Ишембай (Салауат районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Ишембай
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Салауат районы

Координаталар

54°56′04″ с. ш. 58°01′29″ в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 247 815 001

ОКТМО коды

80 647 415 101

ГКГН номеры

0519737

Ишембай (Рәсәй)
Ишембай
Ишембай
Ишембай (Салауат районы) (Башҡортостан Республикаһы)
Ишембай

Ишембай (рус. Ишимбаево) — Башҡортостандың Салауат районындағы ауыл Советы үҙәге. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 463 кеше[1]. Почта индексы — 452499, ОКАТО коды — 80247815001.

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Малаяҙ): 38 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Кропачево): 9 км

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мусабай (Ишембай) ауылы. М. А. Круковский фотоһы, 1908 йыл.

XVIII быуаттың 50-се йылдарына тиклем Ишембайҙы Мусабай тип атағандар. Ике исем дә антропоним менән бәйле. Әммә баҫылған материалдар булһа ла, ныҡлап өйрәнмәгәлектән, был кешеләрҙе белмәйбеҙ.

XVIII быуат аҙағында Ишембайҙа 18 хужалыҡ булып, уларҙа 48 ир-ат һәм 41 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән.

Биләмә берәмектәренә инеүе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Теркәү йылы Улус, ауыл советы Өйәҙ, кантон, район Губерна, Республика Дәүләт
17 улусы Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй Империяһы
1816 -се йорт 8-се Башҡорт кантоны Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1834 -се йорт 8-се Башҡорт кантоны Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1847 -се йорт 8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1859 -се йорт 8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1895 улусы Златоуст өйәҙе Өфө губернаһы Рәсәй империяһы
1920 Нәсибаш улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы РСФСР
1926 Нәсибаш улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы СССР СССР
1935 Ишембай ауыл советы Малаяҙ районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1941 Ишембай ауыл советы Салауат районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1990 Ишембай ауыл советы Салауат районы Башҡортостан Республикаһы Рәсәй флагы Рәсәй Федерацияһы

Ауылдың XIX быуаттың икенсе яртыһындағы үҫеше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1816 йылғы VII йәниҫәп Ишембайҙа 27 хужалыҡта 84 ир-ат һәм 81 ҡатын-ҡыҙ йәшәгәнен күрһәтә. Шуларҙан 4 хужаның 3 ҡатыны булған.

Ишембайҙар игенселек һәм малсылыҡ менән шөғөлләнгән. 1842 йылда 192 кешегә 75 сирек ужым һәм 337 яҙғы ашлыҡ, 8 сирек картуф сәскәндәр.

Шулай уҡ 61 хужалыҡта 226 ат, 131 һыйыр, 33 һарыҡ, 64 кәзә аҫыралған.

1895 йылда Ишембайҙа (Мусабай), Абдрахман ауылының бер өлөшө менән, 79 хужалыҡ булған һәм уларҙа 391 кеше йәшәгән[2].

Ауылдың XX быуаттағы үҫеше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1920 йылғы совет йәниҫәбе буйынса Ишембайҙа 80 хужалыҡта 476 кеше йәшәгән[3].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 463 221 242 47,7 52,3

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны


Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер-һыу атамалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тауҙар:

Йылғалар:

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

Ауылдың билдәле кешеләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишембайҙа тыуып-үҫкәндәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡушаматтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишембай һәм ишембайҙар тураһында ваҡытлы матбуғат[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Галерея[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7(рус.)
  • Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 123 с. – 304 с. — ISBN 5—295—02843—7
  • tv-rb.ru/teleproekty/poznavatelno-razvlekatelnye/bashkorttar/

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. Полный список населенных мест Уфимской губернии. Уфа, 1896
  3. Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 123 с. – 304 с. — ISBN 5—295—02843—7
  4. Искандарова, Ханифа Сиражевна. Сайт «Герои страны»