Үләнде (күл)
| Үләнде | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Башҡортостан Республикаhы |
 | |
Үләнде (рус. Улянды) — Башкортостан Республикаһының Әбйәлил районындағы күл. Үләнде күленең көнсығыш яры тәбиғәт ҡомартҡыһы булып тора (1997)[1] (Ҙур биологик төрлөлөклө һәм экологик әһәмиәтле һыу-һаҙлыҡ комплексы).
Атауҙы күле Башҡортостан Республикаһы Әбйәлил районының Северный ауылынан 2,5 км көнсығыштараҡ урынлашҡан.
Характеристика
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Майҙаны — 1,9 кв. км, оҙонлоғо 2 км, уртаса киңлеге 1,9 км.
Күл тектоник сығышлы, һуңғы девон тоҡомдарында (андезит-базальт порфирит, базальт, туффит, ҡомташ һәм балсыҡлы һәүерташ) барлыҡҡа килгән.
Күлдең төбө йәйпәк, ҡомло-ташлы ләмле, ярҙары һөҙәк, һаҙланған.
Тымыҡ күл, атмосфера яуым-төшөмдәре һәм грунт һыуҙары менән туҡлана. Һыу тоҙло, гидрокарбонатлы-натрийлы.
Эвтрофлы, тонсой торған күл. Күлдә балыҡтар бар (табан балыҡ, ҡарабалыҡ һәм алабалыҡ), ҡаҙ, өйрәк, көйөлдө, бүрекле ҡара өйрәк, сүрәгәй өйрәк, керелдәк сөрәгәй һәм башҡалар йәшәй.
Ландшафт — дала, буш ятҡан көтөүлектәр.
Топонимика
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Күл исеме башҡорт телендәге «Үләнде» — үләнле, үлән баҫҡан һүҙенән килеп сыҡҡан.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- А. М. Гареев. Улянды (озеро). ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия» (2013). Дата обращения: 4 апрель 2017. 2017 йыл 25 апрель архивланған.
- http://www.abyalil.ru/tourism/passport.pdf 2018 йыл 25 март архивланған.
