Технеций

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Технеций
Логотип
Рәсем
Масса 97,907 массаның атом берәмеге[1]
Кем хөрмәтенә аталған техника
Асыусы йәки уйлап табыусы Сегре, Эмилио Джино[d] һәм Carlo Perrier[d]
Асыу датаһы 1937
Табылыу урыны Италия
Элемент символы Tc[2]
Химик формула Tc[1]
Каноническая формула SMILES [Tc][1]
Атом һаны 43[3]
Электронная конфигурация [Kr] 4d⁵ 5s²
Электр кирелеге 1,9
Ионный радиус 0,65 ангстрем[4]
Әселәнеү дәрәжәһе 4[5], 6[5] һәм 7[5]
Иреү температураһы 2170 ± 1 °C
Таксонда бар Paris polyphylla var. chinensis[d][6]
Урынлашыу картаһы
Схематичная иллюстрация
 Технеций Викимилектә
43
Технеций
97,907
4d65s1

Технеций (лат. Technetium, Tc) — Менделеевтың периодик таблицаһының 5-се осор, 7-се төркөм химик элементы. Тәртип номеры - 43.

Ябай матдә технеций — радиоактив күсемле металл, көмөшһыу-һоро төҫтә. Тотороҡло изотоптары булмаған иң еңел элемент. Иң беренсе синтезланған химик элемент.

Символы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Технеций элементының символы - Tc (Технеций тип уҡыла).

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Технеций 1937 йылда Перрье һәм Сегре тарафынан асыла.

1860-1871 йылдарҙа Дмитрий Менделеев тәҡдим иткән периодик таблицаның иң тәүге өлгөләрендә молибден (42-се элемент) һәм рутений (44-се элемент) араһында буш урын ҡала. 1871 йылда Менделеев был табылмаған элемент марганец аҫтындағы буш урынды аласаҡ һәм шундай уҡ химик үҙенсәлектәргә эйә буласаҡ тип фаразлай. Менделеев уға ekamanganese тип исем бирә тора (eka-, санскритса "бер үҙе" һүҙенән), сөнки фаразланған элемент билдәле марганец элементынан аҫтараҡ бер урында торорға тейеш була.

Атом физикаһы ((ядерная физика ) үҫешеү менән, ни өсөн техниций тәбиғәттә табылмауы асыҡлана: Маттаух-Щукарев ҡағиҙәһе буйынса, был элементтың тотороҡло изотоптары юҡ.

Технеций АҠШ-та Лоуренс исемендәге Милли лабораторияла дейтерий ядроһы тиҙләткес-циклотронында молибден сәбенән синтезланган, ә унан һуң Италияла Палермола табылған: 1937 йылдың 13 июнендә Италия тикшеренеүселәре К. Перрье һәм Э. Сегре «Nature» журналында әлеге сәптә 43-сө номерлы элемент барлығын күрһәтә[7].

Исеменең килеп сығышы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Атама бор. грек. τεχνητός — яһалма тигәнде аңлата, "пионер", йәғни, тәүге булып элементтың синтез юлы менән асылғанын сағылдыра. «Технеций» исемен яңы элементҡа уны асҡан ғалимдар Перрье һәм Э. Сегре 1947 йылда тәҡдим итә[8][9].

Тәбиғәттә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ерҙә уран мәғдәненең эҙҙәрендә осрай, 1 кг уранға 5·10−10 г тура килә.

Спектроскопия ысулдары менән Андромеда һәм Кит йондоҙлоҡтарында ҡайһы бер йондоҙҙарҙың спектрҙарында техниций булыуы асыҡланған (техниций йондоҙҙар) (технециевые звезды).

Ҡулланыу[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ядро медицинаһында баш мейеһе, йөрәк, ҡалҡан биҙе, үпкә, бауыр, үт ҡыуығы, бөйөр, һөлдә һөйәге, ҡан, шулай уҡ шештәрҙе өйрәнеү һәм диагностикалау өсөн киң ҡулланыла [10].

Пертехнетаттар (технеций кислотаһы тоҙо HTcO4) коррозияға ҡаршы үҙенсәлеккә эйә, сөнки TcO 4− ионы тимер һәм ҡорос өсөн иң һөҙөмтәле коррозия ингибиторы булып тора.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 TECHNETIUM (ингл.)
  2. ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
  3. ↑ периодическая система химических элементов — 1869.
  4. ↑ (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.britannica.com/science/technetium
  6. ↑ Kang L., Yu K., Zhao Y., Liu Y., Yu H., Pang X., Xiong C., Tan D., Gao Y., Liu C. et al. Characterization of steroidal glycosides from the extract of Paris Polyphylla var. Yunnanensis by UPLC/Q-TOF MSE. (ингл.) // Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis — Elsevier BV, 2012. — Vol. 62. — P. 235—249. — ISSN 0731-7085; 1873-264X — doi:10.1016/J.JPBA.2011.12.027 — PMID:22264845
  7. ↑ Perrier C., Segrè E. Radioactive Isotopes of Element 43 (инг.) // Nature. — 1937. — Т. 140. — С. 193—194. — DOI:10.1038/140193b0
  8. ↑ Трифонов Д. Н. От элемента 43 до антипротона // Химия. — 2005. — № 19.
  9. ↑ Perrier C., Segrè E. Technetium: The Element of Atomic Number 43 (инг.) // Nature. — 1947. — Т. 159. — № 4027. — С. 24. — DOI:10.1038/159024a0 — Bibcode: 1947Natur.159...24P — PMID 20279068.
  10. ↑ И. А. Леенсон. Технеций: что нового. «Химия и жизнь — XXI век», 2008, № 12

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Технеций&oldid=1264145» битенән алынған