Шәрип (Учалы районы)

Шәрип
	Ауыл
	Шәрип; Шәрип
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Учалы районы
Ауыл советы	Туңғатар
Координаталар	54°41′35″ с. ш. 59°37′10″ в. д.HGЯO
Милли состав	башҡорттар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 253 884 011
ОКТМО коды	80 653 484 141
	Шәрип

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Шәрип.

Шәрип (рус. Шарипово) — Башҡортостандың Учалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 30 кеше^[1]. Почта индексы — 453712, ОКАТО коды — 80253884011.

Тарихы

Шәрип ауылына Троицк өйәҙенә ҡараған Ҡыуаҡандар нигеҙ һалған. Шәрип ауылы (Әүәз) XIX быуат башынан билдәле. VIII рәүиз буйынса унда 234 кеше, X рәүиз буйынса 316 кеше иҫәпләнгән. 1920 йылда 348 кеше теркәлгән. Күренеүенсә, Троицк өйәҙендә башҡорттар йәшәгән. Улар ярым күсмә хужалыҡ алып барған, кәсепселек һәм игенселектең иң ябай төрҙәре менән шөғөлләнгән^[2].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	30	17	13	56,7	43,3

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (100 %)^[3].

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Ревизия материалдары

1834 йылда^[4] һәм 1859 йылда ^[5] Шәрип ауылында ла рәүиз (ревизия) үткәрелә һәм уның материалдары Башҡортостандың Милли архивында һаҡлана.

Ерҙә халыҡ иҫәбен алыу материалдары

1917 йылда^[6] Шәрип ауылында ауылында иҫәп алыу материалдары Башҡортостандың Милли архивында һаҡлана.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Учалы): 72 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Иҫке Байрамғол): 7 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Курамино): 24 км^[7]

Билдәле шәхестәре

Зәйнулла Рәсүлев — күренелекле башҡорт дин әһеле, ишан.
Рәсүлев Ғайса Фәтҡулла улы (1866—1921) — башҡорт дин һәм йәмәғәт эшмәкәре, ахун.

Урамдары

Ишан Зәйнулла урамы (рус. улица Зайнуллы Ишана)
Быуа урамы (рус. Прудная улица)^[8]

Видеояҙмаларҙа

Ер-һыу атамалары

Шәрип шарлауығы
Маҙар һыуы йылғаһы^[9]

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 18. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
↑ Материалы ревизских сказок по: Шарыпова д., Уфимский уезд, 8 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 374(недоступная ссылка)
↑ Материалы ревизских сказок по: Сеитмбетева д., Троицкий уезд, Тунгатаровск., 7 башк. к-н; год 1859, фонд i138, опись op2, дело 772(недоступная ссылка)
↑ Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Шарыпово, Златоустовский уезд, Верхне-Кигинская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 3133 2021 йыл 21 октябрь архивланған.
↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
↑ Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 20 по Республике Башкортостан
↑ Башҡортостан Республикаһының топонимдар һүҙлеге

Һылтанмалар

Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Шарыпово, Златоустовский уезд, Верхне-Кигинская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 3133 2021 йыл 21 октябрь архивланған.
Материалы ревизских сказок по: Шарыпова д., Уфимский уезд, 8 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 374(недоступная ссылка)
Материалы ревизских сказок по: Сеитмбетева д., Троицкий уезд, Тунгатаровск., 7 башк. к-н; год 1859, фонд i138, опись op2, дело 772(недоступная ссылка)
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 18. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 18. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[справочник-3] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[4] Материалы ревизских сказок по: Шарыпова д., Уфимский уезд, 8 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 374(недоступная ссылка)

[5] Материалы ревизских сказок по: Сеитмбетева д., Троицкий уезд, Тунгатаровск., 7 башк. к-н; год 1859, фонд i138, опись op2, дело 772(недоступная ссылка)

[6] Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Шарыпово, Златоустовский уезд, Верхне-Кигинская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 3133 2021 йыл 21 октябрь архивланған.

[ATU-7] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[8] Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 20 по Республике Башкортостан

[9] Башҡортостан Республикаһының топонимдар һүҙлеге

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]