Ҡанаҡай (Ишембай районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Ҡанаҡай
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Ишембай районы

Координаталар

53°33′36″ с. ш. 56°12′05″ в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 231 835 008

ОКТМО коды

80 631 435 116

Ҡанаҡай (Рәсәй)
Ҡанаҡай
Ҡанаҡай
Ҡанаҡай (Ишембай районы) (Башҡортостан Республикаһы)
Ҡанаҡай
Ҡанаҡай (Ишембай районы) (Ишембай районы)
Ҡанаҡай

Ҡанаҡай (рус. Канакаево) — Башҡортостандың Ишембай районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 776 кеше[1]. Ишәй ауыл советы составына инё. Почта индексы — 453235, ОКАТО коды — 80231835008.

Атамаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауылдың атамаһы улус старшинаһы Ҡанаҡай Кинйәғолов исеме буйынса. 1811 йылда тәүге күскенсенең улы Алсынбай Ҡанаҡаев йәшәгән була әле.

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡанаҡай 1757 йылдан билдәле, шулай уҡ Шипай исеме аҫтында теркәлгән. Нуғай юлының Тәлтим-Юрматы улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һалған. Ҡанаҡай, Әхмәр ауылы кеүек, Илсектимер түбәһе составына ингән. Һуңыраҡ Өфө губернаһының Стәрлетамаҡ өйәҙе составына инә. 1795 йылда 14 йортта 65 кеше, 1865 йылда 60 йортта 373 кеше йәшәгән. XIX быуатта 27 ихатала 309 кеше йәшәй. Тәүге күскенселәр малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ, тәгәрмәстәр, туғын, сана яһау менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет, училище булған.

XIX быуаттың икенсе яртыһында Ҡанаҡайға, фараз ителеүенсә, XIX быуат башында нигеҙ һалынған Йәлембәт ауылы ҡушыла. 1906 йылда мәсет, бакалея кибете, мөгәзәй теркәлгән. 2008 йылға тиклем ауыл бөтөрөлгән Әхмәр ауыл Советы составына инә[2].

Хәҙерге осор[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡанаҡай Ишәй ауыл Советына ҡарай ҡарай. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана бар[3].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август 778
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 768
1959 йыл 15 ғинуар 988
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 761
2002 йыл 9 октябрь 774
2010 йыл 14 октябрь 776 365 411 47,0 53,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халҡы ауыл барлыҡҡа килгәндән алып күпселек башҡорттар, юрматы ырыуы[4].

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урам исеме[5]:

  • Гагарин урамы (рус. улица Гагарина)
  • Урман урамы (рус. улица Лесная)
  • Ферма урамы (рус. улица Фермы)
  • Йәшел урамы (рус. улица Зеленая)
  • Хәсәнов урамы (рус. улица Хасанова)
  • Мәктәп урамы (рус. улица Школьная)
  • Яҡуп Ҡолмой урамы (рус. улица Якуба Кулмуя)
  • Янбаева урамы (рус. улица Янбаевой)

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һәләүек йылғаһы буйында урынлашҡан.

Алыҫлығы:[6]

Тарихи урындары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡанаҡай II торағы- тимер дәүере ҡомартҡыһы. Башҡортостандың Ишембай районындағы Ҡанаҡай ауылынан 1,5 км төньяҡтараҡ, Һәләүек йылғаһының уң яҡ ярында урынлашҡан боронғо тораҡ. 1950 йылдар башында Көньяҡ Урал археология экспедицияһы ғалимдары тарафынан асылған.

Билдәле шәхестәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. Закон Республики Башкортостан «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Республики Башкортостан в связи с объединением отдельных сельсоветов и передачей населенных пунктов» (Принят Государственным Собранием — Курултаем Республики Башкортостан 18 ноября 2008 года)
  3. Ҡанаҡай (Ишембай районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  4. Альфия КУЛЬМУХАМЕТОВА. О чём расскажет шежере?//«Республика Башкортостан», 2007, № 156 2014 йыл 31 май архивланған.
  5. «Налог Белешмәһе» системаһында Ҡанаҡай ауылы
  6. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
  7. Абайдуллин Ишмурат Гайфуллович

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]