий — еңел сүкелеүсән, тиҙ ирей, бик йомшаҡ металл, көмөшһыу-аҡ төҫтә. Химик үҙенсәлектәре буйынса алюмин һәм галлийға, тышҡы күренеше менән цинкҡа оҡшаған.
Символы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Индий элементының символы — In (Индий тип уҡыла).

Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Индийҙы немец химигы Фердинанд Райх һәм Теодор Рихтер (Richter Theodore) 1863 йылда цинктар буйынса спектроскопик тикшеренеү ваҡытында таба[9][10]. 1867 йылда бөтә донъя күргәҙмәһендә индийҙың ярты килограмлыҡ ҡойолмаһы килтерелгән булған инде[11].
Исеменең килеп сығышы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Индийҙағы спектрҙың сағыу эмиссия һыҙаты — индиго төҫө. Атама шунан сығып бирелгән.
Сығарып алыу[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Индийҙы цинк һәм әҙерәк миҡдарҙа ҡара һәм аҡ ҡурғаштарҙың ҡалдыҡтарынан етештерәләр
Физик үҙенсәлектәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Иреү температураһы 156,5985 °C (429,7485 K)
- Ҡайнау температураһы 2072 °C (2345 K)
- Тығыҙлығы: 7,362 (+20 °C, г/см³)
- 7,023 (157 °C, г/см³)
- 5,763 (2109 °C, г/см³)
- Пар баҫымы (терег.бағ. мм):
- 0,01 (912 °C)
- 0,1 (1042 °C)
- 1 (1205 °C)
- 10 (1414 °C)
- 100 (1688 °C)
- Даими баҫым яваҡытында удел йылылыҡ һыйҙырышы (0-150 °C): 0,238 Дж/га·K
Биологик әһәмиәте[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Индий организмда һиҙелерлек метаболик роль уйнамай[12] Ваҡытлыса кешенең мускулдарында, һөйәк һәм тиреһендә тупланыуы мөмкин. Организмдан ике аҙна тирәһе осорҙа яртылаш сығып бөтә. III валентлы иреүсән ҡушылмаларын инъекция менән индергән осраҡта бөйөр өсөн ағыулы булыуы ихтимал[13] Оҙаҡ ваҡыт индий, гидроксид, оксидтары саңын һуларға тура килгәндә Indium lung (инг.)баш. тигән үпкә ауырыуын тыуҙырыуы ихтимал[14]
Индийҙың эш зонаһы һауаһында рөхсәт ителгән концентрацияһы 0,1 мг/мм3 (Хеҙмәтте һаҡлау милли институты, АҠШ). Әммә үпкә ауырыуҙары тураһында мәғлүмәттәр килеп сыҡҡас, ҡәғиҙәләр ҡәтғиләнә башлай. Мәҫәлән, Япония Милли именлек һәм хеҙмәт гигиенаһы институты ПДК-ны 0.0003 мг/м3[15] тип билдәләй.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report) — IUPAC, 1960. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
- ↑ 2,0 2,1 2,2 F. Reich, Th. Richter Ueber das Indium // Journal für praktische Chemie — 1864. — Vol. 92, Iss. 1. — P. 480–485. — ISSN 1521-3897; 0941-1216; 1436-9966 — doi:10.1002/PRAC.18630900122; doi:10.1002/PRAC.18640920180
- ↑ Wieser M. E., Coplen T. B. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ 4,0 4,1 INDIUM
- ↑ Химик элементтарҙың периодик системаһы — 1869.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0341.html
- ↑ https://www.cns11643.gov.tw/wordView.jsp?ID=151143
- ↑ U.S. Geological Survey — Historical Statistics for Mineral and Material Commodities in the United States Архивная копия от 4 июнь 2013 на Wayback Machine // 2013; INDIUM STATISTICS // USGS, November 8, 2012
- ↑ Reich, F.; Richter, T. Ueber das Indium (нем.) // Journal für Praktische Chemie (инг.)баш. : magazin. — 1863. — Т. 90. — № 1. — С. 172—176. — DOI:10.1002/prac.18630900122
- ↑ Индий // Казахстан. Национальная энциклопедия — Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2005. — Т. II. — ISBN 9965-9746-3-2.
- ↑ Schwarz-Schampera, Ulrich; Herzig, Peter M. Indium: Geology, Mineralogy, and Economics — Springer, 2002. — ISBN 9783540431350.
- ↑ Castronovo, F. P.; Wagner, H. N. Factors Affecting the Toxicity of the Element Indium (инг.) // British Journal of Experimental Pathology : journal. — 1971. — Т. 52. — № 5. — С. 543—559. — PMID 5125268.
- ↑ W. M.; Gwinn Macrophage Solubilization and Cytotoxicity of Indium-Containing Particles as in vitro Correlates to Pulmonary Toxicity in vivo (инг.) // Toxicological Sciences (инг.)баш. : journal. — 2014. — Т. 144. — № 1. — С. 17—26. — DOI:10.1093/toxsci/kfu273 — PMID 25527823.
- ↑ Alfantazi, A. M.; Moskalyk, R. R. Processing of indium: a review (und) // Minerals Engineering. — 2003. — Т. 16. — № 8. — С. 687—694. — DOI:10.1016/S0892-6875(03)00168-7
- ↑ The Technical Guideline for Preventing Health Impairment of Workers Engaged in the Indium Tin Oxide Handling Processes — JNIOSH, 2010.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Индий// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 10-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Fl | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||||
8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|