Һарғамыш

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Саргамыш
башҡ. Һарғамыш
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Салауат районы

Ауыл биләмәһе

Миәшәгәр ауыл Советы

Координаталар

55°24′24″ с. ш. 58°06′22″ в. д.HGЯO

Халҡы

256[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

452495

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 247 845 003

ОКТМО коды

80 647 445 116

Саргамыш (Рәсәй)
Саргамыш
Саргамыш
Һарғамыш (Башҡортостан Республикаһы)
Саргамыш

Һарғамыш (рус. Саргамыш) — Башҡортостандың Салауат районындағы ауыл, Миәшәгәр ауыл Советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 256 кеше[2]. Почта индексы — 452495, ОКАТО коды — 80247845003[3].

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һарғамыш ауылы Һарғамыш йылғаһы буйында, район үҙәге Малаяҙ ауылынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 30 километр һәм Мөрсәлим тимер юл станцияһынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 59 километр алыҫлыҡта урынлашҡан[4].

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һарғамыш ауылына Өфө губернаһы Златоуст өйәҙе Мырҙалар улусы Мырҙалар-Мәсетле (хәҙер — Мәсетле ауылы) башҡорттарының аҫаба ерҙәрендә Вятка губернаһынан, Пермь губернаһынан күсеп килеүсе урыҫ крәҫтиәндәре ҡасаба булараҡ 1884 йылда нигеҙ һалған[5].

Биләмә берәмектәренә инеүе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Теркәү йылы Улус, ауыл советы Өйәҙ, кантон, район Губерна, Республика Дәүләт
1895 Мырҙалар улусы Златоуст өйәҙе Өфө губернаһы Рәсәй империяһы
1920 улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы РСФСР
1926 улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы СССР СССР
1935 Мәсетле ауыл советы Малаяҙ районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1941 Мәсетле ауыл советы Салауат районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1990 Мәсетле ауыл советы Салауат районы Башҡортостан Республикаһы Рәсәй флагы Рәсәй Федерацияһы

Ауылдың XIX быуаттың икенсе яртыһындағы үҫеше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бындағы ерҙәрҙе 12 йылға ҡортомға алыусылар, 3 йорт хужаһы, Емаши ауылынан күсеп килгән. Игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Өс баҫыу әйләнешен ҡулланғандар. 1 һуҡҡыс һәм 1 елгәргес булған.

1896 йыла 12 йортта 82 кеше йәшәгән[6].

Ауылдың XX быуатта һәм хәҙерге көндә үҫеше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2005 йылдан хәҙерге статусында.

1920 йылда Һарғамыш ауылындағы 15 йортта 103 кеше йәшәгән[7][8].

1960 йылда «Һарғамыш» совхозы ойошторола, Һарғамыш ауылы совхоздың бүлексәһе булған.

Ауылда Миәшәгәр урта мәктәбе филиалы — Һарғамыш башланғыс мәктәбе, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана бар[9].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һарғамыш ауылында башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август 112
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 247
1959 йыл 15 ғинуар 785
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 359
2002 йыл 9 октябрь 303
2010 йыл 14 октябрь 256 108 148 42,2 57,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Билдәле кешеләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Яруллин Р. Р.

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Һаҙ урамы (рус.  Болотная (улица)
  • Яңы урам (рус.  Новая (улица)
  • Үҙәк урамы (рус.  Центральная (улица)
  • Йәшел урамы (рус.  Зелёная (улица)
  • Ялан урамы (рус.  Полевая (улица)
  • Урман урамы (рус.  Лесная (улица)
  • Йылға урамы (рус.  Речная (улица)[10]

Тирә-яҡ мөхит[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. Һарғамыш ауылы «Госсправка» сайтында
  4. Һарғамыш // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 531-532 б
  6. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 531-532 б
  7. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 531-532 б
  8. ЦГИА С. 114. С. 112. С. 116.
  9. Һарғамыш // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  10. Карта д. Саргамыш. Улицы