Күсей

Күсей
Дәүләт	Рәсәй
Административ үҙәге	Күсей ауыл Советы
Административ-территориаль берәмек	Күсей ауыл Советы
Почта индексы	453644

Күсей (рус. Кусеево) — Башҡортостандың Баймаҡ районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 508 кеше. Почта индексы — 453644, ОКАТО коды — 80206831001.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	450	230	220	51,1	48,9

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Тарихы

Ауылға Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы 2-се Этҡол ауылы үҙ ерҙәрендә Бикҡужа исеме менән 1736 йылда (башҡа мәғлүмәттәр буйынса 1737 йылда) нигеҙ һалған. 1795 йылда Күсей(тәүге төпләнеүсе исеменән) атамаһы менән теркәлгән. 20 йортта 143 кеше йәшәгән, 1866 йылда 50 йортта - 394 кеше. Игенселек, малсылыҡ менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған. 1900 йылда - мәҙрәсә, һыу тирмәне теркәлгән.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Баймаҡ): 84 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Сибай): 47 км

Билдәле шәхестәр

• * Миңлеғолов Тәфтизән Таһир улы (29.05.1922—29.09.1943), Бөйөк Ватан һуғышында батырҙарса һәләк булған яугир, 16-сы гвардия Чернигов кавалерия дивизияһының миномёт батареяһы расчёты командиры, гвардия сержанты. Советтар Союзы Геройы (1944, үлгәндән һуң).
• Ғәлләмов Абдрахман Әбдрәхим улы (15.10.1926—19.02.1989) — башҡорт теленең ғалим-методисы, педагогия фәндәре кандидаты, доцент, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы.
• Абдулхаҡ Игебаев (2.07.1930—27.09.2016) — Башҡортостандың халыҡ шағиры (2010), Башҡорт АССР-ының (1980) һәм Рәсәйҙең атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (1990) һәм Ғәлимов Сәләм исемендәге йәштәр премияһы лауреаты, Салауат Юлаев ордены кавалеры.
• Ғарипова Таңсулпан Хизбулла ҡыҙы (22.07.1947) — прозаик, драматург. Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2006), Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1994).
• Баязитова Зифа Ғаяз ҡыҙы (4.06.1951) — Арыҫлан Мөбәрәков исемендәге Сибай башҡорт дәүләт драма театры артисы, Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1998). Театр эшмәкәрҙәре Союзы ағзаһы (1979).
• Бикбирҙин Йәүҙәт Зәйнулла улы (10.06.1952 — 14.05. 1996) — бейеүсе, балетмейстер, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1992).

Ҡарағыҙ

• Ирәндек айыуы

Һылтанмалар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
• http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/7431