Башҡортостан ҡалалары
Уҡыу көйләүҙәре
(Ҡалалар битенән йүнәлтелде)
Башҡортостан ҡалалары исемлеге — Башҡортостан Республикаһы биләмәһендә урынлашҡан, рәсми рәүештә ҡала тип танылған, халыҡ даими йәшәгән торама урындар.
Бөгөнгө ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әлеге ваҡытта Башҡортостанда барлығы 21 ҡала:
- Кеше һаны буйынса иң ҙуры — Өфө ҡалаһы, иң бәләкәйе — Ағиҙел ҡалаһы.
- Йәше буйынса иң олоһы — Өфө ҡалаһы, иң йәше — Межгорье.
- Биләгән майҙаны буйынса иң ҙуры — Өфө ҡалаһы, иң бәләкәйе — Яңауыл.
- Яңауыл ҡалаһы Башҡортостандың иң төньяғында урынлашҡан булһа, иң көньяғында Баймаҡ, иң көнсығышында Учалы, иң көнбайышында Октябрьский ҡалалары тора.
- Учалы, Сибай, Туймазы, Октябрьский, Межгорье ҡалаларының рәсми исеме башҡортса ла урыҫса ла бер төрлө яҙыла һәм уҡыла.
- Ҡайһы бер ҡала эсендә йәки иҫәбендә айырым ауылдар бар. Ундай ауылдар һаны — 39.
Ҡала исеме | Ҡала итеп танылыу йылы | Майҙаны (кв.км.) | Халыҡ һаны (кеше) | Ҡала иҫәбендәге ауылдар һаны | Өфөгә тиклем ара (км.) | ОКАТО | Почта индексы | Телефон коды | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Башҡортса | Урыҫса | Инглизсә | ||||||||||
[[:ru:Файл:Coat_of_arms_of_Ufa.svg|]] | Өфө | Уфа | Ufa | 1574 | 710 | ↗1 105 667[1] | 24 | — | 54°44′00″ с. ш. 55°58′00″ в. д.HGЯO | 80401000000 | 450000 | 347 |
Ағиҙел | Агидель | Agidel | 1991 | 67 | ↘15 645[2] | — | 250 | 55°54′00″ с. ш. 53°56′00″ в. д.HGЯO | 80403000000 | 452920 | 34731 | |
Баймаҡ | Баймак | Baymak | 1938 | 139 | ↗17 463[2] | — | 489 | 52°35′00″ с. ш. 58°19′00″ в. д.HGЯO | 80404000000 | 453650 | 34751 | |
Бәләбәй | Белебей | Belebey | 1781 | 39 | ↘59 081[2] | — | 180 | 54°06′00″ с. ш. 54°08′00″ в. д.HGЯO | 80405000000 | 452000 | 34786 | |
Белорет | Белорецк | Beloretsk | 1923 | 39 | ↗45 553[1] | — | 250 | 53°58′00″ с. ш. 58°24′00″ в. д.HGЯO | 80410000000 | 453500 | 34792 | |
Бөрө | Бирск | Birsk | 1663 | 70 | ↗45 553[1] | 2 | 102 | 55°25′00″ с. ш. 55°32′00″ в. д.HGЯO | 80450000000 | 452450 | 34784 | |
Благовещен | Благовещенск | Blagoveshchensk | 1941 | 65 | ↗35 027[2] | — | 42 | 55°02′00″ с. ш. 55°59′00″ в. д.HGЯO | 80417000000 | 453430 | 34766 | |
Дүртөйлө | Дюртюли | Dyurtyuli | 1989 | 25 | ↘30 943[1] | 1 | 124 | 55°29′00″ с. ш. 54°52′00″ в. д.HGЯO | 80418000000 | 452320 | 34787 | |
Дәүләкән | Давлеканово | Davlekanovo | 1942 | 41 | ↘23 792[2] | — | 105 | 54°13′00″ с. ш. 55°02′00″ в. д.HGЯO | 80419000000 | 453400 | 34768 | |
Ишембай | Ишимбай | Ishimbay | 1940 | 103 | ↘65 850[2] | — | 160 | 53°27′00″ с. ш. 56°02′00″ в. д.HGЯO | 80420000000 | 453210 | 34794 | |
Күмертау | Кумертау | Kumertau | 1953 | 170 | ↘61 810[1] | 4 | 237 | 52°46′00″ с. ш. 55°47′00″ в. д.HGЯO | 80423000000 | 453300 | 34761 | |
Мәләүез | Мелеуз | Meleuz | 1958 | 92 | ↘59 154[2] | — | 205 | 52°57′00″ с. ш. 55°56′00″ в. д.HGЯO | 80425000000 | 453850 | 34764 | |
Межгорье | Межгорье | Mezhgorye | 1995 | 221 | ↘16 041[2] | — | 230 | 54°03′00″ с. ш. 57°49′00″ в. д.HGЯO | 80407000000 | 453571 | 34781 | |
[[:ru:Файл:Coat_of_Arms_of_Neftekamsk_(Bashkortostan).png|]] | Нефтекама | Нефтекамск | Neftekamsk | 1963 | 147 | ↗125 000[1]} | 6 | 250 | 56°05′00″ с. ш. 54°15′00″ в. д.HGЯO | 80427000000 | 452680 | 34783 |
Октябрьский | Октябрьский | Oktyabrsky | 1946 | 99 | ↗114 050[2] | — | 185 | 54°29′00″ с. ш. 53°29′00″ в. д.HGЯO | 80435000000 | 452620 | 34767 | |
Салауат | Салават | Salawat | 1954 | 106 | ↘154 117[2] | — | 160 | 53°22′00″ с. ш. 55°56′00″ в. д.HGЯO | 80439000000 | 453250 | 34763 | |
Сибай | Сибай | Sibay | 1955 | 154 | ↘62 356[1] | 1 | 538 | 52°42′00″ с. ш. 58°39′00″ в. д.HGЯO | 80443000000 | 453830 | 34775 | |
Стәрлетамаҡ | Стерлитамак | Sterlitamak | 1766 | 109 | ↗279 568[2] | — | 130 | 53°38′00″ с. ш. 55°57′00″ в. д.HGЯO | 80445000000 | 453100 | 3473 | |
Туймазы | Туймазы | Tuymazy | 1960 | 42 | ↗68 277[2] | — | 170 | 54°36′00″ с. ш. 53°42′00″ в. д.HGЯO | 80450000000 | 452600 | 34782 | |
Учалы | Учалы | Uchaly | 1963 | 46 | ↗37 530[2] | — | 376 | 54°19′00″ с. ш. 59°23′00″ в. д.HGЯO | 80455000000 | 453700 | 34791 | |
Яңауыл | Янаул | Yanaul | 1991 | 26 | ↘25 882[2] | — | 230 | 56°16′00″ с. ш. 54°56′00″ в. д.HGЯO | 80407000000 | 452900 | 34760 |
Ҡасаба — ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Шишмә һәм Приют ҡасабалары ҡала төрөндәге торама пункт булып иҫәпләнә. 2005 һәм 2006 йылда ошондай уҡ 38 ҡасабаның дәрәжәһе ауыл итеп үҙгәртелде.
Ауыл — ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Башҡортостан йөмһүриәтенең тәүге йылдарында кантон үҙәктәре Йылайыр һәм Мәсәғүт ауылдары рәсми рәүештә ҡала дәрәжәһен ала, әммә артабан кире ауыл дәрәжәһенә ҡайтарыла.
Боронғо ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Башҡорт АССР-ы ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Дим (ҡала) hәм Черниковск Өфө ҡарамағына индерелде.
Тарихи Башҡортостан биләмәләрендәге тарихи ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Арҡайым — билдәле иң боронғо тарихи ҡала.
- Башҡорт — ҡайһы бер боронға карталарҙа һәм яҙмаларҙа иҫкә алынған ҡала. Академик Нияз Мажитов раҫлауынса хәҙерге Өфө ҡалаһы биләмәһенә тура килә.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года . Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Предварительная оценка численности населения Республики Башкортостан на 1 января 2016 года по муниципальным образованиям . Дата обращения: 21 февраль 2016. Архивировано 21 февраль 2016 года.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль төҙөлөшө. — Белешмә йыйынтығы. Өфө, 2007. — 416 б.: рәсем.
- Вахитов Р. Города башкир средневековья // Ватандаш. — 2016. — № 1. — С. 84—105. — ISSN 1683-3554.
- Хамидуллин С. И. К вопросу о названии средневековой Уфы // Ватандаш. — 2015. — № 6. — С. 20—26. — ISSN 1683-3554.
- Юсупов Ю. Письменные источники о городах средневековой Башкирии // Ватандаш. — 2009. — № 11. — С. 37—40. — ISSN 1683-3554.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Портал «Башҡортостан» | |
Портал «Башҡортостан ауылдары» | |
Башҡортостан ҡалалары Викимилектә |