10 ғинуар
(10 января битенән йүнәлтелде)
| 10 ғинуар | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 10 ғинуар Викимилектә | |
10 ғинуар — григориан стиле буйынса йылдың 10-сы көнө. Йыл аҙағына тиклем 355 көн ҡала (кәбисә йылында 356).
| ← ғинуар → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шб | Йш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Милләттәр Лигаһы көнө.
- Үҙенсәлекле кешеләр көнө.
Милли
Һөнәри
Ҡаҙағстан: Милли гвардия көнө.
Ҡытай: Полиция көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Хәрби-Диңгеҙ Флотының инженер-механиктары көнө.
- 1863: Лондон метрополитенының беренсе линияһы асыла.
- 1948: Өфөлә Башҡортостандың халыҡ шағиры Мәжит Ғафуриҙең йорт-музейы асыла.
- 2001: инглиз телендәге интернет-энциклопедия «Нупедия»ның бер өлөшө булараҡ Википедия эш башлай. Биш көндән һуң ул үҙ аллы сайтҡа әйләнә.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Мәғәфүр Хисмәтуллин (1915—5.10.2004), йырсы, режиссёр, педагог. 1939—1982 йылдарҙа Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры солисы. 1969—1995 йылдарҙа Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы. РСФСР-ҙың (1965) һәм Башҡорт АССР-ының (1953) халыҡ артисы, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1969). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.
- Кокотюха Иван Тихонович (1920—2006), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1951—1980 йылдарҙа Хәйбулла районы «Таналыҡ» совхозының баш зоотехнигы, РСФСР-ҙың атҡаҙанған зоотехнигы.
- Байкова Римма Ивановна (1925), театр актёры. 1953—1996 йылдарҙа Өфөләге Республика рус драма театры актрисаһы. 1946 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. РСФСР ҙың (1974) һәм Башҡорт АССР-ының (1966) атҡаҙанған артисы. Сталин премияһы лауреаты (1951). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1971).
- Ғәлиәкбәров Әхтәм Хөснулла улы (1930—8.12.1990), ауыл хужалығы алдынғыһы. 1945—1973 йылдарҙа Стәрлетамаҡ районы Салауат исемендәге колхоздың (1953—1965 йылдарҙа Уҫылы МТС-ының) комбайнсыһы, артабан 1990 йылғаса — колхоздың бригадиры. СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Ленин (1976) һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1972) ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Үрге Уҫылы ауылынан.
тулы исемлек
- Мөхәмәтшина Рима Миңлеғәли ҡыҙы (1930), хеҙмәт ветераны. 1955—1985 йылдарҙа Ҡырмыҫҡалы районы үҙәкләштерелгән китапханалар системаһы директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1974). СССР-ҙың китапхана эштәре отличнигы. Сығышы менән ошо райондың Варшавка ауылынан.
- Тайсинов Марат Ғәли улы (1930), ғалим-педагог. 2002 йылдан Рәсәй Федерацияһының Урта һөнәри белем биреү проблемалары институтының педагогика һәм тәрбиәләү психологияһы кафедраһы мөдире, 2007 йылдан — Мәскәү Мәғариф департаментының Һөнәри белем биреү буйынса уҡытыу методик үҙәгенең баш белгесе. Педагогия фәндәре докторы (1986), профессор (1992). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1995), Рәсәй Федерацияһының халыҡ мәғарифы отличнигы (1995). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Әлшәй районы Гәйнәямаҡ ауылынан.
- Мараҡаев Рәкип Усам улы (1940), хужалыҡ эшмәкәре. «Салауатнефтемаш» йәмғиәте генераль директорының элекке урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе һәм атҡаҙанған рационализаторы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры.
- Осадчий Вениамин Григорьевич (1940), хеҙмәт ветераны. Күмертау авиация етештереү берекмәһенең элекке цех начальнигы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе.
- Үтәев Рәшит Зиннәт улы (1940—8.04.2022), журналист, йәмәғәтсе, шахматсы һәм шашкасы. 1968—2005 йылдарҙа «Баймакский вестник» гәзитенең мөхәррир урынбаҫары. 1969 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1981). Башҡортостан Республикаһы Журналистар союзының Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге (1992) һәм Баймаҡ районының Сәғит Мифтахов исемендәге журналистар (1977) премиялары лауреаты.
- Айбасов Мәрүәт Айҙар улы (1950), юрист, 1990—2015 йылдарҙа Күгәрсен район суды рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (2012), Зәйнәб Биишева исемендәге премия лауреаты (2010). Сығышы менән ошо райондың Туйөмбәт ауылынан.
- Курочкина Галина Петровна (1950), хеҙмәт ветераны. 1969—1999 йылдарҙа Баймаҡ район ҡулланыусылар йәмғиәтенең идара рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сауҙа хеҙмәткәре.
- Сафин Франгил Шири улы (1950), табип, һаулыҡ һаҡлау өлкәһе эшмәкәре. 2000—2005 йылдарҙа Малаяҙ район үҙәк дауаханаһының баш табибы, 2005—2014 йылдарҙа Мотлаҡ медицина страховкаһы Башҡортостан территориаль фондының Нефтекама филиалы директоры. 2014 йылдан Нефтекаманың 1-се поликлиникаһы табибы, бер үк ваҡытта «Торос» хоккей клубының медицина хеҙмәте етәксеһе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2005).
- Әхмәҙуллин Роберт Вафа улы (1950), табип, һаулыҡ һаҡлау өлкәһе эшмәкәре. 1987—2001 йылдарҙа «Йоматау» шифаханаһының, 2001 йылдан «Йәшел сауҡалыҡ» шифаханаһының баш табибы, 2002—2005 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһының Шифаханалар, курорттар һәм ял йорттары идаралығы начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (1994). СССР-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1986), Рәсәй Федерацияһы курорттары отличнигы (1998). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы Әбдрәхим ауылынан.
- Сабирова Светлана Нәүфәл ҡыҙы (1955), китапханасы. Өфө ҡалаһының 17-се балалар китапханаһының элекке мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.
- Әйүпова Венера Хәҙис ҡыҙы (1955), музыка белгесе. 1976 йылдан хәҙерге Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы лекторы. 1996 йылдан Халыҡ-ара музыка эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының сәнғәт эшмәкәре (1989), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2010). (1996). «Алтын Аполлон» премияһы лауреаты (2000). Сығышы менән Учалы ҡалаһынан.
- Салауат Фәтхетдинов (1960), йырсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәтсе. «Салауат» йыр театры етәксеһе, Ҡазан дәүләт мәҙәниәт һәм сәнғәт университетының кафедра мөдире, почётлы профессоры (2017). 2006 йылдан Рәсәй балалар фондының Татарстан республика бүлексәһе рәйесе. Автоуҙыштар буйынса халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2005). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (2005), Башҡортостан Республикаһының (2019) һәм Татарстан Республикаһының (1995) халыҡ артисы, Ульяновск өлкәһенең атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2010), автоуҙыштар буйынса халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2005). Татарстандың Муса Йәлил (2003) һәм Ғабдулла Туҡай (2008) исемендәге дәүләт премиялары, Башҡортостандың Тәтешле районының Әнғәм Атнабаев исемендәге премияһы (2010) лауреаты. Автокросс буйынса ике тапҡыр Рәсәй чемпионы (2008; 2010).
- Рәлис Ураҙғолов (1965), журналист, яҙыусы. 2000 йылдан (өҙөклөк менән) «Башҡортостан» гәзите хеҙмәткәре. Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты (1995).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Кондратьев Михаил Леонидович (1906—18.09.1984), СССР-ҙың театр һәм кино актеры. 1940—1943 йылдарҙа һәм 1947 йылдан Республика рус драма театры актёры, бер үк ваҡытта 1945—1979 йылдарҙа Өфө сәнғәт училищеһы, 1970 йылдарҙа Өфө сәнғәт институты уҡытыусыһы. 1937 йылдан СССР-ҙың Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың (1957) һәм Башҡорт АССР-ының (1955) халыҡ артисы. Октябрь Революцияһы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.
- Ғайсин Әнүәр Рәхмәтулла улы (1921—2015), педагог, мәғариф эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1958—1962 йылдарҙа Благовар районы мәғариф бүлеге мөдире, 1962—1975 йылдарҙа Первомайск урта мәктәбе директоры. РСФСР-ҙың атҡаҙанған уҡытыусыһы һәм мәғариф отличнигы. I дәрәжә Ватан һуғышы һәм III дәрәжә Хеҙмәт Даны ордендары кавалеры. РСФСР-ҙың персональ пенсионеры. Сығышы менән ошо райондың Иҫке Һынны ауылынан.
- Аксурин Фиҙай Ғиндулла улы (1936—2019), хужалыҡ эшмәкәре. 1965—1996 йылдарҙа Кушнаренко юл төҙөү механизияланған колоннаһы начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе (1993).
тулы исемлек
- Әхәтова Ираида Әбүбәкер ҡыҙы (1946), ғалим-зооинженер. 1996—1999 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының Ауыл хужалығы бүлексәһе, 2006—2016 йылдарҙа Биология, медицина һәм ауыл хужалығы фәндәре бүлексәһе ғилми секретары; бер үк ваҡытта 1995—2006 йылдарҙа Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1999 йылдан ауыл хужалығы малдарын үрсетеү кафедраһы мөдире. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (2012), ауыл хужалығы фәндәре докторы (1994), профессор (1999). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999). СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1991). Сабир Ҡунаҡбаев исемендәге премия лауреаты (2012). 2-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2011) һәм Салауат Юлаев (2016) ордендары кавалеры, Борай районының почётлы гражданы
- Борханова Флүрә Булат ҡыҙы (1956), ғалим-социолог, йәмәғәтсе. 1988 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2006 йылдан ғәмәли һәм тармаҡ социологияһы кафедраһы мөдире. 2006 йылдан Рәсәй Социологтары ассоциацияһының республика бүлексәһе рәйесе. Социология фәндәре докторы (2006), профессор (2010). Башҡортостан комсомолы премияһы лауреаты (1986).
- Бубнова Валентина Анатольевна (1956), педагог. Салауат ҡалаһының 19-сы мәктәпкәсә белем биреү бюджет учреждениеһы мөдире. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған уҡытыусыһы һәм почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре.
- Ниғмәтуллин Фәрит Йәүҙәт улы (1956), хеҙмәт алдынғыһы. Көйөргәҙе районы Киров исемендәге хужалыҡ рәйесе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
- Шәрәева Миңлеямал Мөғин ҡыҙы (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. 1980—1984 йылдарҙа һәм 1988 йылдан Оло Ыҡтамаҡ үҙәк район дауаханаһының табип-педиатры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2004) һәм һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2002). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы Тайыш ауылынан.
- Әбдерәхимов Вәхит Рәхмәт улы (1961), хужалыҡ эшмәкәре һәм дәүләт хеҙмәткәре. 2001—2009 йылдарҙа Стәрлетамаҡ йөк автотранспорт предприятиеһы директоры, 2009—2010 йылдарҙа Стәрлетамаҡ ҡала хәкимиәте башлығы. Рәсәй Федерацияһының почётлы автотранспортсыһы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған транспорт хеҙмәткәре.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сәғит Мифтахов (1907—02.1942), Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған яҙыусы, драматург. 1935—1941 йылдарҙа хәҙерге М. Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры һәм Башҡортостан Республикаһы рус дәүләт академия драма театры директоры. Башҡорт драматургияһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе.
- Васильев Василий Семёнович (1912—9.08.1944), Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған яугир, артиллерия батареяһы командиры, лейтенант. Советтар Союзы Геройы (1945, үлгәндән һуң).
- Бирҙеғолов Миңнеғол Ишемғол улы (1922—?), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы һәм 16-сы гвардия Чернигов кавалерия дивизияһының взвод командиры, гвардия кесе лейтенанты. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1945) кавалеры.
- Ғәниев Камил Сәмиғулла улы (1922—7.12.1992), хәрби эшмәкәр. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1949 йылдан Төркөстан хәрби округы танк корпусының өлкән офицеры, 1960 йылдан — гвардия корпусы командующийы урынбаҫары, 1961 йылдан Совет ғәскәрҙәренең Германиялағы төркөмөндә армия командующийы урынбаҫары, 1966 йылдан Алыҫ Көнсығыштағы 5-се армия командующийы, 1969 йылдан — Урта Азия хәрби округы ғәскәрҙәре командующийының 1-се урынбаҫары; 1974 йылдың апреленән СССР Ҡораллы Көстәре Генераль штабының К. Е. Ворошилов исемендәге Хәрби академияһының факультет начальнигы. 1985 йылдың декабренән — отставкала. Гвардия генерал-лейтенанты (1984). Ленин, Ҡыҙыл Байраҡ, ике 1-се дәрәжә Ватан һуғышы, ике Ҡыҙыл Йондоҙ, 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткән өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Туймазы районы Үрге Бишенде ауылынан.
тулы исемлек
- Хәлитова Фәүзиә Шәрәфетдин ҡыҙы (1927—2014), элекке дәүләт хеҙмәткәре. 1967—1977 йылдарҙа Мәләүез ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Райондың почётлы гражданы.
- Байымов Роберт Нурмөхәмәт улы (1937—30.04.2010), ғалим-әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. 1968 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, 1981—2010 йылдарҙа башҡорт әҙәбиәте кафедраһы мөдире. 1973 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1991), филология фәндәре докторы (1984), профессор (1984). Рәсәй Федерацияһының (2005) һәм Башҡорт АССР-ының (1986) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1997).
- Раянова Мөслимә Насир ҡыҙы (1937), хеҙмәт ветераны һәм малсылыҡ алдынғыһы. 1959 йылдан Дүртөйлө районы «Маяҡ» колхозы һауынсыһы, 1986—1997 йылдарҙа — быҙау ҡараусы. 3-сө дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены кавалеры (1978). Сығышы менән ошо райондың Йүкәлекүл ауылынан.
- Вәғизов Рәйес Шәйехнур улы (1942), мәҙәниәт өлкәһе ветераны, йырсы, Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2022). Сығышы менән хәҙерге Татарстан Республикаһының Минзәлә районы Иҫәнғол ауылынан.
- Йәнекәев Рафаэль Ғизетдин улы (1942—27.07.1993), ғалим-педиатр. 1975 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1983 йылдан 2-се педиатрия кафедраһы мөдире, 1987 йылдан — пропедевтикалы факультет педиатрияһы, бер үк ваҡытта 1976—1980 йылдарҙа Республика балалар клиник дауаханаһының бүлек мөдире. Медицина фәндәре докторы (1990), профессор (1992). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1987). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Благовар районы Үрге Ҡарғалы ауылынан, дворян Йәнекәйевтар нәҫеленән.
- Кәримов Илгиз Мостафа улы (1942—14.03.2019), журналист, тәржемәсе. 1977—2005 йылдарҙа Мәскәүҙә нәшер ителгән «Оракул» журналы хеҙмәткәре. 1982 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Мостай Кәримдең улы.
- Фирсова Вера Арыҫлангәрәй ҡыҙы (1942—23.09.2011), комсомол һәм партия органдары, педагогик хеҙмәт ветераны. 1965 йылдан ВЛКСМ-дың Туймазы ҡала комитетының беренсе секретары; 1967 йылдан КПСС-тың ҡала комитеты инструкторы; 1971 йылдан 5-се ГПТУ-ның директор урынбаҫары; 1984—1997 йылдарҙа 128-се СПТУ (артабан һөнәри лицей) директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (1991). Ҡаланың почётлы гражданы (1996). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бүздәк районы Табанлыкүл ауылынан.
- Кузнецова Тамара Спиридоновна (1947), педагогик хеҙмәт ветераны. Хәйбулла районы Өфө ауылы урта мәктәбенең элекке уҡытыусыһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1988).
- Фәйрушин Дамир Зөфәр улы (1947), ауыл хужалығы ветераны, йәмәғәтсе. 1981—1988 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры урынбаҫары, 1991 йылдан — «Башагропроммеханизация» дәүләт-кооператив берекмәһенең, «Башсельхозтехника» ауыл хужалығы предприятиеһының генераль директоры, бер үк ваҡытта Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы. Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Рәсәйҙең (2000) һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
- Фәрхетдинов Рим Рәүеф улы (1947), ауыл хужалығы һәм муниципаль хеҙмәт ветераны. Благовар район хакимиәте башлығының элекке урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондың Иҫке Күсәрбай ауылынан.
- Старухина Вера Георгиевна (1952), матбуғат ветераны, журналист, йәмәғәт эшмәкәре. «Иглинские вести» район гәзитенең элекке мөхәррир урынбаҫары. 1996—1999 йылдарҙа Иглин район Советы рәйесе урынбаҫары, 2008—2012 йылдарҙа — рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2007). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Слепова Лариса Юрьевна (1962), педагогик хеҙмәт ветераны. Өфө ҡалаһындағы 5-се балалар музыка мәктәбе уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.
- Әлибаев Зәки Арыҫлан улы (1967), ғалим-әҙәбиәт белгесе, йәмәғәтсе. 1992 йылдан Башҡорт дәүләт университеты, 2009 йылдан — М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының алтынсы саҡырылыш (2018—2023) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. 2017 йылдан Башҡортостан Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе. Филология фәндәре кандидаты (1996). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (2012) һәм мәғариф отличнигы.
- Вәлиуллин Булат Риф улы (1987), спортсы. 2003—2006 йылдарҙа шорт-трек буйынса Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы, Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2003). Төрлө кимәл бәйгеләре еңеүсеһе һәм призёры.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Имашев Булат Ғөбәйҙулла улы (1908—12.04.1946), театр актёры, режиссёр һәм педагог. 1927—1943 йылдарҙа Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры актёры, бер үк ваҡытта 1935—1941 йылдарҙа Башҡорт театр-художество училищеһы уҡытыусыһы, 1939 йылдан БДОБТ-ының баш режиссёры, директоры, 1944 йылдан — Учалы колхоз-совхоз театры директоры һәм художество етәксеһе. РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1944), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1942). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1944).
- Посадский Василий Петрович (1913—11.11.1998), металл эшкәртеү технигы, сәнәғәт өлкәһе һәм партия органдары хеҙмәкәре. 1931 йылдан Рыбинск моторҙар эшләү заводы контролеры, өлкән контролеры, цехтың техник контроль бүлеге начальнигы; 1941 йылдан — Өфө моторҙар эшләү заводының цех начальнигы урынбаҫары; 1946 йылдан һәм 1949—1952 йылдарҙа — цех начальнигы, 1947—1949 йылдарҙа — производство начальнигы урынбаҫары; 1952—1956 йылдарҙа заводтың партком секретары, 1958 йылдан — КПСС-тың Өфө ҡалаһы Калинин район комитеты хеҙмәкәре. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1957), Ҡыҙыл Йондоҙ (1945) һәм «Почёт Билдәһе» (1943) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Ярославль өлкәһе Богородское-Козыхово ауылынан.
- Пикунов Александр Степанович (1923—14.01.2012), Бөйөк Ватан һуғышы яугиры, танкист, запастағы подполковник (2000). 1959—1979 йылдарҙа эске эштәр органдары хеҙмәткәре, эске хеҙмәт полковнигы (1979). Сығышы менән хәҙер Өфө ҡалаһы эсендә ҡалған Князев ауылынан.
- Иҫәндәүләтов Хәсән Абдулғафар улы (1928—?), эшсе. 1953—1979 йылдарҙа Баймаҡ районындағы Түбә руднигы слесары. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1976). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Йылайыр районының Бәләкәй Юлдыбай ауылынан.
- Мөғтәбаров Ләбиб Фәтих улы (1928—26.03.2008), рәссам, педагог. 1968 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. 1963—2001 йылдарҙа Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2001), Башҡорт АССР-ы мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1983). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Яңауыл ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Юнысов Наил Кәбир улы (1928), инженер, ғалим-геофизик. 1975—1998 йылдарҙа «Башнефтегеофизика» тресы директоры һәм генераль директоры. Геология-минералогия фәндәре кандидаты (1969). РСФСР-ҙың атҡаҙанған геологы (1978), Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтсеһе (1998) һәм РФ нефть һәм газ сәнәғәтенең почётлы хеҙмәткәре (1998). Ленин (1981), Октябрь Революцияһы (1986) һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1976) ордендары кавалеры.
- Ҡасҡынов Хәмитйән Аждармалик улы (1933), механизатор. 1953 йылдан Баймаҡ районы «Алға» колхозы тракторсыһы, комбайнсыһы, 1986—1993 йылдарҙа газ менән заправкалаусы. Башҡорт АССР-ы ауыл хужалығының атҡаҙанған механизаторы (1981), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1979). Сығышы менән ошо райондың Ғәҙелбай ауылынан.
- Мырҙаҡаев Мәғнәүи Мырҙазаһит улы (1933—19.07.2009), Дүртөйлө районы «Уңыш» колхозының элекке механизаторы. 3-сө дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены кавалеры (1973). Сығышы менән ошо райондың Ҡораласыҡ ауылынан.
- Намаҙбаев Сәғәҙи Сәйәх улы (1938—15.10.2012), малсы. 1960—1998 йылдарҙа Әбйәлил районы «Заветы Ильича» колхозы мал ҡараусыһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986), 1-се класлы малсылыҡ оҫтаһы (1971). Сығышы менән ошо райондың Таҡһыр ауылынан.
- Низамов Илдус Ғәлирзин улы (1938), ғалим-табип-социаль гигиенист. 1971 йылдан хәҙерге Ҡазан дәүләт медицина академияһы уҡытыусыһы, 1975 йылдан — кафедра мөдире, 1980—2003 йылдарҙа уҡыу эштәре буйынса проректор. Татарстан Республикаһы Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (2001), медицина фәндәре докторы (1986), профессор (1987). Рәсәйҙең (1996) һәм Татарстандың (1992) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Татарстан Республикаһының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе, Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2001). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Яңауыл районының Йөгәмеш ауылынан.
- Чипенко Геннадий Дмитриевич (1938), педагог. 1967—1998 йылдарҙа Стәрлетамаҡ балалар сәнғәт мәктәбе директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.
- Моратшин Риф Вәли улы (1943), баянсы. 1970 йылдан хәҙере Фәйзи Ғәскәров исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбленең баянсы- концертмейстеры, 1994 йылдан — художество етәксеһе, директор вазифаһын башҡарыусы, 1996 йылдан — музыкаль етәксеһе, 2005 йылдан — музыка бүлеге мөдире. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған артисы (2002), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1977). Бөтә донъя йәштәр һәм студенттар фестивале лауреаты (1985, Мәскәү), Бөтә Рәсәй халыҡ йырҙары һәм бейеүҙәре ансамблдәре, халыҡ бейеүҙәре ансамблдәре смотры дипломанты (1978, Мәскәү). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Учалы районы Мулдаш ауылынан.
- Даянова Тәскирә Байрам ҡыҙы (1948), уҡытыусы, балалар яҙыусыһы. 1971—2003 йылдарҙа Мәсетле районы Йонос урта мәктәбенең башланғыс кластар уҡытыусыһы. 2008 йылдан Башҡортостандың һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союзы ағзаһы. Райондың Рәшит Әхтәри исемендәге премия лауреаты (1989). Мәхмүт Ҡашғари исемендәге халыҡ-ара хикәйәләр конкурсының Башҡортостан төбәк этабы еңеүсеһе (2014).
- Топчий Николай Александрович (1948—6.03.1999), аппаратсы. 1966—1999 йылдарҙа «Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе аппаратсыһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған химигы (1987). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы Скворчиха ауылынан.
- Ғәлләмова Светлана Мансаф ҡыҙы (1958), 2-се Республика клиник дауаханаһының шәфҡәт туташы. Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың атҡаҙанған һаулыҡ һаҡлау хеҙмәткәре.
- Заһиров Наил Ғамил улы (1958), инженер-төҙөүсе, йәмәғәтсе. 2011 йылдан «Енер хорлдинг» йәмғиәтенең генераль директоры. Башҡортостан Республикаһының 4-се саҡырылыш (2008—2013) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе. Салауат Юлаев ордены кавалеры.
- Нифталиева Ольга Максимовна (1958), табип-кардиолог. Өфө ҡалаһының Ашығыс медицина ярҙамы клиник дауаханаһының кардиология бүлеге мөдире. Башҡортостандың атҡаҙанған табибы, Рәсәйҙең һаулыҡ һаҡлау отличнигы.
- Ғәликәева Резеда Фазыл ҡыҙы (1968), журналист, «Кызыл таң» гәзитенең бүлек мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Кузеев Рәил Ғүмәр улы (1929—2.08.2005), этнолог һәм тарихсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәт эшмәкәре. 1960—1987 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының рәйес урынбаҫары. Тарих фәндәре докторы (1971), профессор (1972). Рәсәй Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1991), Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы академигы (1991), Сыуаш Республикаһы Фән һәм сәнғәт милли академияһының почётлы академигы (1996). РСФСР‑ҙың (1979) һәм Башҡорт АССР‑ының (1969) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Башҡортостан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (1999). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971), Халыҡтар Дуҫлығы (1975) һәм Почёт (2000) ордендары кавалеры. Өфө ҡалаһының почётлы гражданы.
Дөйөм исемлек
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
