Церий

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Церий
Рәсем
Кем хөрмәтенә аталған Церера (кәрлә планета)[1]
Масса 140,116 ± 0,001 Массаның атом берәмеге[2]
Асыусы йәки уйлап табыусы Мартин Генрих Клапрот[d][1] һәм Йёнс Якоб Берцелиус[d][1]
Асыу датаһы 1804[1]
Элемент символы Ce[3]
Химик формула Ce[4]
Каноническая формула SMILES [Ce][4]
Атом һаны 58[5]
Электр кирелеге 1,12
Ионный радиус 1,01 ангстрем[6], 1,14 ангстрем[6], 1,25 ангстрем[6], 1,34 ангстрем[6], 0,87 ангстрем[6], 0,97 ангстрем[6], 1,07 ангстрем[6] һәм 1,14 ангстрем[6]
 Церий Викимилектә

Церий (лат. Cerium, Ce) — Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор элементы. Тәртип номеры — 58.

лантаноид химик элементтар төркөмө, көмөшһыу металл[7]

Символы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Церий элементының символы — Ce (Церий тип уҡыла).

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Церий 1803 йылда фон Хисингер Берцелиус тарафынан асыла.

Бәләкәй планеталарҙың иң ҙурыһы Церера (Ceres) хөрмәтенә аталған, ә уныһы үҙ сиратында, рим уңыш алиһәһе хөрмәтенә аталған.

1803 йылда швед хеҙмәттәштәре В. Хейзенгер һәм Й. Я. Берцелиус менән бер ваҡытта тиерлек церийлы ерҙе асҡан немец химигы М. Г. Клапрот «церий» исеменә ҡаршы сыға, «церерий» тәҡдим итә. Ләкин Берцелиус, исемде әйтеү ҡыйынлыҡтарына һылтаныпп, үҙе биргән исемде һаҡлап ҡалған.

Тәбиғәттә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер ҡабығында церий йөкмәткеһе — 70 г/т, океан һыуҙарында — 5,2·10−6 мг/л[8].

Ятҡылыҡтары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Церийҙың төп ятҡылыҡтары Ҡытай, АҠШ, Ҡаҙағстан, Рәсәй, Украина, Австралия, Бразилия, Һиндостан, Скандинавияла урынлашҡан.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Эмсли Д. Nature's Building Blocks: An A-Z Guide of the Elements (New Edition)Издательство Оксфордского университета, 2011.
  2. Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied ChemistryIUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925doi:10.1515/PAC-2015-0305
  3. Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied ChemistryIUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
  4. 4,0 4,1 CERIUM (ингл.)
  5. периодическая система химических элементов — 1869.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 (unspecified title)ISBN 0-8493-0485-7
  7. Церий// Энциклопедия Кругосвет.
  8. J.P. Riley and Skirrow G. Chemical Oceanography V. I, 1965

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Абрагам А., Блини Б. Электронный парамагнитный резонанс переходных ионов. Том I. — М.: Мир, 1972. — 652 с.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]