Ҡалмаҡ (Ишембай районы)

Ҡалмаҡ
	Ауыл
	Ҡалмаҡ
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ишембай районы
Координаталар	53°38′28″ с. ш. 56°27′24″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 231 855 005
ОКТМО коды	80 631 455 136
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Ҡалмаҡ

Ҡалмаҡ (рус. Калмаково) — Башҡортостандың Ишембай районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 24 кеше^[1]. Петровск ауыл Советы составына инә. Почта индексы — 453230, ОКАТО коды — 80231855005.

Атамаһының килеп сығыуы

Ауыл исеме башҡ. Ҡалмаҡ этнонимынан килеп сыҡҡан.

Тарихы

1914 йылдан һуң Маҡар улусының территорияһында Иҫке Әрмет ауылынан бүленеп сыҡҡан ауыл булараҡ нигеҙ һалынған. Иҫке Әрмет (Ҡалмаҡ) ауылының барлыҡҡа килеү шарттары бик үк асыҡ түгел. Әммә билдәле булыуынса, XIX быуатҡа ауылдар исемлегендә ул юҡ. Бөгөнгө көндә Ҡалмаҡ тип атала. Ауылда башҡорттар һәм татарҙар йәшәгән. Һуңғыһы өҫтөнлөк иткән, шуға күрә 1920 йылда 108 кеше йәшәгән бөтә 20 ихата татар тип күрһәтелгән^[2].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	24	11	13	45,8	54,2

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Милли состав: Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — башҡорттар (59 %), татарҙар (33 %)^[3].

Урамдары

Урам исеме^[4]:

Йәшел урам (рус. улица Зеленая)

Географик урыны

Егән йылғаһы буйында урынлашҡан. Еҙем йылғаһы (Ағиҙелдең уң яҡ ҡушылдығы) Ишембай районының Ҡалмаҡ ауылынан 5 км алыҫлыҡта башлана.

Алыҫлығы:^[5]

Район үҙәгенә тиклем (Ишембай): 43 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Петровский): 8 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Стәрлетамаҡ): 40 км

Әҙәбиәт

Ишимбайская энциклопедия. — Уфа: Башкирская энциклопедия, 2015. — С. 282—283. — 656 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.
Словарь топонимов Башкирской АССР. Уфа: Башк. кн. изд-во, 1980. C. 84

Һылтанмалар

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ Калмаково на портале «Генеалогия и Архивы»
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
↑ «Налог Белешмәһе» системаһында Ҡалмаҡ (Ишембай районы) ауылы
↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

Сығанаҡтар

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Калмаково на портале «Генеалогия и Архивы»

[справочник-3] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[4] «Налог Белешмәһе» системаһында Ҡалмаҡ (Ишембай районы) ауылы

[ATU-5] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]