Ишбулды (Әбйәлил районы)

Ауыл
Ишбулды Ишбулды
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Әбйәлил районы
Координаталар	53°02′55″ с. ш. 58°33′54″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Телефон коды	34772
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 201 840 003
ОКТМО коды	80 601 440 111
Ишбулды

Ишбулды (рус. Ишбулдино) — Башҡортостандың Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 539 кеше. Почта индексы — 453631, ОКАТО коды — 80 201 840 7.

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
555	↘514	↗539

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	539	273	266	50,6	49,4

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Урамдары

• Үрге урам (рус.  Верхняя (улица)}})
• Ҡыҙыл урамы (рус.  Кизильская (улица)}})
• Тыныслыҡ урамы (рус.  Мира (улица)}})
• Йәштәр урамы (рус.  Молодежная (улица)}})
• Яңы урамы (рус.  Новая (улица)}})
• Фәхирә Ғүмәрова урамы (рус.  Фахиры Гумеровой (улица)}})

Тарихы

Ишбулды ауылында V ревизия буйынса 20 ихата була, уларҙың береһендә татарҙар йәшәй. XIX быуат уртаһында 39 йортта 232 кеше йәшәй. 1920 йылда 143 йортта 677 кеше була. Ишбулды халҡының күрше ауылдар менән ғаилә бәйләнештәре булған. 1812 йылда Таһир ауылына 11 ғаилә, Хәлилгә 2 ғаилә күсеп китә.

Ауыл старшина ярҙамсыһы майор Ишбулды Бикҡужин исемен йөрөтә, уға 1816 йылда 72 йәш була. Ауыл Ахай тип тә атала. Тимәк, Ишбулдының өлкән улының исеме шулай булған, ул йорт старшинаһы булып хеҙмәт иткән. Ахай Ғәҙелмырҙаның улы, ейәне — Абдрахман.

1812 йылда 14-се башҡорт полкы яугирҙары Ҡәләмғужа Ҡылысов һәм Мырҙабулат Әлмөхәмәтов батырлыҡ күрһәтә, «1814 йылдың 19 мартында Парижды алған өсөн» һәм «1812 йылдағы Ватан һуғышы иҫтәлегенә» миҙалдары менән бүләкләнәләр.

Ауылда 167 кеше йәшәгән 33 йортта 200 ат, 60 һыйыр, 100 һарыҡ һәм 50 кәзә була. Шулай уҡ улар 8 бот ужым һәм 240 бот яҙғы иген сәскән.

Билдәле шәхестәр

• Хәлисов Нәсих Хөббөтдин улы (12.04.1957), Башҡортостандың билдәле рәссамы, фоторәссам. 1989 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2006).
• Әхтәр Мөхәмәт улы Боҫҡонов (1968 йыл — 22 ноябрь 2019 йыл — сәйәсәт фәндәре кандидаты, «Урал» Башҡорт халыҡ үҙәге рәйесе.
• Нәҙерғолов Миңлеғәли Хөсәйен улы (1953) — башҡорт әҙәбиәте белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Филология фәндәре докторы (2010). 2003 йылдан Башҡортостандың Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2007), Ғәли Соҡорой исемендәге премия лауреаты (2013).
• Ғүмәрова Фәхирә Мөхәмәтшәрип ҡыҙы (3 февраль 1921 йыл — 28 июль 1996 йыл) — Йәнгел совхозы быҙау ҡараусыһы, Социалистик Хеҙмәт Геройы, РСФСР Юғары Советы һигеҙенсе саҡырылыш депутаты и БАССР Юғары Советы депутаты

Матбуғатта

• Әхтәр Мөхәмәт улы Боҫҡонов
• Ишбулды ауылы имам-хатибтары

Һылтанмалар

• Ишбулды (Әбйәлил районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 27 июнь 2022)