Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы туғайы
| Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы туғайы | |
|---|---|
| урыҫ Пойма р. Ай у с. Кульметово | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 101,9 |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 1970 |
| Урынлашыуы | |
| 55°10′28″ с. ш. 58°42′47″ в. д.HGЯO | |
Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы һыубаҫар туғайы — төбәк әһәмиәтендәге дәүләт ботаника заказнигы. Башҡортостан Республикаһының Ҡыйғы районы территорияһында урынлашҡан тәбиғәт ҡомартҡыһы[1].
Тасуирламаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы туғайы — Республика әһәмиәтендәге «Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы һыубаҫар туғайы» дәүләт ботаник тәбиғәт заказнигы 1970 йылдың 22 майында Башҡортостан Республикаһы ҡарары менән булдырылған. Майҙаны — 101, 9 гектар.
Ҡолмәт ауылынан көньяҡҡа табан 2 километр алыҫлыҡта, уң ярҙағы һыубаҫар туғайҙа һәм Әй йылғаһының таулы яры буйында, Салауат урмансылығы дәүләт учреждениеһы составындағы Ҡыйғы участка урмансылығының 1-се, 14-се, 15-се, 16-сы, 24-се, 25-се кварталдарында урынлашҡан.
Заказник түбәндәге бурыстарҙы үтәү өсөн булдырылған:
— тәбиғи йәшәү мөхитен тәьмин итеүсе тәбиғәт комплексын һаҡлау, яңыртыу һәм тергеҙеү, һирәк осрай торған дарыу үҫемлектәренең ген- һәм ценофондын рациональ файҙаланыу һәм уларға булышлыҡ итеү;
— үҫемлектәр донъяһы объекттарын, шул иҫәптән һирәк осраған һәм юғалыу хәүефе янаған объекттарҙы һаҡлап ҡалыу, яңыртыу һәм тергеҙеү;
— экологик мониторинг үткәреү;
— экологик ағартыу эше алып барыу[2].
Яҡындағы ҡалаларҙың координаталары: 55°8’58"N 58°42’28"E
Флораһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Республика әһәмиәтендәге «Ҡолмәт ауылы эргәһендәге Әй йылғаһы һыубаҫар туғайы» дәүләт ботаник тәбиғәт заказнигы тотороҡло продуктлы дарыу үҫемлектәре популяцияһын һаҡлау маҡсатында булдырылған.
Тәбиғәт комплексы һыубаҫар ҡарағай-ҡайын урмандарынан ғибәрәт, уларҙың флораһында үҫемлектәрҙең 40%-ы самаһы ҡиммәтле дарыу һәм аҙыҡ төрҙәренә тура килә. Яҙғы умырзая, себер умырзаяһы, ҡара һәм ҡыҙыл ҡарағат, әлморон — улар араһында иң күп продуктлылары. Ҡолмәт ауылы эргәһендәге ҡарағай урманында ябай һыуйыйыр үләне (водосбор обыкновенный) үҫеүе асыҡланған. Был Башҡортостан Республикаһында ошо төрҙөң берҙән-бер үҫеү урыны.
Заказник ресурстарҙы һаҡлаусы, фәнни һәм эталон әһәмиәткә эйә[3].
Фаунаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Заказниктың хайуандар донъяһы әлегә төплө өйрәнелмәгән. Һирәк осрай торған йәнлектәрҙән башҡа, әлбиттә, ҡуян, бүре, тейен, төлкө, терпе, шәшке, һеләүһен, һыуһар, ҡыр тауыҡтары — ҡор, һуйыр кеүек йәнлек-ҡоштар, ваҡ йәнлектәр, төрлө бөжәктәр тереклек итә.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Пойма р Ай у с Кульметово. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).
- Кульметовский ботанический природный заказник
- Постановление правительства Республики Башкортостан от 29.12.2021 № 733 «О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ В НЕКОТОРЫЕ РЕШЕНИЯ ПРАВИТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ БАШКОРТОСТАН»
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Постановление правительства Республики Башкортостан от 29122021 №733. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).
- ↑ Государственный природный заказник республиканского значения «Пойма р. Ай у с. Кульметово»
- ↑ Кульметовский ботанический природный заказник
заказник Бирский заказник. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ») (рус.).