Әй (Салауат районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Айская
башҡ. Әй
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Салауат районы

Ауыл биләмәһе

Торналы ауыл Советы

Координаталар

55°23′10″ с. ш. 58°22′48″ в. д.HGЯO

Халҡы

207[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

452486

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 247 865 002

ОКТМО коды

80 647 465 106

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Айская (Рәсәй)
Айская
Айская
Әй (Салауат районы) (Башҡортостан Республикаһы)
Айская

Әй (рус. Айская) — Башҡортостандың Салауат районындағы ауыл. Торналы ауыл Советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 207 кеше[2]. Почта индексы — 452486, ОКАТО коды — 80247865002[3].

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Малаяҙ): 32 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Торналы): 12 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мөрсәлим): 64 км

Әй ауылы Әй йылғаһы ҡушылдығы Ишмән йылғаһы буйында, район үҙәге Малаяҙ ауылынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 32 километрҙа һәм Мөрсәлим тимер юл станцияһынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 64 километр алыҫлыҡта урынлашҡан[4].

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әй ауылы XX быуат башында Златоуст өйәҙе территорияһындағы Тырнаҡлы ырыуы ерҙәрендә Андреевский ҡасабаһы булараҡ барлыҡҡа килгән. Уға урыҫтар нигеҙ һалған.

Әй ауылы 1925 йылда 1 урыҫ йортонан торған ауыл хужалығы колонияһы булараҡ беренсе тапҡыр иҫәпкә алына[5].

Һуңғараҡ барлыҡҡа килгән бөтә яңы ауылдарҙа башҡорттар һәм татарҙар йәшәгән.

Биләмә берәмектәренә инеүе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауылдың XX быуаттағы үҫеше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шул уҡ 1925 йылда Әй ауылында 11 йорт иҫәпкә алынған. 1930-сы йылдарҙа Салауат районы Лағыр совхозының Әй фермаһы ҡасабаһы булараҡ теркәлгән.

1960‑сы йылдарҙан бирле Әй ауылы хәҙерге статусына инә. Әй ауылы Әй йылғаһы аръяғында, Дыуан районы Ҡәҙер ауылына яҡын урынлашҡан[6].

Әй ауылында фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб бар[7].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әй ауылында башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 244
1959 йыл 15 ғинуар 443
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 359
2002 йыл 9 октябрь 278
2010 йыл 14 октябрь 207 95 112 45,9 54,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Йылға аръяғы урамы (рус.  Заречная (улица)
  • Кувамов урамы (рус.  Кувамова (улица)
  • Мәктәп урамы (рус.  Школьная (улица)
[8]

Тирә-яҡ мөхит[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

Билдәле кешеләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Тырнаҡлы ырыуы
  • Әйле ырыуы

Ҡушаматтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Хисамитдинова Ф. Г. Башкирская ойконимия XVI—XIX вв. Уфа, Башкирское книжное издательство, 1991.
  • Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 141 с. (История деревни Сюрюкаево).
  • Ахмадиев Б. Х., Гафаров Х. А., Гибадуллин В. Г. На земле легендарного Салавата. Уфа, 1988.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. Әй ауылы «Госсправка» сайтында
  4. Әй (Салауат районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 525. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  6. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 525. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  7. Әй (Салауат районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  8. Карта д. Айская. Улицы