26 октябрь
(26 октября битенән йүнәлтелде)
| 26 октябрь | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 26 октябрь Викимилектә | |
26 октябрь — григориан стиле буйынса йылдың 299-сы көнө (кәбисә йылында 300-сө). Йыл һуңына тиклем 66 көн ҡала.
| ← октябрь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шб | Йш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2024 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Көтөлмәгән һөйөнөстәр көнө.
Милли
Австралия: Балаларҙы яҡлау көнө.
Австрия: Республика көнө.
АҠШ: Үпкә һаулығы көнө.
- Финанс енәйәттәре менән көрәш көнө.
- Ҡабаҡ көнө.
Әзербайжан: Гранат көнө.
Һөнәри
- Ер: Табип-колопроктологтар көнө.
Бенин: Ҡораллы көстәр көнө.
Тажикстан: Суд органдары хеҙмәткәрҙәре көнө.
Тунис: Инженерҙар көнө.
- 1861: Филипп Рейс телефон уйлап таба.
- 1900: Нью-Йоркта метро асыла.
тулы исемлек
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Имаҡов Таһир Ғилман улы (1895—14.11.1937), дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1919—1920 йылдарҙа Башревкомдың эске эштәр һәм милләттәр комиссары. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында һәм Башҡорт милли хәрәкәтендә ҡатнашыусы. Сәйәси золом ҡорбаны.
- Ширипина Елена Васильевна (1910—11.05.1981), СССР-ҙың балет артисы, педагог. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1955), РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1957).
тулы исемлек
- Ижбулдин Михаил Ирдуганович (1945), педагогик хеҙмәт ветераны. 1968—2010 йылдарҙа Бөрө районы Шишмә урта мәктәбенең мари теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1995). Сығышы менән ошо ауылдан.
- Фәттәхова Фәриҙә Миңлемөхәмәт ҡыҙы (1960), Өфө ҡалаһы «Торлаҡ хужалығы идаралығы» муниципаль бюджет учреждениеһының директор урынбаҫары. Рәсәй Федерацияһының торлаҡ-коммуналь хужалығының почётлы хеҙмәткәре.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Хәлимов Андалис Ғариф улы (1941), юғары мәктәп ветераны, ғалим-инженер механик. 1969 йылдан Өфө нефть институты (1985 йылға тиклем Салауат ҡалаһындағы филиалы) һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, бер үк ваҡытта 1999 йылдан Өфөләге «Технология, экспертиза һәм ышаныслылыҡ» ғилми-техник үҙәгенең генераль директоры. Техник фәндәр докторы (1997), профессор (2000). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2017), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001).
- Новикова Лилиә Барый ҡыҙы (1946), юғары мәктәп ветераны, ғалим-невролог. 1977 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡтыусыһы, шул иҫәптән 2001 йылдан Өҫтәлмә һөнәри белем биреү институтының неврология һәм нейрохирургия кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 2004 йылдан Өфөләге Баш ҡан тамырҙары үҙәге һәм Инсульт кисергән ауырыуҙарҙы реабилитациялау үҙәге етәксеһе. 2007 йылдан Башҡортостан Республикаһының баш неврологы. Медицина фәндәре докторы (2000), профессор (2002). Рәсәй Федерацияһының (2007) һәм Башҡортостан Республикаһының (1997) атҡаҙанған табибы. Профессор П. Я. Гапонюк исемендәге премия лауреаты (2013). 2-се дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының миҙалы кавалеры (2016). Сығышы менән хәҙерге Красноярск крайының Канск ҡалаһынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ғәлләмов Мөнир Нафиҡ улы (1927—15.09.2021), ғалим-инженер-нефтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1966 йылдан «Башнефть» берекмәһенең баш инженеры; 1984—1998 йылдарҙа Башҡортостан нефть ғилми‑тикшеренеү һәм проект институты директоры. Техник фәндәр кандидаты (1972). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе (1977), РСФСР-ҙың атҡаҙанған нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәре (1988), Рәсәй Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡаҙанған хеҙмәткәре (1995), СССР-ҙың почётлы нефтсеһе (1972); Октябрь Революцияһы (1981), 2-се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1970, 1976) һәм «Почёт Билдәһе» (1966) ордендары кавалеры. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1989). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Туймазы районы Иҫке Собханғол ауылынан.
- Яҡупов Миңлеғәле Миңләхмәт улы (1932—20.02.2010), журналист, 1959—1979 йылдарҙа «Башҡортостан пионеры» гәзите мөхәррире. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы.
тулы исемлек
- Игебаева Гөлнур Яңыбай ҡыҙы (1957), педагог. Йылайыр районы Байғужа һигеҙ йыллыҡ мәктәбенең элекке математика һәм физика уҡытыусы һәм район мәғариф бүлегенең элекке начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы.
- Касимов Олег Валерианович (1972), музыкант-саксофонсы, композитор, аранжировщик. 2006 йылдан Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһының эстрада-джаз оркестрының художество етәксеһе һәм дирижеры. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Бикбов Сәрүәй Шәйбәк улы (1908—5.02.1990), партия һәм дәүләт органдары, йәмәғәт ойошмаһы хеҙмәткәре. 1942 йылдан ВКП(б)-ның Ишембай ҡала комитетының беренсе секретары; 1945 йылдан ВКП(б)-ның Башҡортостан өлкә комитетының бүлек мөдире, секретары; 1956—1972 йылдарҙа Профсоюздарҙың Башҡортостан өлкә советы рәйесе. Башҡорт АССР-ының 2—8-се саҡырылыш (1948—1975) Юғары Советы депутаты. Ленин (1948), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971), өс «Почёт Билдәһе» (1944, 1945, 1967) ордены кавалеры.
- Сынбулатова Вәсилә Ғилман ҡыҙы (1923—27.11.2000), педагог. 1941 йылдан Хәйбулла районы мәктәптәре уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1947 йылдан Әҙел башланғыс мәктәбе мөдире, 1967—1979 йылдарҙа — Әбүбәкер мәктәбе уҡытыусыһы. РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1966). Сығышы менән ошо ауылдан.
тулы исемлек
- Федорочева Клавдия Ивановна (1928—28.10.1994), педагог. 1957 йылдан Салауат ҡалаһының 11-се, 1971—1991 йылдарҙа —17-се урта мәктәбе уҡытыусыһы. Башҡорт АССР-ы мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1977) һәм халыҡ мәғарифы отличнигы (1967). Сығышы менән Өфө кантоны Надеждин утарынан.
- Гаврилова Зинаида Петровна (1948), малсы. 1970—2008 йылдарҙа Баймаҡ районы «Рассвет» хужалығы һауынсыһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Бикеш ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Вәхитов Рауил Сәми улы (1929—6.11.2000), ғалим-физик‑химик. 1986—2000 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Химия фәндәре докторы (1977), профессор (1978). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1979). Сығышы менән хәҙерге Үзбәкстандың Бохара өлкәһе Пешку ҡасабаһынан.
- Шакиров Сәғит Хәсән улы (1929—2011), хужалыҡ эшмәкәре. 1979–1989 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Материаль-техник тәьминәт буйынса дәүләт комитеты рәйесе урынбаҫары. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.
тулы исемлек
- Бикмәтов Альберт Әлмир улы (1964), спортсы. 1987—1991 йылдарҙа СССР-ҙың, 1992 йылдан — Рәсәй Хәрби Һауа көстәренең йыйылма командаһы ағзаһы. Парашют спорты буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1996). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (2003). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Сәйфетдинов Эмиль Дамир улы (1989), спортсы. 2007 йылдан спидвей буйынса Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2007). Европа чемпионы (2014–2015), донъя чемпионатының бронза призёры (2009). Сығышы менән Салауат ҡалаһынан.
- Әхмәҙуллина Хәмиҙә Миңвәли ҡыҙы (1959), ғалим-гигиенист‑эпидемиолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1998), профессор (2000). Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2015), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2008). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡырмыҫҡалы районы Олокүл ауылынан.
Дөйөм исемлек
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]тулы исемлек
- 1983: Дмитрий Сычёв, Рәсәй футболсыһы.
- 1909: Ито Хиробуми, Японияның беренсе премьер-министры.
- 1973: Семён Будённый, СССР-ҙың хәрби эшмәкәре.
тулы исемлек
- 1942: Низам Ҡәрипов, Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған башҡорт яҙыусыһы.
