Ялтыран

Ялтыран
	Ауыл
	Ялтыран
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ишембай районы
Координаталар	53°26′19″ с. ш. 56°54′22″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 231 845 006
ОКТМО коды	80 631 445 126
ГКГН номеры	0525195
	Ялтыран Аудио, фото и видео Викимилектә

Ялтыран (рус. Ялтаран) — Башҡортостандың Ишембай районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 23 кеше^[1]. Ҡолғона ауыл Советы составына инә. Почта индексы — 453233, ОКАТО коды — 80 231 845 006.

Тарихы

Башҡорт ауылы Ялтыран 1920 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙан һуң барлыҡҡа килгән^[2]. Ауылдың исеме Ялтыран йылғаһы исеменән алынған^[3]

1984 йылдың 29 апреленә тиклем Көҙән ауыл Советы составында була. Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының 1984 йылдың 29 декабрендәге 6-2/95-се һанлы «Кәбәс ауылын һәм Ялтыран ҡасабаһын Көҙән ауыл советынан Ишембай районы Ҡолғона ауыл Советына күсереү тураһындағы» Указы менән ҡарар ҡабул итә:

Кәбәс ауылын һәм Ялтыран ҡасабаһын Ишембай районының Көҙән ауыл Советынан алып Ҡолғона ауыл Советына күсерергә
— http://www.ufa.regionz.ru/index.php?ds=39920

2005 йылдың 20 июленә тиклем ҡасаба статусына эйә була. 2005 йылдың 7 июлендә Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтайы «Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролошона, тораҡ пункттарҙы ойоштороу, берләштереү, бөтөрөү һәм статусын үҙгәртеү, административ үҙәктәрҙе күсереү менән бәйле үҙгәрештәр индереү тураһында» 211-З һанлы Закон ҡабул итә. Ул Ҡарар итә:

6. Ауыл торама тибы билдәләп, түбәндәге тораҡ пункттарҙың статусын үҙгәртергә:
27) Ишембай районында:
а) Сәлих ауыл Советының Козловский ҡасабаһының;
б) Урман-Бишҡаҙаҡ ауыл Советының Шихан ҡасабаһының;

в) Ҡолғона ауыл Советының Ялтыран ҡасабаһының;
— http://www.bashstat.ru/public/ElectronLibrary/Archiv/211-z.doc

2009 йылда урман планы буйынса федераль бюджеттан субвенция иҫәбенә, подрядсы ойошмалар көсө менән Ишембай районының 4 тораҡ пунктын: Ҡолғона, Ҡалыу-Айры, Кәбәс һәм Ялтыран ауылдарын тоташтырыусы 26 км оҙонлоҡтағы ҡаты япмалы урман хужалығы юлы төҙөлә.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	23	13	10	56,5	43,5

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — башҡорттар (100 %)^[4].

Географик урыны

Ауылдан 6 км алыҫлыҡта Имәлйылға йылғаһы баш ала.

Алыҫлығы:^[5]

Район үҙәгенә тиклем (Ишембай): 107 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ҡолғона): 20 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Стәрлетамаҡ): 103 км/

Урамдары

Урам исеме^[6]:

Расаев урамы рус. улица Расаева)

Күренекле кешеләре

Хәкимова Фәнүзә Әҡсән ҡыҙы (9 февраль 1972 йыл) — мәғариф хеҙмәткәре. 1995 йылдан Бөрйән районы Иҫке Собханғол урта мәктәбенең физика уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2002). Ишембай районы Ялтыран ауылында тыуа.

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 131. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 170. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
↑ «Налог Белешмәһе» системаһында Ялтыран ауылы

Һылтанмалар

Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 131. — ISBN 978-5-295-04683-4.
Совет муниципальных образований Республики Башкортостан 2020 йыл 25 ноябрь архивланған.
«Налог Белешмәһе» системаһында Ялтыран ауылы

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 131. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[автоссылка1-3] Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 170. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.

[справочник-4] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[ATU-5] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[6] «Налог Белешмәһе» системаһында Ялтыран ауылы

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]